"Propaganda i próba wybielenia" czy "racjonalne argumenty"?

Generał w swojej najnowszej publikacji "Starsi o 30 lat" po raz kolejny broni swojej tezy stawianej od lat: wprowadzenie stanu wojennego "było koniecznością, stało się ostatecznością", "było mniejszym złem" i uchroniło Polskę przed sowiecką interwencją.

"Natrętnie upowszechniana jest opinia, iż ja, że tzw. autorzy stanu wojennego, asekuracyjnie zasłaniają się, usprawiedliwiają jego wprowadzenie nieuchronnością interwencji militarnej bloku. To - używana z całą premedytacją - insynuacja. (...) (Interwencja) byłaby pochodną burzliwego rozwoju sytuacji wewnętrznej w Polsce, procesów rozkładowych państwa i tym samym destabilizacji w naszym - geostrategicznie kluczowym obszarze - pisze w niej.

"Niewiarygodny Jaruzelski"

Z większością tez stawianych przez generała kategorycznie nie zgadzają się historycy Sławomir Cenckiewicz i Jan Żaryn. - To jest niewiarygodna relacja, zaprzeczają jej dokumenty, w których Jaruzelski występuje albo które uzyskiwały jego akceptację - mówi Cenckiewicz. I dodaje: - Cała opowieść o tym, że stan wojenny wprowadził po to, żeby ratować Polskę przed chaosem zewnętrznym, ale również przed interwencją sowiecką nie znajduje potwierdzenia w dokumentach, które dzisiaj znamy.

Wtóruje mu historyk IPN. - Generał nie chce uznać, że był jednym z funkcjonariuszy bloku państw komunistycznych, którzy tworzyli strategię celów opartych na interesie Związku Sowieckiego - przekonuje.

"To wszystko też są zbrodnie komunizmu"

Zarówno Żaryn, jak i Cenckiewicz zaprzeczają także liczbie ofiar stanu wojennego, jaką w książce podaje generał - 16 zabitych. Ich zdaniem jest zaniżona.

Według historyka IPN liczba ofiar komunizmu wynosi ok. 100. - To nie są tylko osoby, które zginęły w okresie pacyfikacji czy podczas demonstracji '82 czy '83 roku, ale to są również ofiary, które do dzisiaj nie mają udowodnionych bezpośrednich sprawców - tych Jaruzelski sobie nie wlicza. Natomiast historycy utrzymują, że okoliczności śmierci tych ludzi świadczą o tym, że była zaangażowana w to ręka nieznanego sprawcy - to albo funkcjonariusze służb bezpieczeństwo albo wytworzone przez SB agentury - wyjaśnia. I zaznacza: - To wszystko też są zbrodnie komunizmu.

"Jaruzelskiego może wytłumaczyć tylko historia"

Książki broni historyk i politolog Kazimierz Kik. - To co wydarzyło się jesienią 1981, traktuję jako zatamowanie przez Jaruzelskiego powtórzenia niedobrego losu Polaków - mówi. A samego generała opisuje słowami: - Ja bym na niego patrzył, jak na przywódcę komunistycznego w Polsce, który nie dopuścił do Budapesztu (powstania węgierskiego w 1956 roku, będącym próbą wyzwolenia spod dominacji sowieckiej; zginęło w nim ok. 2,5 tys. Węgrów – red.) na ulicach Warszawy. Myślę, że Jaruzelskiego może wytłumaczyć tylko historia. Dla mnie on jest, mimo że tragicznym, to bohaterem historii Polski.

Wydarzenia tamtych lat zdecydowanie powściągliwiej ocenia prof. Andrzej Friszke. - Trzeba analizować imperialną politykę sowiecką, próbującą złamać Polskę i drogę do wyzwalania się Polski. (...) Kreml - tu jest źródło konfliktu i źródło zamknięcia perspektywy pozytywnego załatwienia rewolucji i jej umiarkowanej drogi - przekonuje.

Odnosząc się jednak do słów Jaruzelskiego, jakoby "wprowadzenie stanu wojennego było koniecznością i ostatecznością", Friszke podkreśla, że nie wierzy, by w tamtym czasie "wszystko musiało się skończyć katastrofą".

"Próba utrzymania w stanie dezinformacji"

Wszyscy historycy zgodnie przyznają, że książka Jaruzelskiego nie wnosi niczego nowego, choć Kik zaznacza: - Generał do końca się nie poddaje i do końca trwa przy swoich argumentach, a te argumenty, które tutaj widzimy, są racjonalne. - To jest próba nieformalnej debaty, by nie zostawić pola walki tylko i wyłącznie tekstom tzw. historyków XXI wieku IPN-u - dodaje.

Z Kikiem zupełnie nie zgadzają się Żaryn i Cenckiewicz. Dla publikacji są bezlitośni. - Wizja generała Jaruzelskiego jest próbą utrzymania nas w stanie wiedzy, a raczej dezinformacji, jaki był udziałem społeczeństwo polskiego w tym listopadzie 1981 roku. (...) Tylko stan ówczesnej świadomości nie jest obiektywnym stanem prawdy historycznej, tylko efektem bardzo daleko idącej manipulacji, której podlegało społeczeństwo polskie - komentuje historyk IPN.

- Jaruzelski tego rodzaju publikacji książkowych ma na swoim koncie już kilkanaście. Ten festiwal zaczął się już w latach 90., a później już niemalże co roku, jest jakaś kolejna przetworzona wersja tego, co powiedział na początku - krytykuje Cenckiewicz. I podsumowuje: - Propaganda, kolejna próba wybielenia.

Autorzy stanu wojennego na ławie oskarżonych

Stan wojenny wprowadzono 13 grudnia 1981 roku uchwałą Rady Państwa. Powołano Wojskową Radę Ocalenia Narodowego (WRON), a władzę w Polskiej Republice Ludowej przejęło wojsko. Trzy dni później, 16 grudnia doszło do pacyfikacji w kopalni Wujek przez ZOMO i wojsko. Zginęło wtedy dziewięć osób.

Stan wojenny zniesiono 22 lipca 1983 roku. W marcu 2011 roku Trybunał Konstytucyjny uznał dekrety Rady Państwa o wprowadzeniu stanu wojennego za niekonstytucyjne.

Proces ws. stanu wojennego toczy się od 2008 roku. W sierpniu sąd uznał, że stan zdrowia gen. Wojciecha Jaruzelskiego nie pozwala na sądzenie go. W październiku sąd uznał Emila Kołodzieja, byłego członka Rady Państwa PRL winnym przekroczenia uprawnień przez głosowanie za uchwaleniem dekretów o stanie wojennym, co było niezgodne z ówczesną konstytucją. Sprawa została jednak umorzona z powodu przedawnienia.

Na ławie oskarżonych zasiadają obecnie trzy osoby - były I sekretarz PZPR, 83-letni Stanisław Kania i były szef MSW, 85-letni gen. Czesław Kiszczak, którzy oskarżeni są o udział w "związku przestępczym o charakterze zbrojnym", który na najwyższych szczeblach władzy PRL przygotowywał stan wojenny. Była członkini Rady Państwa, 81-letnia Eugenia Kempara ma zarzut przekroczenia uprawnień przez głosowanie za dekretami o stanie wojennym - wbrew konstytucji PRL, bo podczas sesji Sejmu (kara do 3 lat więzienia).

Źródło: tvn24.pl