Większość resortów pytanych o rządowy plan cięć milczy. Inne odpowiadają wymijająco

W kwietniu "Gazeta Wyborcza" napisała, że ministerstwa oraz urzędy wojewódzkie dostały z kancelarii premiera "nieformalne polecenie, by robić już przymiarki do zwolnień i obniżek pensji urzędników, a także by oszacować, ile dałoby się dzięki temu zaoszczędzić".

O tym samym informowali też rozmówcy tvn24.pl zbliżeni do rządu.

- Trwa analiza kosztów i skutków. Pierwsze przymiarki były w kwietniu, ale wtedy nie było na to czasu przez epidemię, potem wybory. Jest kilka koncepcji i jeszcze w rządzie trwa na ten temat dyskusja, ale bez daleko idących cięć się nie obędzie - mówi nam polityk PiS.

Według naszych informacji ze źródeł w administracji rządowej ma dojść albo do redukcji zatrudnienia o 20 procent albo zmniejszenia pensji. - Padła propozycja obcięcia innych pozycji naszego budżetu, by nie odbyły się one kosztem ludzi, ale została odrzucona. Atmosfera jest fatalna. Urzędnicy, którzy już teraz nie zarabiają kokosów, zaczną odchodzić z pracy, jeśli tylko będą mieli gdzie - mówi nasz informator z jednej z instytucji rządowych.  

Jeden z ministrów, polityk Prawa i Sprawiedliwości, pytany przez tvn24.pl o możliwe cięcia, nabiera wody w usta. - Ja się tą sprawą nie zajmuję. Odezwę się, jak dowiem się więcej - ucina i kończy rozmowę.

Inny minister przyznaje, że rząd szykuje cięcia w administracji.   

- Cięcia mają sięgać 15-20 procent. Sytuacja z powodu koronawirusa jest trudna. Każdy resort powinien wprowadzać oszczędności, ale decyzja jeszcze nie zapadła. Musi ją podjąć rząd - tłumaczy nasz informator z rządu.

Inny rozmówca zbliżony do Prawa i Sprawiedliwości tłumaczy w rozmowie z nami, dlaczego ta sprawa jest trudna dla PiS. - Przed wyborami ten temat nie powinien wypłynąć, bo urzędnicy i ich rodziny to spora grupa wyborców, a wewnętrzne badania wykazały, że prezydent musi powalczyć o ich poparcie - zaznacza.

Rzecznik rządu Piotr Mueller zapewnia, że "żadne decyzje nie zapadły". - Sytuacja gospodarcza jest lepsza, niż się można było spodziewać na początku pandemii - wyjaśnia w rozmowie z tvn24.pl.

O plan cięć portal tvn24.pl zapytał w mailach wysłanych 19 czerwca do kancelarii premiera oraz wszystkich ministerstw. Zadaliśmy pytania, czy są rozważane zwolnienia lub obniżka pensji ich pracowników i czy były prowadzone w tej sprawie uzgodnienia z kancelarią premiera.

Z 21 resortów odpowiedziało jedynie 10, z czego jedynie trzy odpowiedzi można uznać za twarde dementi - tak resorty zdrowia, obrony i nauki zaprzeczyły, że cięcia są rozważane. Pozostałe siedem ministerstw odpowiedziało, używając ogólnych stwierdzeń i unikając jednoznacznych  deklaracji. 11 z nich w ogóle nie odpowiedziało, choć od wysłania pytań minęły dwa tygodnie.

Najbardziej enigmatyczna odpowiedź przyszła z resortu finansów, który powinien być w sprawie najlepiej zorientowany, bo cięcia miałyby istotne znaczenie dla budżetu państwa. Na pięć pytań biuro komunikacji resortu odpisało jednym zdaniem: "Ministerstwo Finansów na bieżąco reaguje i dostosowuje swoje działania do sytuacji zewnętrznej".

Na nasze pytania w ogóle nie odpowiedziało ministerstwo infrastruktury. Rzecznik resortu Szymon Huptyś napisał na adres służb prasowych ministerstwa finansów i podzielił się radą, jak można uniknąć odpowiedzi na  pytania o rozważane cięcia.

"Pytanie czy to, co urząd 'rozważa' podlega ustawie o informacji publicznej" - napisał Huptyś.

Gdy się zorientował, że mail pisany do resortu finansów wysłał też do reportera tvn24.pl, rzecznik ministerstwa infrastruktury napisał nam: "Szanowni Państwo, poprzedni e-mail został wysłany omyłkowo, miał być wiadomością wewnętrzną. Przepraszam za pomyłkę".

Na pytania o cięcia jednak nie odpowiedział.

Odpowiedź dostaliśmy za to z Centrum Informacyjnego Rządu, które zamiast odpowiedzi na konkretne pytania odpisało, że "ramy prawne dla ewentualnych dalszych działań" daje ustawa o przeciwdziałaniu COVID-19 z marca tego roku, która jednak nie wprowadziła "automatycznego przeprowadzenia redukcji zatrudnienia oraz obniżki pensji w urzędach".

"Jeśli jakiekolwiek działania w tej sprawie będą planowane, to opinia publiczna zostanie o nich poinformowana" - zapewnia Centrum Informacyjne Rządu.

Te same sformułowania zawierały odpowiedzi kilku innych resortów, których służby prasowe zamiast udzielić odpowiedzi, wykorzystały formułkę użytą przez CIR.

Ministerstwa rozwoju oraz funduszy i polityki regionalnej wysłały nam identyczny w treści mail jak CIR.  

Podobnie zrobiły służby prasowe resortu cyfryzacji, które jednak dodały od siebie kilka zdań: "Rozwiązania te mogą być wprowadzane w drodze rozporządzenia RM [Rady Ministrów - przyp. red.], uwzględniając potrzeby budżetu państwa a także konieczność zapewnienia prawidłowego realizowania zadań administracji rządowej. Do tej pory takie rozporządzenie nie zostało wydane. Jeśli zostanie wydane wówczas Ministerstwo Cyfryzacji dokona odpowiedniej analizy w tym zakresie".

Również resort finansów, dopytany przez nas o bardziej konkretną odpowiedź, odpisał 2 lipca, używając formułki użytej wcześniej przez CIR.

Podobnie, jednak własnymi słowami, odpisał wydziały prasowe resortów rolnictwa, aktywów państwowych i klimatu.

Odpowiedzi odmówiło ministerstwo nauki, argumentując, że nasze pytania "są bezprzedmiotowe", bo "do chwili obecnej nie zostało wydane rozporządzenie nakładające obowiązki i ograniczenia w zakresie ograniczenia kosztów wynagrodzeń osobowych w ministerstwach".

Najbardziej jednoznaczne dementi na pytania o rozważane plany cięć przyszło z dwóch resortów. "Ministerstwo Obrony Narodowej obecnie nie planuje działań, o których Pan pisze" - odpisał reporterowi tvn24.pl wydział prasowy MON. "Uprzejmie informuję, że w Ministerstwie Zdrowia nie są dziś prowadzone żadne wskazane przez Pana działania" - napisała z kolei przedstawicielka resortu zdrowia.

Cięcia w administracji rządowej mogą być przeprowadzone na podstawie jednego z artykułów ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się COVID-19. Artykuły 15zzzzzo i 15zzzzzp ustawy z 2 marca zakładają, że w przypadku, gdy skutki gospodarcze pandemii doprowadzą do zagrożenia finansów publicznych, rząd na wniosek premiera będzie mógł wydać rozporządzenie, w którym określi "rodzaj rozwiązań w zakresie ograniczenia kosztów wynagrodzeń osobowych" w Kancelarii Premiera, ministerstwach, urzędach wojewódzkich i w instytucjach im podległych. W tym rozporządzeniu można nałożyć obowiązek zmniejszenia zatrudnienia w tych instytucjach.

W ostatniej tarczy antycovidowej z 4 czerwca dopisano do artykułu 15zzzzzp, że zmniejszenie zatrudnienia i wynagrodzeń może dotyczyć także takich instytucji, jak agencje wykonawcze, państwowe fundusze celowe, ZUS, KRUS i NFZ.