Ósemka w dacie bieżącego roku daje ciekawy pretekst do ekspresowego przeglądu czeskiej i słowackiej historii. Dlaczego ? Wystarczy krótkie spojrzenie na kalendarium dziejów Czech i Słowacji, aby zauważyć, że kluczowe wydarzenia w historii obu narodów miały miejsce w latach z końcówką na 8. Część z nich, zwłaszcza te z 20 wieku, mocno splatają się z Polską.
1968 r. Praska Wiosna w Czechosłowacji. Ogólnokrajowy ruch wolnościowy na rzecz reformy totalitarnego komunizmu. Praska Wiosna zostaje brutalnie stłumiona przez wojska państw komunistycznych. W agresji na Czechosłowację biorą udział oddziały Ludowego Wojska Polskiego. Do dzisiaj akcja LWP w Czechosłowacji nie została dokładnie wyjaśniona. Ministrem obrony PRL podczas tłumienia Praskiej Wiosny był Wojciech Jaruzelski.
1948 r. Pełna sowietyzacja Czechosłowacji po zamordowaniu przez komunistów szefa dyplomacji Jana Masaryka, syna Tomasza Masaryka i wymuszonej dymisji prezydenta Edwarda Benesza.
1938 r. Układ w Monachium – Wielka Brytania i Francja godzą się na dyktat Niemiec i oderwanie od Czechosłowacji regionów zamieszkałych przez społeczność niemiecką, zwłaszcza Sudetów. Kilka miesięcy później Czechosłowacja zostaje zlikwidowana po wkroczeniu do Pragi wojsk niemieckich. Słowacja odrywa się od Czech, ale jej niezależność jest ograniczona przez Niemcy.
1938 r. Wojska polskie wkraczają do Zaolzia i przyłączają te tereny do RP. Wydarzenie to na kilka lat zatruwa związki polsko-czechosłowackie, chociaż na emigracji w Londynie rządy Polski i Czechosłowacji planują federację. Plany jednak nigdy nie weszły w życie, rządowi RP nie odpowiada polityka zbliżenia ze Stalinem, za którą opowiadał się prezydent Benesz.
1918 r. po I wojnie światowej powstaje niepodległe państwo czechosłowackie, na czele którego staje prezydent Tomasz Masaryk. Poparcia niepodległej Czechosłowacji udzielają państwa Ententy. Stosunki Polski i Czechosłowacji przez cały okres międzywojenny są niedobre, Polacy zarzucają Czechom złamanie umów granicznych i wcielenie do Czechosłowacji Zaolzia, zamieszkałego przez społeczność polską.
W 1848 r. w dobie tak zwanej Wiosny Ludów budzi się do życia czeski ruch polityczny, stawiający sobie za cel emancypację od Wiednia i budowę niezależności od państw niemieckich. To, co różniło czeskie dążenia do niezależności od polskich to sentyment Pragi do Rosji, postrzeganej jako sprzymierzeniec w walce z niemczyzną.
W 1618 r. w Pradze wyrzucono z okna (tak zwana defenestracja praska) wysłanników cesarza. Wydarzenie stało się bezpośrednim powodem rozpoczęcia Wojny Trzydziestoletniej, wielkiego konfliktu europejskiego, w którym uczestniczyły najważniejsze mocarstwa Europy. Dwa lata później
Czesi przegrali bitwę pod Białą Górą (pokonani zostali przez oddziały katolicko-habsburskie). Czeskie życie kulturalne i polityczne zamarło na blisko dwieście lat.
W 1348 r. cesarz Rzeszy Niemieckiej Karol IV założył w Pradze uniwersytet, istniejący do dzisiaj pod nazwą Uniwersytetu Karola. To najstarsza uczelnia w Środkowej Europie, po niej powstała kilkanaście lat później Akademia Krakowska. Praga za rządów Karola IV była faktyczną stolicą Rzeszy Niemieckiej. Królestwo Czech było jednym z najważniejszych państw Rzeszy, jednak w przeciwieństwie do Polski, królowie czescy nie byli niezależni od cesarstwa.
Tyle rocznic kończących się na ósemkę. Taki pretekst do refleksji nad polsko-czesko-słowackim sąsiedztwem. Zainteresowanie czeską kulturą ożywiła wielka popularność internetowa i telewizyjna piosenki Jożin z Bażin. Entuzjastów utworu i nie tylko ich zachęcam do przypomnienia sobie innych kluczowych dla Czechów i Słowaków wydarzeń, choćby historii Jana Husa, aksamitnej rewolucji czy rozpadu federacji w latach 90-tych.