- Była piękną, wysoką blondynką, podobno nawet ktoś się jej oświadczył, proponując za nią owce i wielbłądy. Po latach mój ojciec śmiał się z tej anegdoty, żartując, że tak marnie skończyła - Teresa Żabińska-Zawadzki, córka Antoniny i Jana Żabińskich wspominała z uśmiechem w jednym z wywiadów.
Jej matka wyszła za mąż za wybitnego zoologa i twórcę warszawskiego zoo, a w 1929 roku jego pierwszego dyrektora - Jana Żabińskiego. Razem tak sprawnie zarządzali ogrodem, że uchodził za jeden z najlepiej zorganizowanych w ówczesnej Europie.
Ukrywali Żydów i Polaków w zoo
Wybuch wojny w szczególny sposób dotknął zoo - ze względu na bliskość jednej z artylerii obrony przeciwlotniczej Warszawy, mocno ucierpiało w bombardowaniach. Sporo zwierząt zginęło, część uciekło. Cenniejsze okazy Niemcy przewieźli do swoich ogrodów zoologicznych, m.in. w Królewcu, Hanowerze i Wiedniu, a resztę zamordowali - urządzili sobie polowanie w Sylwestra 1940 roku, a potem w ich pomieszczeniach utworzyli hodowlę świń.Korzystając z prawa wstępu do getta w celu zbierania odpadów restauracyjnych dla świń, Żabiński pomagał Żydom wydostać się na zewnątrz. Przeszmuglowanych Żydów Żabińscy, mieszkający z kilkuletnim synem, ukrywali w zoo. Wykorzystywali do tego opustoszałe pomieszczenia i klatki (np. bażanciarnię), ponadto niektórzy z nich mieszkali w piwnicy willi Jana i Antoniny, znajdującej się na terenie ogrodu.Byli to nie tylko Żydzi, ale i Polacy związani z podziemiem. Wśród nich m.in. rzeźbiarka Magdalena Gross, pisarka i dziennikarka Rachela Auerbach i ceniony mikrobiolog, współorganizator Polskiej Akademii Nauk Ludwik Hirszfeld. Przewijały się całe rodziny, wielu dziś bezimiennych. Antonina dbała o ich bezpieczeństwo i wyżywienie, Jan organizował dokumenty i nową tożsamość.
Odważną Polkę zagra Jessica Chastain
Para uratowała w ten sposób setki osób. W 1965 roku obydwoje zostali uhonorowani przez Instytut Yad Vashem - nadano im tytuł Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Prezydent Lech Kaczyński pośmiertnie odznaczył ich Krzyżami Komandorskimi Odrodzenia Polski (para spoczywa na warszawskich Powązkach).
W 2007 roku ich historia doczekała się książki "The Zookeeper's Wife" (w Polsce została wydana pod tytułem "Azyl. Opowieść o Żydach ukrywanych w warszawskim zoo") - amerykańska pisarka, Diane Ackerman, opierała się głównie na pamiętnikach Antoniny Żabińskiej.
I to właśnie ta książka posłuży jako scenariusz dla Niki Caro, która na jego podstawie wyreżyseruje film. Jak podaje magazyn "Hollywood Reporter", w Antoninę Żabińską wcieli się dwukrotnie nominowana do Oscara 36-letnia Jessica Chastain ("Wróg numer 1", "Służące").
Obraz ma być gotowy na przyszłoroczny festiwal filmowy w Cannes.CZYTAJ TEŻ NA TVN24.PL
tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Świat Książki