Walka o prestiżowy tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016 jest na ostatniej prostej. Dziś swoje prezentacje przed komisją ekspertów przedstawiły Wrocław i Warszawa - Prezentacja poszła dobrze, lepiej, niz półfinałowa - powiedział tvnwarszawa.pl Grzegorz Piątek, kierownik artystyczny starań stolicy o ten tytuł. Które z miast wygra? Dowiemy się o 16:00. Do wygrania jest nie tylko prestiż, ale też duże pieniądze na kulturę.
- Nie wiemy, co zaprezentowała konkurencja, więc niczego nie możemy być pewni, ale nastroje mamy dobre - mówi Grzegorz Piątek. - Kilku jurorów chwaliło naszą aplikację, więc jesteśmy dobrej myśli. Trzymajcie za nas kciuki! - prosi.
1,5 mln euro na kulturę dostanie zwycięskie miasto. Ale już na etapie rywalizacji kandydaci więcej inwestują: organizują festiwale i eventy. - Dzięki przygotowaniom do konkursu o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury w 2016 roku kultura staje się jednym z najważniejszych elementów życia - zgodnie podkreślają w rozmowach specjaliści odpowiadający za starania poszczególnych polskich miast o ten tytuł.
Dziś znów nas sprawdzą
Rywalizacja jest na ostatniej prostej. Liczą się nie tylko działania kultualne, lecz także "opakowanie" - to, jak miasta sprzedadzą je międzynarodowym ekspertom.
W poniedziałek przed komisją ekspertów zaprezentowały się Katowice, Lublin i Gdańsk. We wtorek wystąpili przedstawiciele Warszawy i Wrocławia.
Pytają o pieniądze i filozofię
Jak wyglądały przesłuchania? - Podczas wystąpień reprezentanci miast mówią najczęściej o tym, jakie działania kulturalne udało się zorganizować w mieście w ramach starań o tytuł, jak jest realizowana idea konkursu i co kandydujące miasto może wnieść do kultury Europy. Często pokazywane są filmy lub multimedialne prezentacje o mieście - mówi współautor wrocławskiej aplikacji, Roland Zarzycki.
W drugiej części eksperci biorą się za dokumenty. Pytali między innymi o pieniądze na kulturę. Przesłuchanie czasem przypomina też egzamin. Jak mówił Zarzycki, eksperci zadają także pytania o "kwestie filozoficzne", np. czym jest piękno.
Gdańsk musiał z kolei opowiedzieć o miejscu dziedzictwa "Solidarności" w staraniach o tytuł. - Pytali, jak my ją postrzegamy i czy nie boimy się upolitycznienia tego projektu - tłumaczył Sławomir Czarnecki z Biura Gdańsk i Metropolia Gdańska.
Problem? Obojętność
Jak wyglądały przygotowania w poszczególnych miastach? Każde próbowało stworzyć program kulturalny na podstawie podpowiedzi miaszkańców. W tym celu miasta organizowały konsultacje społeczne. I tu często odpowiedzialni za starania o ESK napotykali brak zainteresowania.
- Ludzie nie chcą rozmawiać, bo nie mają czasu, bo nie wierzą, że coś się zmieni, to jednak to doświadczenie pozwoliło nam nawiązać dialog z mieszkańcami" - mówi Rolad Zarzycki z Wrocławia.
- Na samym początku w Warszawie w ogóle nikogo konkurs nie interesował - podkreśla pełnomocnik prezydent Warszawy ds. ESK 2016 Ewa Czeszejko-Sochacka. Ale jej zdaniem debata na temat rozwoju kultury stała się jednak w stolicy faktem.
- Teraz nie ma wokół nas ludzi obojętnych - zauważa szef katowickiego biura ESK Piotr Zaczkowski.
- W Gdańsku, dzięki przygotowaniom, zaczęły się ze sobą integrować środowiska artystyczne, biznesowe i organizacje pozarządowe, zaczęto także podejmować działania kulturalne w innych dzielnicach miasta, nie tylko w ścisłym centrum - mówi Sławomir Czarnecki z Biura Gdańsk i Metropolia Gdańska - ESK 2016.
Dziś decyzja, potem wniosek do Rady UE
We wtorek zapadnie decyzja, które z miast dostanie tak pożądany tytuł. Minister kultury o godz. 16.00 przekaże wynik konkursu instytucjom europejskim. Potem opinię wyda Parlament UE, a decyzję przypieczętuje Rada UE w drugim kwartale 2012 roku.
W tym roku Turku i Tallin
W skład komisji selekcyjnej wchodzi 13 ekspertów z Polski i Unii Europejskiej. Instytuty Unii Europejskiej wyłoniły siedmiu członków - to: Elisabeth Vitouch, Andreas Wiesand, Constantin Chirac, Manfred Gaulhofer, Danuta Glondys, Erna Hennicot - Schoepges i Jeremy Isaacs. W pracach komisji bierze udział sześciu polskich specjalistów. Są to: Joanna Kiliszek, Tadeusz Kowalski, Michał Merczyński, Jacek Purchla, Monika Smoleń i Tadeusz Zielniewicz.
W 2016 roku tytuł będzie nosić jedno miasto z Polski i jedno z Hiszpanii. W zeszłym roku z polskiej rywalizacji odpadły, decyzją komisji Białystok, Bydgoszcz, Łódź, Poznań, Szczecin i Toruń.
W roku 2000 kulturalną stolicą Europy były Wilno i Linz, w 2010 Essen, Pecz i Stambuł. W roku 2011 Europejskimi Stolicami Kultury są Turku w Finlandii i Tallin w Estonii. Kraków nosił ten tytuł w 2000 roku.
Film dla Warszawy jako kandydata do tytułu ESK 2016 zrealizowała Agnieszka Holland:
PAP//mz