Podczas II wojny Warszawa straciła ponad 70 procent zabudowy mieszkaniowej. Odbudowę miało przeprowadzić Biuro Odbudowy Stolicy. Jedną z kluczowych realizacji była Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa ze zlokalizowanym centralnie placem Konstytucji.
Kompleks z mieszkaniami dla 45 tys. osób powstał na ruinach mieszczańskiej zabudowy z XIX wieku. Budowano go w latach 1950-57. Nowe miejsce musiało być zrealizowane zgodnie z estetyką narzuconą przez Stalina, czyli socrealizmem.
Wojewódzki Konserwator Zabytków Marszałkowską Dzielnicę Mieszkaniową do rejestru zabytków wpisał po raz trzeci. Dwa wcześniejsze wpisy zostały uchylone.
Po raz pierwszy…
Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa w rejestrze "zadebiutowała" w kwietniu 2015 roku. Ówczesny konserwator zabytków - Rafała Nadolny argumentował wtedy, że MDM jest "świadectwem" minionej epoki, a jej szczególnym walorem jest fakt, że do dziś istnienie w niemal niezmienionej formie. Zwracał uwagę na wartość historyczną, artystyczną czy naukową osiedla, bo zdaniem byłego konserwatora zabytków, MDM nieustannie był przedmiotem badań.
Jednak radość aktywistów i historyków trwała tylko kilka miesięcy. Minister kultury uchyliła wtedy decyzję konserwatora. Wpisanie MDM-u do rejestru nie spodobało się dwóm wspólnotom mieszkaniowym z Marszałkowskiej i spółce Hotele Warszawskie "Syrena". Według nich konserwator przy podejmowaniu decyzji o wpisie naruszył między innymi: przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.
Konserwator musiał poprawić błędy i decyzję podjąć po raz kolejny. Tak zrobił.
Po raz drugi…
W lutym 2016 r. sprawa MDM po raz drugi trafiła na wokandę - już za sprawą Barbary Jezierskiej - ale po raz kolejny - w grudniu - tę decyzję uchyliło ministerstwo kultury. Znów protestowali mieszkańcy, a urzędnicy mieli wątpliwości co do przyjętego przez konserwatora zakresu ochrony MDM-u, resort wytykał też błędy w adresach budynków.
"Kwestionując tym samym sposób rozróżnienia przedmiotów ochrony: układu urbanistycznego i zespołu budowlanego wprowadzonego zgodnie z własnym zaleceniem wyartykułowanym w poprzednim uchyleniu" – komentowała w uzasadnieniu Barbara Jezierska.
Konserwator chciała je poprawić osobnym postanowieniem, ale ministerstwo się nie zgodziło, decyzja po raz drugi została uchylona.
Po raz trzeci?
Ale to wciąż nie koniec historii. 13 marca Barbara Jezierska podpisała decyzję o wpisie Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej po raz trzeci. To jedna z ostatnich decyzji Jezierskiej, która zrezygnowała z funkcji wojewódzkiego konserwatora.
A jak się mieszkało na osiedlu MDM? Mieszkańcy opowiadają o swoim dzieciństwie w głębokim PRL-u:
Mieszkańcy osiedla MDM opowiadają o swoim dzieciństwie
Mieszkańcy osiedla MDM opowiadają o swoim dzieciństwie
skw/kz/ec
Źródło zdjęcia głównego: Zbyszko Siemaszko / NAC