Wystawa przybliża cały proces odtworzenia dachu i dekoracyjnego sklepienia synagogi w Gwoźdźcu. Można obejrzeć makietę, zapoznać się z poszczególnymi etapami prowadzonych prac oraz z międzynarodową grupą zaangażowanych w nie twórców.
Zrekonstruowany dach będzie elementem stałej wystawy w Muzeum Historii Żydów Polskich. Wokół niego mają być galerie opowiadające o Żydach żyjących na ziemiach polskich w XVII i XVIII stuleciu. Dach będzie widoczny z kilku poziomów.
"Odwiedzający muzeum będą mogli obejrzeć zarówno zdobione sklepienie, jak i więźbę dachową i gont" - powiedział w czwartek dziennikarzom Robert Supeł, dyrektor wykonawczy ze Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.
Ręczne wykonanie
Prace nad rekonstrukcją dachu i polichromii są przedsięwzięciem o charakterze historyczno-edukacyjnym. Rozpoczęto je w ubiegłym roku. Uczestniczy w nich międzynarodowy zespół studentów, historyków, architektów i artystów zajmujących się klasycznym rękodziełem drewniany pod kierunkiem Ricka i Laury Brown z Handshouse Studio z Massachusetts.
Wszystkie prace wykonywane są ręcznie, tradycyjnymi metodami i technikami stosowanymi w XVII wieku. W ten sposób zbudowano więźbę dachową - począwszy od okorowywania bali drewnianych siekierami po łączenie elementów za pomocą drewnianych kołków. Także polichromia wykonywana jest w sposób tradycyjny, przy użyciu farb wykonanych na bazie wody, kleju króliczego oraz naturalnych pigmentów.
Warsztaty, na których rekonstruowane są polichromie, odbywają się Szczebrzeszynie w woj. lubelskim; pod koniec lipca przeniesione zostaną do Wrocławia.
Drewnianą synagogę w Gwoźdźcu koło Lwowa zbudowano w 1640 r. Jej wysokość wynosiła ok. 15 metrów, w tym 9 metrów liczył dach. Podstawa dachu jest kwadratem o bokach 10 na 10 metrów.
Wystrój malarski synagogi uważany był za jeden z najpiękniejszych - malowidła pokrywały całą powierzchnię ścian po sklepienie włącznie. Można było na niej zobaczyć motywy religijne, wyobrażenia zwierząt, roślin, znaków zodiaku, Jerozolimy, Lewiatana i inne symbole mesjańskie.
Autorami polichromii byli żydowscy malarze znani z nazwisk, m.in. przez Mordechaj Lissitzki z Jaryczowa. Później - w 1729 r. malowidła zostały odrestaurowane przez Itzchaka ben Yehudę z Jaryczowa.
Synagoga został spalona podczas pierwszej wojny światowej. W okresie międzywojennym rozpoczęto jej odbudowę. Po raz kolejny została zniszczona w czasie drugiej wojny światowej. Rekonstrukcję jej dachu przeprowadzono w oparciu o zachowaną bogatą dokumentację fotograficzną i rysunkową obiektu, w tym prace naukowe Kazimierza i Marii Piechotków oraz Thomasa Hubki.
Otwarcie muzeum w 2013 roku
Otwarcie Muzeum Historii Żydów Polskich zaplanowano na październik 2013 r. Wystawa główna muzeum będzie składała się z ośmiu galerii, które na powierzchni ponad 4 tys. mkw. zobrazują tysiącletnią historię społeczności żydowskiej osiadłej na ziemiach polskich.
Muzeum Historii Żydów Polskich jest instytucją kultury utworzoną na podstawie umowy zawartej w 2005 r. przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego, prezydenta m.st. Warszawy i Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny w Polsce.
Wystawa "Gwoździec Re!konstrukcja. Zwiastun Wystawy Głównej Muzeum Historii Żydów Polskich" prezentowana będzie do 31 lipca w Arkadach Kubickiego na zamku Królewskim.
PAP/bf/roody