Szokujące zimno, ale i letnie gorąco. Nasza synoptyk przygotowała prognozę na październik

Źródło:
tvnmeteo.pl
Prognoza pogody na piątek
Prognoza pogody na piątektvnmeteo.pl
wideo 2/3
Pogoda na dziś

Październik zaskakuje już w pierwszym tygodniu. Jeszcze kilka dni temu było niczym w lecie, a teraz z szaf trzeba wyciągać ciepłe kurtki. O tym, co potrafi ten miesiąc i co czeka nas w tym roku, pisze synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek. W prognozach widać i powrót bardzo wysokiej temperatury, i mróz.

We wtorek, 3 października temperatura na Dolnym Śląsku przekroczyła 29 stopni Celsjusza, ustanawiając nowy rekord ciepła dla tego miesiąca. Gorące powietrze popłynęło prosto z szerokości podzwrotnikowych, a dodatkowo efekt fenowy, czyli silny ciepły wiatr na Przedgórzu Sudeckim, podbił temperaturę. Odchylenie dodatnie temperatury od normy tego dnia w Polsce wyniosło aż 10-12 stopni. Tymczasem w niedzielę, zaledwie pięć dni później, spłynąć ma do naszego kraju z dalekiej północy zimne powietrze arktyczne. Prognozowane odchylenie ujemne temperatury od normy wynieść ma około 4-6 st. C. Tym samym różnica między temperaturą maksymalną w Legnicy, gdzie bity był rekord, między gorącym wtorkiem a zimną niedzielą wyniesie 15 stopni. Takiej zmiany doświadczylibyśmy, lecąc z Hiszpanii do Szwecji. Czy później październik będzie bardziej zrównoważony?

Odchylenie średniej temperatury od normy 3 październikaClimate Reanalyzer, Climate Change Institute, University of Maine, USA
Odchylenia średniej temperatury od normy 8 października Climate Reanalyzer, Climate Change Institute, University of Maine, USA

Zimny i wietrzny weekend

Silne wahania temperatury umożliwia odpowiedni układ ośrodków barycznych. Wielkie cyklony (czyli niże) szerokości umiarkowanych, rozwijające się nad Oceanem Atlantyckim, działają od pewnego czasu jak pompy ssące, zaciągając raz ciepło z południa, raz chłód z północnego zachodu. W weekend taki silny wir powietrza Patrick, przemieszczający się jak torpeda znad Atlantyku w kierunku północno-zachodniej Rosji, zaciągnie na chwilę w piątek łagodniejsze powietrze z zachodu, a w niedzielę zimne z północy. Jet stream (prąd strumieniowy), który niczym mur z "Gry o Tron" na północnej granicy Siedmiu Królestw, broniący dostępu zimnemu arktycznemu powietrzu do naszych szerokości umiarkowanych, zsunie się nad Europę Środkową i wpuści konkretne zimno pierwszy raz w tym sezonie jesienno-zimowym. Nocnej Straży nie mamy, więc chłód wleje się bez przeszkód aż po Sudety i Karpaty. W górach drugi raz, odkąd skończyło się lato, padać ma śnieg. W Skandynawii pada już od kilku dni.

Prognozowana zatoka chłodu w Europie na 8 październikaGFS/wetter3.de
Położenie jet streamu w niedzielę 8 październikaGFS/tropicaltibits.com

Spływ chłodu w niedzielę może okazać się szokiem, tym bardziej, że temperatura o poranku miejscami spaść może do 1-3 st. C. Nie zejdzie poniżej 0 st. tylko dlatego, że silnie wiejący północny wiatr nie dopuści do silnego wychłodzenia się powietrza przy gruncie. Za to w ciągu dnia temperatura odczuwalna w centrum Polski wyniesie około 6-8 st. C, czyli będzie niższa od rzeczywistej o około 6 st.

Chłód nad Europą Środkową prognozowany na 8 październikaClimate Reanalyzer, Climate Change Institute, University of Maine, USA

Pogoda w październiku i jej różne oblicza

Zimny, pochmurny i wietrzny czwartek, 5 października uświadomił nam, że lato się skończyło. Z każdym tygodniem nieuchronnie bliżej nam do zimna, pluchy, wichur i ciemności. Ale jeszcze mamy trochę czasu. Wrzesień przyzwyczaił nas do letniej pogody i wysokiej temperatury. A doświadczyliśmy czegoś wyjątkowego, bo za nami rekordowo ciepły miesiąc, w którym średnia temperatura maksymalna dla Warszawy wyniosła około 25 st. C. To wartość typowa dla lipca. Średnia miesięczna temperatura września pobiła wszelkie rekordy. W centrum i na zachodzie kraju była wyższa od średniej wieloletniej o około 4-6 st. C.

Średnia temperatura we wrześniu w 2023 r. i w latach 1990-2022 w wybranych miastachtvnmeteo.pl

Pierwsze dni tegorocznego października już zapisały go w historii pomiarów meteorologicznych. I dalej również zapowiada się ciekawie. Przed nami silna zmienność pogody w miesiącu, który ma opinię spokojnego, wyżowego i często pogodnego. Tymczasem październik nie jest tak łagodny. Ostatnio gorące masy zwrotnikowe zostały wypędzone przy wtórze burz typowych dla lata, ulew i wiatru szkwałowego. Nadchodzi silne ochłodzenie, a po nim nastąpić mają kolejne silne wahania temperatury. Rekordy października są imponujące, świadczące o tym, jak różne oblicza może mieć ten miesiąc. Maksymalna temperatura wynosi teraz 29,3 st. C, a minimalna bywała rzędu -14 st. C., odnotowywana w latach 50. na Mazurach i Suwalszczyźnie. Już w połowie miesiąca na Suwalszczyźnie potrafił padać śnieg. Ale tegoroczny październik ma cechować średnia temperatura miesięczna powyżej normy, przynajmniej według wyliczeń amerykańskiej Narodowej Administracji Oceanicznej i Atmosferycznej (NOAA).

Prognozowane odchylenie średniej temperatury na październik od normy wieloletniejNOAA

W prognozach widać i gorąco, i mróz

Z wyliczeń globalnego modelu meteorologicznego GFS wynika, że masy powietrza znad północnej Afryki mają jeszcze zapuścić się daleko na północ i około 11-12 października musnąć Polskę. Temperatura wzrosnąć może jeszcze do 24-26 st. C, ale w połowie miesiąca ciepłe masy znad południowej Europy przegrać mają starcie z masami arktycznymi. Jęzor zimna wysunie się znad Arktyki i sięgnąć ma wschodniej części naszego kraju, Ukrainy i Rumuni. Temperatura na wysokości 1,5 kilometra spadnie nad wschodnią Polską do -8 st. C. Przy nocnych rozpogodzeniach pozwala to prognozować mróz rzędu nawet -4 st. C. W kolejnych dniach, do 22 października pogodę kształtować ma rozległa zatoka chłodu od Islandii po Bałkany. Temperatura w ciągu dnia w Polsce utrzymać się ma w przedziale od 7 do 12 st. C.

Prognozowana temperatura maksymalna na 12 październikaGFS/wetter3.de
Prognozowana zatoka chłodu w Europie na 16 październikaGFs/wetter3.de

Szansa na ciepło na koniec miesiąca

Później jednak niże znad Oceanu Atlantyckiego i wyże znad południowo wschodniej Europy mają być dla nas łaskawsze. Dają szanse na spokojną i ciepłą końcówkę miesiąca, gdyż w prognozach ECMWF widać rozlewające się szeroko ciepło nad kontynentem. Średnia temperatura w tygodniu 23-29 października utrzymać się ma powyżej normy od Hiszpanii po Zatokę Fińską i Morze Czarne. Na mapie prognostycznej rysuje się malowniczo czapa ciepła odsuwająca zimno daleko poza nasze krainy.

Prognozowane odchylenie średniej temperatury w tygodniu 23-29 października od normy wieloletniejECMWF

Za cztery tygodnie Wszystkich Świętych. Nasze babcie wyciągały z szaf futra i ciepłe kozaki, bo nieubłaganie nadchodziła późna jesień i zima. W naszych czasach aura jest łagodniejsza, ale nadchodząca zimna niedziela i poniedziałek to dobry czas na zmiany w garderobie i wydobycie grubszych ubrań.

Autorka/Autor:Arleta Unton-Pyziołek

Źródło: tvnmeteo.pl

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock/Climate Reanalyzer, Climate Change Institute, University of Maine, USA

Pozostałe wiadomości

Niż Gabriel na dobre rozgościł się nad Polską, przynosząc nam chmury i deszcz. W weekend i na początku kolejnego tygodnia będzie jednak cieplej niż w ostatnich dniach - termometry pokażą nawet 27 stopni Celsjusza. Czy jednak możemy spodziewać się pogodnego nieba?

Pogoda na 5 dni. Zimny i mokry weekend, potem "kolosalna zmiana"

Pogoda na 5 dni. Zimny i mokry weekend, potem "kolosalna zmiana"

Źródło:
tvnmeteo.pl

Gdzie jest burza? W piątek 11.07 niektóre rejony Polski znajdują się w strefie frontu deszczowego, a miejscami rozwijają się burze. Gdzie dokładnie grzmi? Sprawdź aktualną sytuację pogodową w kraju.

Gdzie jest burza? Zjawiska wędrują nad Polską

Gdzie jest burza? Zjawiska wędrują nad Polską

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega w piątek przed ulewami. W dwóch województwach intensywne opady mogą utrzymywać się do wieczora. Sprawdź, gdzie będzie padać.

IMGW ostrzega. W części Polski nadal będzie padać

IMGW ostrzega. W części Polski nadal będzie padać

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Tokio i okolice zmagały się w czwartek wieczorem z gwałtownymi ulewami, które spowodowały powodzie. Japońska Agencja Meteorologiczna wydała ostrzeżenia, prognozując kolejne intensywne opady i apelując do mieszkańców o zachowanie ostrożności. Do niebezpiecznej sytuacji doszło w Jokohamie.

Zalane drogi, wyrwana studzienka. Chaos po ulewach

Zalane drogi, wyrwana studzienka. Chaos po ulewach

Źródło:
ENEX, NHK

Pogoda w ostatnich dniach zadziwia - i to bardzo. Podczas gdy duża część Europy doświadcza gorąca, Polska stanowi chłodny wyjątek. Opowiadał o tym Tomasz Wasilewski, prezenter pogody tvnmeteo.pl, na antenie TVN24.

W Oslo prawie upał, u nas - szkoda gadać

W Oslo prawie upał, u nas - szkoda gadać

Źródło:
tvnmeteo.pl

Zjechali z autostrady, by zobaczyć piękne górskie widoki. Nie spodziewali się jednak, że w ciągu kilku minut spotkają aż pięć niedźwiedzi. Pan Przemysław i jego syn uwiecznili niezwykłe spotkanie z dziką naturą w Tatrach Słowackich, a nagranie wysłali na Kontakt24.

Spotkali pięć niedźwiedzi w 10 minut. "Dla takich chwil warto żyć"

Spotkali pięć niedźwiedzi w 10 minut. "Dla takich chwil warto żyć"

Źródło:
Kontakt24

Nadleśnictwo Baligród podzieliło się w mediach społecznościowych zdjęciem znalezionego w strumieniu realgaru - rzadkiego minerału, który w Polsce można znaleźć w Bieszczadach. Choć piękny, realgar jest jednak niebezpieczny i nie powinno się go dotykać.

Niezwykły kamień znaleziony w Bieszczadach. Jest niebezpieczny

Niezwykły kamień znaleziony w Bieszczadach. Jest niebezpieczny

Źródło:
tvn24.pl, South Australian Museum, Encyklopedia PWN

Gwałtowne ulewy w czwartkowy poranek sparaliżowały rejon Bostonu w amerykańskim stanie Massachusetts, zamieniając drogi w rwące potoki. Kierowcy utykali w wodzie, a ich samochody dosłownie unosiły się na falach.

Fale podnosiły samochody. "To było szalone"

Fale podnosiły samochody. "To było szalone"

Źródło:
ENEX

Pogoda na dziś. Piątek 11.07 w całym kraju zapowiada się pochmurno i deszczowo, a momentami ma silnie wiać. Takie warunki przełożą się na niekorzystny biomet. W prawie całym kraju odczujemy chłód, a termometry pokażą maksymalnie 21 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - piątek 11.07. Deszcz, chłód i niekorzystny biomet

Pogoda na dziś - piątek 11.07. Deszcz, chłód i niekorzystny biomet

Źródło:
tvnmeteo.pl

W Macedonii Północnej szaleją pożary lasów. W ostatnich dniach zarejestrowano ich kilkadziesiąt, części z nich nadal nie udało się opanować. Ogień pochłonął życie co najmniej dwóch osób.

Kilka dni, kilkadziesiąt pożarów. Są ofiary śmiertelne

Kilka dni, kilkadziesiąt pożarów. Są ofiary śmiertelne

Źródło:
ENEX, plusinfo.mk

Wulkaniczne glony, które produkują tlen, przechodzą testy w warunkach mikrograwitacji. Eksperyment Space Volcanic Algae, realizowany na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w ramach polskiej misji Ignis, przynosi pierwsze obiecujące wyniki.

Glony w kosmosie. Po co tam poleciały

Glony w kosmosie. Po co tam poleciały

Źródło:
tvnmeteo.pl

Sławosz Uznański-Wiśniewski ma rozpocząć powrót na Ziemię na początku przyszłego tygodnia. Odłączenie się kapsuły Crew Dragon od ISS będzie jednak dopiero pierwszym etapem wielogodzinnej podróży.

Kiedy Sławosz Uznański-Wiśniewski wróci na Ziemię? "Dodatkowy czas"

Kiedy Sławosz Uznański-Wiśniewski wróci na Ziemię? "Dodatkowy czas"

Aktualizacja:
Źródło:
NASA, PAP

Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej przygotował eksperymentalną prognozę pogody na drugą część wakacji i jesień. Jakiej pogody możemy się spodziewać w poszczególnych regionach? Sprawdź najnowsze prognozy na sierpień, wrzesień, październik i listopad 2025.

Co w pogodzie czeka nas jesienią? Prognoza długoterminowa IMGW

Co w pogodzie czeka nas jesienią? Prognoza długoterminowa IMGW

Źródło:
IMGW

W TVN24+ ruszył "Podcast o końcu świata" Magdy Łucyan. W programie reporterka "Faktów" TVN, wraz z gośćmi, będzie szeroko omawiała kwestie zmian klimatu, wokół których narasta niebezpieczna dezinformacja.

Ruszył "Podcast o końcu świata"

Ruszył "Podcast o końcu świata"

Źródło:
TVN24

Misja Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej powoli dobiega końca, ale polski astronauta nie przestaje dzielić się z nami materiałami ze swojego życia na ISS. Tym razem Polak wrzucił do sieci materiał wideo, na którym ćwiczy.

Tak wygląda pozaziemski trening. "Wyzwanie dla ludzkiego ciała"

Tak wygląda pozaziemski trening. "Wyzwanie dla ludzkiego ciała"

Źródło:
POLSA, x.com

Władze Stanów Zjednoczonych przygotowują się na walkę z muchą śrubową, groźnym pasożytem zwierząt i ludzi, który pojawił się w Meksyku. Departament Rolnictwa USA planuje wyhodować miliony wysterylizowanych samców tego gatunku i wypuścić je z samolotów.

Wyhodują miliony much i zrzucą je z samolotów

Wyhodują miliony much i zrzucą je z samolotów

Źródło:
CNN

Mieszkańcy Gwatemali walczą ze skutkami serii trzęsień ziemi. Od wtorkowego popołudnia kraj położony w Ameryce Środkowej nawiedziło łącznie ponad 150 wstrząsów, z czego najsilniejszy miał magnitudę 5,7. Władze poinformowały o pięciu ofiarach śmiertelnych.

Budynki pęknięte na pół, ciała pod gruzami

Budynki pęknięte na pół, ciała pod gruzami

Źródło:
PAP, AFP, Reuters

W Stanach Zjednoczonych doszło do dwóch nietypowych zdarzeń z udziałem jeleni. W poniedziałek w stanie New Jersey dorosłe zwierzę wskoczyło przez okno do domu. Na Florydzie inny osobnik zdecydował się na morską wyprawę.

Jeleń wskoczył do domu. Wyciągnięto go za poroże

Jeleń wskoczył do domu. Wyciągnięto go za poroże

Źródło:
CNN, 6abc Action News, KGNS NEWS+

W środkowym Teksasie wciąż trwają poszukiwania osób zaginionych w powodzi błyskawicznej. - To ogromna tragedia, ale mogło być o wiele gorzej - powiedział policjant z miasta Kerrville.

"Słyszę krzyki ludzi. Prześladują mnie"

"Słyszę krzyki ludzi. Prześladują mnie"

Źródło:
CNN, Reuters

Blisko tysiąc razy interweniowali w środę strażacy w związku z ulewnymi opadami deszczu - poinformował rzecznik prasowy Komendanta Głównego PSP Karol Kierzkowski. Większość akcji przeprowadzono w południowych i centralnych regionach.

Ulewy i burze w Polsce. Bilans interwencji

Ulewy i burze w Polsce. Bilans interwencji

Źródło:
PAP

Niż genueński Gabriel przyniósł części kraju obfite opady deszczu. Padało tak mocno, że na jedenastu stacjach hydrologicznych padł rekord dobowego opadu deszczu.

Na tych stacjach padł rekord dobowego opadu deszczu

Na tych stacjach padł rekord dobowego opadu deszczu

Źródło:
IMGW, PAP

Co najmniej dziesięć osób zginęło, a kilka samochodów runęło do rzeki po zawaleniu się mostu w zachodnim stanie Gudźarat w Indiach. Do tragedii doszło w czasie intensywnych opadów deszczu w dystrykcie Vadodara.

Auta runęły do rzeki. Nie żyje co najmniej 10 osób

Auta runęły do rzeki. Nie żyje co najmniej 10 osób

Źródło:
PAP

We wtorek południową część stanu Nowy Meksyk w USA nawiedziła powódź błyskawiczna. Lokalne władze poinformowały o co najmniej trzech ofiarach śmiertelnych, w tym dwójce dzieci. Żywioł niszczył wszystko, co spotkał na swojej drodze. Na jednym z nagrań widać, jak rwąca woda porywa i doszczętnie niszczy jeden z domów.

Woda porwała budynek. "Byłam w tym domu i mam z nim wspomnienia"

Woda porwała budynek. "Byłam w tym domu i mam z nim wspomnienia"

Źródło:
CNN

W związku z intensywnymi, nawalnymi opadami deszczu aż 10 województw jest objętych alertem wydawanym przez Rządowe Centrum Bezpieczeństwa. Przedstawiciele RCB zaznaczają jednak, że może dojść do sytuacji, gdy nie otrzymamy SMS-owego ostrzeżenia, pomimo że przebywamy na zagrożonym terenie.

Dlaczego niektórzy mogą nie otrzymać alertu RCB?

Dlaczego niektórzy mogą nie otrzymać alertu RCB?

Źródło:
PAP

Co najmniej kilkadziesiąt osób zostało rannych w wyniku burzy, jaka nawiedziła chorwackie miasto Split. Żywioł przyniósł intensywne opady deszczu oraz wiatr, który powalał drzewa i łamał gałęzie. Na Kontakt24 otrzymaliśmy materiały ze sparaliżowanego miasta.

Gwałtowna burza na chorwackim wybrzeżu. Rannych jest kilkadziesiąt osób

Gwałtowna burza na chorwackim wybrzeżu. Rannych jest kilkadziesiąt osób

Źródło:
PAP, Kontakt24

Ponad 60-letni mężczyzna w piątek nie wrócił ze swojej plantacji na wyspie Sulawesi w Indonezji, a rodzina zgłosiła jego zaginięcie. Dzień później mieszkańcy wioski, którzy przeszukiwali okolicę, odnaleźli jego ciało w brzuchu ośmiometrowego pytona. Gad został przez nich zabity, bo wzbudzał podejrzenia swoim nietypowym wyglądem.

Ośmiometrowy pyton połknął rolnika

Ośmiometrowy pyton połknął rolnika

Źródło:
NDTV, Antara News

Naukowcy odkryli na Krecie bakterię, która może pomóc w zwalczaniu komarów. W testach laboratoryjnych okazała się mieć stuprocentową skuteczność w zabijaniu larw tych owadów.

Odkryto bakterię, która zabija komary. Stuprocentowa skuteczność

Odkryto bakterię, która zabija komary. Stuprocentowa skuteczność

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Co najmniej 1200 interwencji przeprowadzili w poniedziałek strażacy z samego tylko Podkarpacia po nawałnicy, która przetoczyła się nad regionem. Skutki burz straż usuwała przez całą noc także w innych regionach Polski - łącznie wyjeżdżano do akcji 2200 razy. W jednym miejscu konieczna była prewencyjna ewakuacja obozu harcerskiego.

Setki strażaków w akcji. Ranni, ewakuacja i duże straty

Setki strażaków w akcji. Ranni, ewakuacja i duże straty

Źródło:
PAP

Grecja od niedzieli zmaga się z falą upałów - we wtorek w niektórych miejscach temperatura może osiągnąć 42 stopnie Celsjusza. Gorąco jest m.in. w Atenach, stolicy kraju. Z tego powodu władze podjęły decyzję o zamknięciu słynnego zabytku na część dnia.

Znany zabytek zamknięty na część dnia z powodu upałów

Znany zabytek zamknięty na część dnia z powodu upałów

Źródło:
PAP, Reuters

Setki pszczół zaatakowały ludzi na ulicy w miejscowości Aurillac w południowej Francji. Obrażenia odniosły 24 osoby, trzy z nich przewieziono do szpitala w stanie krytycznym. Media podkreślają, że tego typu ataki pszczół na ludzi to rzadkość.

Pszczoły zaatakowały we francuskim mieście, wielu rannych

Pszczoły zaatakowały we francuskim mieście, wielu rannych

Źródło:
Guardian, BFM TV, France Bleu, franceinfo.fr