Ptasie pisanki. Jakiego koloru jest jajko? Dlaczego jajo to symbol Wielkanocy?

Zielone, niebieskie, brązowe, oliwkowe, kremowe, białe, gładkie, w kropki, paski i w inne desenie. Różnorodne jaja składają się na wystawę "Ptasie pisanki" przygotowaną w Białymstoku przez Uniwersyteckie Centrum Przyrodnicze im. Profesora Andrzeja Myrchy. Eksponaty pochodzą od 19 gatunków ptaków, kolejne zostały zaprezentowane na barwnych planszach. 

- Jajka ptasie są cudem przyrody, wytworem samej matki natury. Są zadziwiające pod względem wielkości, kształtu, ubarwienia. Z jednej strony pełnią funkcję ochronną, chroniąc młode życie. Z drugiej strony - odżywiają młode. Jajko jest na tyle trwałe, że nie pęka pod wpływem ciężaru wysiadującego je ptaka, a zarazem tak kruche, że umożliwia wydostanie się pisklęcia - opowiadała w rozmowie z TVN24 dr Anna Matwiejuk, kierownik białostockiego Centrum.

Jak dodała, "jajko wygląda, jakby było martwe, ale w nim rodzi się nowe życie". - Dlatego stało się symbolem nowego życia, rodzącej się przyrody, zmartwychwstania i dlatego jest tak ważne w okresie świąt Wielkiejnocy - wyjaśniła.

Dr Matwiejuk podkreśliła, że różnorodne kolory, plamki i desenie na skorupkach to swoisty kamuflaż, który ma zmylić drapieżnika. - Białe jajka składają między innymi dziuplaki, czyli ptaki gniazdujące w dziuplach, na przykład sowy lub dzięcioły – stwierdziła w wypowiedzi przytoczonej na stronie Uniwersyteckiego Centrum Przyrodniczego.

Kolor skorupki jajka zależy od obecności barwników: protoporfiryny (odpowiada za kolor brązowy i jego odcienie, wraz z czerwonym, żółtym i czarnym), biliwerdyny (nadaje odcienie niebieskie i zielone) oraz jej chelatu z cynkiem. W skorupkach białych nie ma żadnego barwnika - powiedziała naukowczyni.

Kolory bywają zmienne, w przypadku emu tuż po zniesieniu jajka są ciemnozielone, potem stają się czarne. Drozd śpiewak znosi jaja turkusowe w czarne kropki, kos zwyczajny - niebieskozielone, pleszki zwyczajne – błękitne. Jaja czajki są brązowożółte w ciemniejsze plamy, pustułki - białożółte, szaroróżowe lub ceglastoróżowe z gęstymi rdzawobrązowymi plamami - wyliczyła Matwiejuk.

Ciekawe są również kształty jaj. Na przykład sowy "dziuplaki" składają jaja kuliste jak piłeczki, ptaki gniazdujące na klifach, takie jak nurzyki - stożkowate (ten niezwykły kształt i niesamowite kolory sprawiają, że uchodzą za jedne z najpiękniejszych jaj na świecie), a czajki, które budują gniazda na ziemi - gruszkowate.

Jajka ptasie osiągają również różne rozmiary. Największym jest dziś jajo strusia, ważące ponad 1,5 kg, najmniejszym zaś - jajo kolibra hawajskiego o wadze 0,4 g. Wśród naszych krajowych ptaków największe są jaja łabędzi, żurawi, orłów, bielików, bocianów. Najmniejsze jaja znoszą zaś czyżyki i mysikróliki – ważą około grama.

Kolorowe dzieła autorstwa matki natury można podziwiać do końca czerwca na parterze Wydziału Biologii Uniwersytetu w Białymstoku, w kampusie przy ul. Ciołkowskiego.

Zadziwiające odkrycia naukowe, których dokonano dzięki skorupkom jaj