PosłuchajWstrzymaj

  Stała na terenie Getta, jej lokatorzy musieli opuścić swoje mieszkania. Kamienica z Twardej 28 jest w rejestrze zabytków – taką decyzję podjął Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Kamienica znajduje się na styku Twardej i Ciepłej. Początkowo stała tu drewniana zabudowa, jednak pod koniec XIX wieku, najprawdopodobniej około 1895 roku, ówczesny właściciel nieruchomości Adam Adamski, zdecydował się na budowę w południowej części działki kamienicy frontowej z dwiema oficynami.

Jak opisuje konserwator, w 1911 roku posesja wraz z zabudową została kupiona przez Lejba Osnosa, a następnie po północnej stronie działki, przy już istniejącej kamienicy, wzniesiono drugi budynek frontowy z oficyną boczną, który zamknął zabudowę posesji tworząc układ jednopodwórzowy.

W dokumentach nie zachowała się data powstania drugiego budynku, ale – jak podaje Jakub Lewicki – został wzniesiony prawdopodobnie w latach 1918-1919.

Budynek od 1940 roku znajdował się na terenie Getta Warszawskiego. W 1942 roku mieszkańcy Małego Getta, zostali zmuszeni do opuszczenia domów, a dzielnicę zlikwidowano. W czasie II wojny światowej północno-wschodni narożnik budynku frontowego i część oficyny północnej zostały uszkodzone.

Bogaty wystrój

Na dwubiegowej klatce schodowej do dziś zachował się oryginalny wystrój: kamienne schody z profilowanymi stopnicami i metalowa balustrada, o dużych przęsłach wypełnionych kutą dekoracją z aplikacjami w kształcie liści akantu.

W lokalach zobaczymy z kolei oryginalną, płycinową stolarkę drzwiowa, w pomieszczeniach także częściowo przeszklona, skromna, snycerska oprawa otworu wejściowego (prawdopodobniej wykonana wtórnie, przed 1945 rokiem), dekoracja sztukatorska w postaci rozbudowanych faset, profili i rozet o motywach floralnych i geometrycznych, posadzki taflowe jedno- i dwubarwne, ceramiczne (w pomieszczeniach kuchennych), a także pozostałości prostych pieców kaflowych (powstałych w I połowie XX w.).

"Sąsiedni budynek frontowy również posiada niezwykle bogatą dekorację: na dwubiegowej, głównej klatce schodowej zachowały się marmurowe schody i ceramiczne, sześcioboczne kremowo-szare posadzki, balustrada jest metalowa z powtarzającą się w dekoracją geometryczną. Płycinowe, półtoraskrzydłowe drzwi z przeszklonym, ośmiobocznym otworem w górnej części, z mazerunkiem imitującym usłojenie drewna, otrzymały wyszukaną dekorację czerpiącą ze stylistyki empire. W lokalach zachowała się bogata, geometryczno-floralna, dywanowa dekoracja sztukatorska stropów, płytkie rozety i profile, stolarka drzwiowa płycinowa, częściowo przeszklona, posadzki taflowe oraz pozostałości prostych pieców ceramicznych" – opisał konserwator.

Kamienica przy Twardej 28 w rejestrze zabytków