Kino Relax zostaje w rejestrze zabytków

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego utrzymało w mocy decyzję odmawiającą skreślenia z rejestru zabytków budynku kina Relax. "Stanowisko uzasadniono tym, że obiekt w obecnym stanie zachowania w pełni posiada wartości zabytkowe, które były podstawą wydania decyzji Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 20 maja 2019 roku, wpisującej go do rejestru zabytków" - poinformował we wpisie w mediach społecznościowych mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków.

"Niezmiernie cieszy nas fakt, że coraz więcej dzieł powojennego modernizmu trafia do rejestru zabytków i tym samym zyskuje ochronę prawną" - dodał konserwator.

Budynek kina Relax miał zostać usunięty z gminnej ewidencji zabytków w październiku 2023 roku po wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Wyrok, który wówczas zapadł, był pokłosiem decyzji Trybunału Konstytucyjnego z maja 2023 roku, w której stwierdził, że przepisy ustawy o ochronie zabytków, na podstawie których prezydenci, burmistrzowie czy wójtowie gmin włączają obiekty do gminnej ewidencji zabytków naruszają zapisy konstytucji. Tryb określony ustawą, który był dotąd stosowany, miał nie zapewniać właścicielom ochrony ich praw.

- Chodziło o to, że procedura wpisu do GEZ jest niekonstytucyjna. Dokładnie przepisy o ochronie zabytków są niewłaściwe, bo nie gwarantują właścicielom dostatecznego udziału w całym procesie. To nie jest postępowanie, tylko czynność techniczna, administracyjna - zaznaczył wówczas Michał Krasucki, stołeczny konserwator zabytków.

Budynek kina Relax wzniesiono w latach 1965-1970 według projektu Zbigniewa Wacławka, w związku z zabudową Ściany Wschodniej. Wstępny projekt kina-estrady został zaakceptowany w 1963 roku.

Budynek kina Relax połączył kulturę popularną (kino) z wysoką (teatr). Budynek kina został wkomponowany w przestrzeń urbanistyczną. Wnętrze gmachu zostało wyposażone w salę kinową, zlokalizowaną w części naziemnej oraz scenę teatralną, umieszczoną w podziemiach. Wejście do teatru znajdowało się w budynku domu handlowego Junior, od strony pasażu dla pieszych.

Z kolei nazwa kina została wybrana w plebiscycie w 1970 roku, przez czytelników "Expresu Wieczornego".

Kino Relax jako pierwsze w Warszawie dysponowało możliwością wyświetlania na dużym, zakrzywionym ekranie filmów nagranych na taśmie 70 mm z dźwiękiem stereofonicznym.

Możliwości techniczne pozwoliły na organizację pokazów premierowych: w 1975 roku w kinie odbyła się premiera filmu "Ziemia obiecana" Andrzeja Wajdy, a w 1979 roku "Gwiezdne wojny" George’a Lucasa.

Z kolei na deskach teatru prezentowano między innymi "Antygonę" oraz "Miesiąc na wsi" w reżyserii Adama Hanuszkiewicza, czy "Białe małżeństwo" (1975) w reżyserii Tadeusza Minca.