Okazałe wnętrza budynku Towarzystwa Ubezpieczeń "Rossya" przy Marszałkowskiej stały się zabytkiem. Mazowiecki konserwator docenił jej wartość artystyczną i historyczną.

"Podjąłem decyzję o wpisie do rejestru zabytków klatki schodowej (westybul i schody) budynku Towarzystwa Ubezpieczeń "Rossya" (ob. Banku PKO Oddział 1 w Warszawie), zlokalizowanej w Warszawie przy Marszałkowskiej 124" – poinformował Jakub Lewicki, wojewódzki konserwator zabytków.

"Kunsztowna dekoracja"

Jak argumentuje, gmach był przykładem luksusowej kamienicy wielkomiejskiej, o czym świadczy właśnie zachowana klatka schodowa o "kunsztownej dekoracji". Jej elementy zostały wykonane z materiałów o wysokiej jakości, a kute ręcznie balustrady pochodzą z warszawskiej Fabryki Wyrobów Żelaznych, Konstrukcji i Ornamentów "H. Zieleziński", w której przygotowano m.in. ogrodzenie pomnika Adama Mickiewicza odsłoniętego w grudniu 1898 r.

"Warto wspomnieć o jej przemyślanym układzie funkcjonalnym, starannym doborze materiałów oraz kompozycji wnętrza, nadających dosyć prostej, dwubiegowej klatce schodowej monumentalny charakter, opracowaniu marmurowych stopni, indywidualnym potraktowaniu wypełnień przęseł balustrady czy formie ażurowych słupków flankujących półpiętro westybulu" – wyjaśnia konserwator.

Od decyzji o wpisie stronom przysługuje odwołanie do ministra kultury i dziedzictwa narodowego.

Wstrzymano rozbiórkę

Samo towarzystwo zostało założone w Petersburgu w 1881 roku. Oddział w Królestwie Polskim powołano w tym samym roku. Od 1918 r., w związku ze zmianami w Rosji Radzieckiej, majątek towarzystwa uległ stopniowej nacjonalizacji, ale nie dotyczyło to nieruchomości pozostających poza Rosją

Dwa lata później nad majątkiem firmy został ustalony przymusowy zarząd państwowy. W 1936 roku towarzystwo zostało rozwiązane, a gmach przy Marszałkowskiej 124 zakupiony przez Pocztową Kasę Oszczędności. W 1956 r. przeszedł na rzecz Skarbu Państwa.

Jakub Lewicki przypomina również, że w 1944 roku budynek był się kwaterą Komendy Obszaru Warszawskiego AK. A na przełomie sierpnia i września gmach został częściowo uszkodzony i wypalony. "W 1945 r. Wydział Inspekcji Budowlanej dzielnicy Śródmieście wstrzymał samowolną rozbiórkę budynku przy ul. Marszałkowskiej 124, pozwalając na odbudowę dwóch sklepów mieszczących się na parterze d. gmachu Towarzystwa Ubezpieczeń, a także wykonanie prac niezbędnych do usunięcia zagrożenia budowlanego, jednak już rok później zdecydowano o rozebraniu kondygnacji powyżej drugiego piętra" – podaje konserwator.

W 1947 roku zatwierdzono plany adaptacji budynku na potrzeby siedziby Powszechnej Kasy Oszczędności (PKO), wykonane przez Bohdana Lacherta. W latach 90. XX wieku przebudowano gmach, stworzono między innymi okładzinę na elewacji.

Budynek Towarzystwa Rosja