Cztery hale z wartościowymi detalami architektonicznymi dawnej Warszawskiej Fabryki Sprzętu Spawalniczego "Perun" znalazły się w rejestrze zabytków. Budynki fabryki mają ponad sto lat.
Fabryka "Perun" została założona w 1910 roku przez francuskie Towarzystwo Akcyjne "L’Air Liquide", które otworzyło przy ulicy Leszno 138 fabrykę tlenu technicznego. Wpisem do rejestru zabytków objęte zostały cztery hale pofabryczne przy ulicy Grochowskiej 301/305. "Stanowią one powiązaną ze sobą, spójną pod względem architektonicznym i funkcjonalnym grupę budynków"- podaje w komunikacie Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków.
Budynki z pierwszej połowy XX wieku
Hale wzniesione około 1913 roku to: dawny magazyn z acetylenownią i budynek wytwórni gazów technicznych, dawny warsztat spawalniczy oraz budynek blacharni i warsztatów spawalniczych z 1938 roku. Czwarta hala, choć wzniesiona później, nawiązuje do budynków wcześniejszych.
W halach nie zachowało się pierwotne wyposażenie. Oryginalne urządzenia fabryczne były dwukrotnie konfiskowane w czasie I i II Wojny Światowej. Maszyny wykorzystywane w okresie powojennym zostały zdemontowane ze względu na zakończenie produkcji przemysłowej.
Prawie 100 lat działalności
"W czasie II wojny światowej zakłady kontynuowały swoją działalność w ograniczonym zakresie, pozostając pod nadzorem władz niemieckich. Zabudowania fabryczne nie zostały zniszczone przez wycofujące się oddziały niemieckie, co umożliwiło uruchomienie produkcji w tym samym roku. Po upaństwowieniu zakładów otrzymały one nazwę Warszawska Fabryka Gazów Technicznych i Sprzętu Spawalniczego, a od 1956 roku Warszawska Fabryka Sprzętu Spawalniczego "Perun" - czytamy w komunikacie konserwatora.
Na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych wyburzono część pierwotnych zabudowań, ale też wzniesiono nowe budynki fabryczne. W latach 1999-2003 firma została przejęta przez prywatnego właściciela, a zakłady przy ulicy Grochowskiej 301/305 zaprzestały swojej działalności. Obecnie pomieszczenia pozakładowe wynajmowane są najemcom prywatnym.
"Obiekt posiada wartości artystyczne, historyczne i naukowe, uzasadniającego objęcie go wpisem do rejestru zabytków nieruchomych. Wysokie walory budynków widoczne są w takich cechach i elementach, jak: zastosowanie cegły licowej do opracowania ścian zewnętrznych, wprowadzenie dekoracji w postaci cokołów, fryzów, gzymsów, pilastrów, obramień okiennych i drzwiowych, wprowadzenie dużych dwuskrzydłowych drzwi oraz dużych otworów okiennych umożliwiających doświetlenie hal fabrycznych" - podaje Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków. Dodatkową wartością hal jest zachowany układ funkcjonalno-przestrzenny.
Rozwiązania opracowywane przez warszawską fabrykę pozwoliły w 1924 roku na stworzenie pierwszej w Polsce fabryki elektrod.
Konserwator przypomina, że do osiągnięć spółki należy: stworzenie technologii do prasowania metali kolorowych na skalę przemysłową, produkcja aparatów tlenowych oraz urządzeń wykorzystujących tlen, stosowanych w medycynie, pożarnictwie i przemyśle spożywczym.
ap
MJN domaga się wpisania do rejestru zabytków kamienicy Rothberga
MJN domaga się wpisania do rejestru zabytków kamienicy Rothberga