Prezydent zmienia sądownictwo

Wydaje się, że ta sytuacja się sama rozwiąże. Pani Gersdorf - zdaje się - od poniedziałku udaje się na urlop - powiedział w "Faktach po Faktach" rzecznik Ministerstwa Sprawiedliwości Jan Kanthak. Stwierdził, że Małgorzata Gersdorf nie jest już sędzią w stanie czynnym, w związku z tym nie może być pierwszym prezesem Sądu Najwyższego. - Konstytucja mówi wyraźnie. Pierwszy prezes Sądu Najwyższego ma sześcioletnią kadencję - zaznaczył z kolei poseł Nowoczesnej Adam Szłapka.

Jeżeli realia będą tak wyglądać, że nie da się rzetelnie wykonywać sędziowskich obowiązków, to oczywiście będzie kwestią do zastanowienia, czy w takiej sytuacji nie należałoby odejść z sądu - powiedział w "Tak jest" w TVN24 sędzia Dariusz Zawistowski. Prezes Izby Cywilnej Sądu Najwyższego i były przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa odniósł się w ten sposób do zmian w Sądzie Najwyższym.

Trzydziestu trzech sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego, którzy ukończyli 65 lat, w tym prezes NSA Marek Zirk-Sadowski, złożyło oświadczenia o woli dalszego zajmowania stanowiska - poinformował w komunikacie NSA. Oświadczeń takich nie złożyło ośmiu sędziów.

Agencja ratingowa Moody's podtrzymuje wyrażoną wcześniej opinię, że reforma sądownictwa i jej potencjalne skutki - osłabienie niezależności sądownictwa, systemu kontroli i równowagi oraz praworządności - mogą wpłynąć na ocenę siły instytucjonalnej Polski. Moody's po raz pierwszy poinformowała o takiej możliwości w styczniu.

Zmiany społeczne, dokonujące się obecnie pod rządami Prawa i Sprawiedliwości w Polsce, przy obojętnej postawie większości społeczeństwa, są na razie nie do zatrzymania - ocenia dziennik "Die Welt" w komentarzu zatytułowanym "W uścisku kontrrewolucji". Inne niemieckie media zauważają, że rząd w Warszawie nie ma na swojej drodze przeszkód, które nakazywałyby mu cofnięcie przeprowadzanych reform.

Prezydent Andrzej Duda wysłał w czwartek imienne pisma do 11 sędziów Sądu Najwyższego, którzy nie złożyli oświadczenia o woli dalszego orzekania, informujące, że - na mocy ustawy o Sądzie Najwyższym - z dniem 4 lipca przeszli w stan spoczynku - przekazał prezydencki minister Andrzej Dera. Jak dodał, pismo skierowano także do Małgorzaty Gersdorf.

Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej przyjęło stanowisko, w którym uznaje, że profesor Małgorzata Gersdorf pozostaje pierwszą prezes Sądu Najwyższego Rzeczypospolitej Polskiej do 30 kwietnia 2020 roku. Zaznaczyli, że w pełni popierają zeszłotygodniową uchwałę Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego w tej sprawie.

Wniosków o przedłużenie orzekania w Sądzie Najwyższym, jakie przewiduje ustawa autorstwa Prawa i Sprawiedliwości, nie złożyło 11 sędziów. Wśród nich jest pierwsza prezes Małgorzata Gersdorf. Ona do pracy przyszła. Dlaczego pozostałych 10 sędziów odeszło z Sądu Najwyższego? Wyjaśnia to rzecznik SN, sędzia Michał Laskowski w "Gazecie Wyborczej".

- Dla mnie to, co się dzieje w tej chwili przed Sądem Najwyższym i przed sądami w całej Polsce, to jest gigantyczny kredyt zaufania, którego Polacy udzielają sędziom. Mimo często negatywnych doświadczeń z sądami, Polacy wychodzą z domu i oddają pokojowy głos w obronie zasad - powiedziała we "Wstajesz i wiesz" w TVN24 mecenas Joanna Parafianowicz, komentując protesty w całej Polsce, jakie wywołała nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym.

Tysiące osób w całej Polsce protestowały 4 lipca przeciwko ustawie dotyczącej Sądu Najwyższego. Protesty odbywały się w Warszawie, ale też przed sądami w innych miastach, m.in. w Katowicach i w Krakowie. Uczestnicy przynieśli flagi Polski i Unii Europejskiej oraz tabliczki z napisem "Wolne sądy". Zgromadzeni sprzeciwiali się nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym uchwalonej przez parlament, zgodnie z którą sędziowie, którzy ukończyli 65. rok życia, przechodzą w stan spoczynku. Przepis dotyczy także pierwszej prezes, powołanej - zgodnie z konstytucją - na sześcioletnią kadencję.

Od środy, z mocy ustawy, a nie decyzji pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, pracami SN kieruje sędzia Józef Iwulski - podała Kancelaria Prezydenta RP w komunikacie, dotyczącym przejścia w stan spoczynku sędziów Sądu Najwyższego.

- W całej tej reformie chodzi, żeby podporządkować wymiar sprawiedliwości nawet nie władzy wykonawczej, ustawodawczej, ale centralnemu ośrodkowi dyspozycji politycznej - mówił o zmianach w Sądzie Najwyższym w "Kropce nad i" profesor prawa Jerzy Zajadło.

- To jest niezwykle ważne, żeby zdać sobie sprawę, że od strony prawnej i faktycznej nie zmieniło się nic. Pani pierwsza prezes nadal funkcjonuje. Wyznaczyła swojego zastępcę, gdy pójdzie na urlop lub zachoruje albo zdarzy się coś podobnego - podkreślił w "Faktach po Faktach" w TVN24 były pierwszy prezes Sądu Najwyższego profesor Adam Strzembosz.

Europejska Sieć Rad Sądownictwa wspiera sędziów w Polsce, którzy zabierają głos w sytuacji zagrożenia niezawisłości sędziowskiej i praworządności - przekazano w wydanym w środę specjalnym oświadczeniu.

Małgorzata Gersdorf nie dostała od prezydenta decyzji o przeniesieniu w stan spoczynku. Prezydencki minister twierdzi, że działa to automatycznie. Ustawa jednak stanowi inaczej. Gersdorf pojawiła się więc w środę w swoim gabinecie, zabrała publicznie głos jako Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego, a prezes Izby, którego wyznaczyła do zastępowania w razie nieobecności, oświadczył, że nie jest ani zastępcą, ani tym bardziej następcą pierwszego prezesa.

Nie wróżę tej akcji powodzenia. Jestem przekonany, że w dłuższej perspektywie jest skazana na sromotną klęskę - w ten sposób prezes PiS Jarosław Kaczyński odpowiedział w wywiadzie dla "Gazety Polskiej" na pytanie o "bunt części środowisk sędziowskich".

Stanowisko pierwszego prezesa Sądu Najwyższego ma kadencyjność określoną w konstytucji. I ta kadencyjność nie podlega dyskusji i zmianom ustawowym - oświadczyła w środę na konferencji prasowej Małgorzata Gersdorf. Józef Iwulski, który ma zastępować ją na czas nieobecności, podkreślił, że zgodnie z uchwałą przyjętą w ubiegłym tygodniu przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego Gersdorf pozostaje pierwszą prezes SN.

Demokracja w Polsce nigdy nie była tak żywa jak obecnie - stwierdził w Strasburgu premier Mateusz Morawiecki. Dodał, że sędziowie "są dzisiaj bardziej niezależni".