Zabiorą IPN prokuratorów? "To utrudni rozliczanie zbrodni"


- Próba stworzenia innego modelu ścigania zbrodni przeszłości oznacza, że nie chcemy ich ścigać - oświadczył prezes Instytutu Pamięci Narodowej, Łukasz Kamiński, podczas debaty nad losem pionu śledczego IPN. Propozycje radykalnych zmian w funkcjonowaniu prokuratorów IPN wysuwa prokurator generalny Andrzej Seremet. Najbardziej radykalne rozwiązanie zakładałoby przejęcie śledztw IPN przez prokuratury powszechne. Można by też ograniczyć struktury i obsadę kadrową pionu - mówi Seremet.

Debata o miejscu pionu śledczego Instytutu Pamięci Narodowej w przyszłym modelu organizacyjnym prokuratury została zorganizowana przez Prokuraturę Generalną. Pion śledczy IPN liczy obecnie ponad stu prokuratorów. Ściga zbrodnie komunistyczne popełnione do 1989 r. i zbrodnie nazistowskie.

IPN: Likwidacja pionu śledczego uniemożliwi ściganie zbrodni

Kwestią zasadniczą jest odpowiedź na pytanie, czy chcemy wyjaśniać zbrodnie przeszłości na drodze prawnej. Odpowiedź twierdząca jest jasna. Nie tylko chcemy, ale jest to nasz fundamentalny obowiązek wobec ofiar tych zbrodni Łukasz Kamiński

Prezes IPN mówił też, że "wiek XX to wiek masowych ofiar, bezimiennych, a kwestia przywrócenia imienia jest niezbędna i niezależna od kosztów, zaś waga tego jest istotna nie tylko dziś, ale będzie rzutowała na przyszłe pokolenia". - Dziś próba stworzenia innego modelu ścigania zbrodni przeszłości oznacza, że nie chcemy ich ścigać - ocenił Kamiński.

Zdaniem prezesa IPN zbrodnie te powinna badać wyspecjalizowana struktura prokuratorska, skupiona tylko i wyłącznie na nich, "bo w praktyce prokuratury powszechnej liczą się śledztwa aktualne". Podkreślił, że w latach 90. - gdy zajmowały się tym prokuratury powszechne - były większe możliwości ścigania zbrodni komunistycznych, ale efekty były o wiele mniejsze niż w 12-letniej historii IPN.

10 tys. postępowań, 83 tys. świadków

Dyrektor pionu śledczego IPN przytoczył statystykę. Poinformował, że w latach 90. było 50 aktów oskarżenia o takie czyny - IPN sporządził ich ok. 300. Przeprowadził w sumie 10 tys. postępowań, w których przesłuchał 83 tys. świadków.

- Prokuratura powszechna wciąż nie doprowadziła do wyroku ws. Grudnia'70. IPN doprowadził zaś do skazania za wprowadzenie stanu wojennego - przypomniał Dariusz Gabrel. Opowiadając się za utrzymaniem pionu, przestrzegał on, że inna decyzja mogłaby spowolnić te śledztwa, bo m.in. trudniej byłoby o dostęp do archiwów IPN.

Seremet: śledczy IPN mają za mało pracy

Z kolei Andrzej Seremet mówił, że obciążenie prokuratorów IPN jest mniejsze niż prokuratorów prokuratury powszechnej, co wynika m.in. z różnego zakresu kompetencji, a nie nakładów pracy czy kompetencji. Podał, że roczne obciążenie pracą prokuratora IPN nie stanowi nawet połowy miesięcznego obciążenia prokuratora z jednostki powszechnej. Podkreślił, że w 2010 r. pion śledczy skierował do sądów 17 aktów oskarżenia, a w 2011 r. - tylko 7.

- Tak drastyczny spadek obciążenia musi rodzić pytania w każdej instytucji - dodał. Zdaniem Seremeta nie da się tego wyjaśnić tylko specyfiką śledztw IPN. Przypomniał, że nie można się spodziewać wielu informacji o nowych przestępstwach z lat wojny czy PRL. Ponadto w 2010 r. Sąd Najwyższy uznał za przedawnione zbrodnie komunistyczne zagrożone karą do 5 lat więzienia.

Roczne obciążenie pracą prokuratora IPN nie stanowi nawet połowy miesięcznego obciążenia prokuratora z jednostki powszechnej. Tak drastyczny spadek obciążenia musi rodzić pytania w każdej instytucji Andrzej Seremet

Seremet podkreślił, że zasada "śledztw historycznych" IPN (gdy wiadomo, że sprawca już nie żyje) pozostaje w sprzeczności z ogólnym celem śledztwa polskiego systemu prawnego, jakim jest pociągnięcie sprawcy przestępstwa do odpowiedzialności. Jego zdaniem można by skrócić trwanie śledztw i pomyśleć o ograniczeniu przesłuchiwania świadków tylko do tych najważniejszych.

Dodał, że dziś prokurator generalny, który odpowiada za wszystkich prokuratorów, ma ograniczone możliwości oddziaływania na pion śledczy; nie ma np. prawa do nadzoru służbowego. Ograniczone prawa ma w tym zakresie także prezes IPN, co sprawia że prokuratorzy IPN w niewielkim stopniu podlegają nadzorowi zewnętrznemu - podkreślił.

Dostosować do obciążenia

Prokurator generalny powiedział, że można zaproponować wiele sposobów poprawy tego stanu - najbardziej radykalne rozwiązanie zakładałoby przejęcie śledztw IPN przez prokuratury powszechne; można by też ograniczyć struktury i obsadę kadrową pionu.

Zdaniem Seremeta wtedy rodziłyby się pytania: kto ma wrócić z IPN do prokuratury powszechnej i do jakiej jednostki. Dodał, że można by też ogłosić nowy nabór do pionu i dostosować liczbę prokuratorów do aktualnego obciążenia. Seremet mówi, że wybór którejś z tych opcji to kwestia otwarta.

To ważne dla historii i społeczeństwa

Uczestniczący w dyskusji prof. Andrzej Paczkowski, członek Rady IPN, wskazywał na konglomerat trzech grup, prokuratorzy, archiwiści i badacze, które ściśle współpracują. - Osobiście opowiadam się za tym, żeby pion ścigania pozostał w IPN, jak to będzie rozwiązane, to rola prokuratorów - powiedział Paczkowski. Zwrócił uwagę zebranym, iż instytucja Głównej Komisji nie została wymyślona ad hoc i ma już prawie 70 lat. Podkreślił wagę śledztw historycznych, które dostarczają materiału edukacyjnego tak dla historyków, jak i społeczeństwa.

Z kolei były minister sprawiedliwości prof. Zbigniew Ćwiąkalski wskazał na konieczne szczegółowe poprawki w ustawie o IPN, dotyczące funkcjonowania pionu śledczego. Minister sprawiedliwości Jarosław Gowin mówił niedawno, że pion powinien pozostać, "choć dość radykalnie zredukowany". Nie przybył on w środę na seminarium, choć był zaproszony. To zapewne on będzie wnosił projekt zmian.

Czas na zmiany?

W 2011 r. IPN przedstawił Kancelarii Prezydenta RP wstępne propozycje nowelizacji ustawy o IPN. Zakładają one m.in. zwiększenie efektywności śledztw IPN. Prezes powinien mieć prawo do wiedzy o ustaleniach śledztw i planowanych czynnościach, czego dziś nie ma. Według IPN prowadzenie takich śledztw było możliwe za zgodą szefa pionu, w porozumieniu z prezesem IPN.

Latem 2011 r. prezydent Bronisław Komorowski nie zaakceptował kandydatury prok. Krzysztofa Matkowskiego na nowego szefa pionu śledczego IPN, przedstawionej przez Seremeta, a uzgodnionej pod koniec 2010 r. z p.o. prezesem IPN Franciszkiem Gryciukiem. Na razie nie ma żadnej nowej kandydatury. Według mediów Seremet oceniał, że Gabrel (którego powołał w 2007 r. premier Jarosław Kaczyński) źle kieruje pionem - miało chodzić o wszczynanie kontrowersyjnych dochodzeń, które wiele kosztują, a efektów nie ma.

Wśród najważniejszych śledztw IPN są postępowania w sprawie zbrodni katyńskiej, śmierci gen. Władysława Sikorskiego w Gibraltarze w 1943 r., mordu Żydów w Radziłowie w 1941 r., obławy augustowskiej NKWD z 1945 r., zbrodni UB i Informacji Wojskowej z lat stalinizmu, działalności gangu przestępczego w peerelowskim MSW, zamachu na Jana Pawła II w 1981 r.

Źródło: tvn24.pl, PAP

Pozostałe wiadomości

Donald Trump kończy swoją kampanię prezydencką wiecem w Michigan, który jest jednym ze stanów wahających się. Tymczasem niektóre jego wypowiedzi rodzą obawy, że w przypadku kiedy wynik wyborów okazałby się dla niego niekorzystny, może dążyć do jego podważenia. O takim scenariuszu pisze brytyjski "The Guardian".

Trump kończy kampanię i co dalej? Mówi o "bandzie nieuczciwych ludzi"

Trump kończy kampanię i co dalej? Mówi o "bandzie nieuczciwych ludzi"

Źródło:
TVN24, Fakty TVN, PAP

W poniedziałek doszło do awarii w przedsiębiorstwie chemicznym Anwil we Włocławku. Jak przekazała spółka, część pracowników została ewakuowana. "Nie ma zagrożenia dla mieszkańców miasta" - poinformowano w komunikacie zamieszczonym w mediach społecznościowych włocławskiego urzędu miasta.

Awaria w zakładach chemicznych. Ewakuowano część pracowników

Awaria w zakładach chemicznych. Ewakuowano część pracowników

Źródło:
tvn24.pl

- Antoni Macierewicz za każdym razem, jak jest u władzy, to powoduje jakiś skandal, który szkodzi Polsce - powiedział w "Faktach po Faktach" w TVN24 Radosław Sikorski, minister spraw zagranicznych. Dodał, że "trzeba przerwać ten chocholi taniec". Mówił też o wtorkowych wyborach prezydenckich w USA.

Sikorski o sprawie Macierewicza. "Trzeba przerwać ten chocholi taniec"

Sikorski o sprawie Macierewicza. "Trzeba przerwać ten chocholi taniec"

Źródło:
TVN24

Amerykańska policja podjęła szereg działań związanych z wyborami prezydenckimi. Przed budynkami rządowymi, w tym Białym Domem, pojawił się płot, a właściciele lokalnych biznesów zabezpieczają swój dobytek w obawie przed wybuchem zamieszek. Służby zapewniają jednak, że nie ma powodu do niepokoju.

Tak Waszyngton szykuje się na wybory

Tak Waszyngton szykuje się na wybory

Źródło:
PAP

O sile "zwykłych ludzi" i oddolnych inicjatyw, tempie kampanii i jej "ogromnych zaskoczeniach", specyfice walki o wyborców, ale także o motywacjach zwolenników Donalda Trumpa oraz o różnorodnej grupie republikańskich wyborców mówili w "Tak jest" reporterka "Faktów" TVN Arleta Zalewska oraz dziennikarz Radia 357 Michał Żakowski, którzy śledzą wyborczy wyścig w USA.

"Cisi wyborcy" mogą zdecydować. "Postawią krzyżyk zgodnie z własnym sumieniem"

"Cisi wyborcy" mogą zdecydować. "Postawią krzyżyk zgodnie z własnym sumieniem"

Źródło:
TVN24

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nam przepisami umożliwiającymi ponowne przeliczenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych emerytur i rent rodzinnych przyznanych w czerwcu w latach 2009-2019. Według zapowiedzi wniosek o przeliczenie świadczenia będzie można złożyć od 1 czerwca 2025 roku.

Ponowne przeliczenie stu tysięcy emerytur. Trzeba będzie złożyć wniosek

Ponowne przeliczenie stu tysięcy emerytur. Trzeba będzie złożyć wniosek

Źródło:
PAP

- W konstytucji jest jasny zapis, że wszyscy są równi wobec prawa, również Zbigniew Ziobro. Dlatego podjęliśmy decyzję o tym, że wystąpimy pierwszy raz w historii o zatrzymanie i doprowadzenie świadka przed komisję śledczą - powiedziała w "Kropce nad i" szefowa komisji do spraw Pegasusa Magdalena Sroka. Członek tego gremium Tomasz Trela ocenił, że "gdyby Zbigniew Ziobro nie miał nic na sumieniu, przyszedłby przed komisję".

"Ziobro dalej myśli, że może wszystko. Otóż, panie ministrze, tak nie jest"

"Ziobro dalej myśli, że może wszystko. Otóż, panie ministrze, tak nie jest"

Źródło:
TVN24

Magazyny energii oraz montaż mikroinstalacji wiatrowych będą objęte ulgą termomodernizacyjną - wynika z projektu rozporządzenia przygotowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Jednocześnie nowe przepisy wykluczą możliwość skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej w przypadku zakupu i montażu kotłów olejowych i gazowych.

Piece na gaz wypadają z listy. Zmiany w popularnej uldze

Piece na gaz wypadają z listy. Zmiany w popularnej uldze

Źródło:
PAP, tvn24.pl

- Zmiana daty startu systemu kaucyjnego ze stycznia na październik 2025 roku to kompromisowe, realne rozwiązanie - ocenili uczestnicy poniedziałkowej dyskusji na Forum Rynku Spożywczego i Handlu. Przedstawiciel jednego z operatorów systemu zwrócił jednak uwagę, że przesunięcie terminu oznacza koszty finansowe.

Tusk podaje nowy termin. "Dostaliśmy jedenaście miesięcy"

Tusk podaje nowy termin. "Dostaliśmy jedenaście miesięcy"

Źródło:
PAP

Pod Pomiechówkiem znaleziono 17 monet. Pochodzą z XVI i XVII wieku z terenów Saksonii, Brandenburgii i Niderlandów. Ich wartość to około pół miliona złotych - oceniają znalazcy. - To jest chyba jeden z największych tego typu skarbów odkrytych do tej pory w Polsce - komentuje archeolog Piotr Duda.

Szukali rzymskiej drogi, znaleźli stare monety warte pół miliona złotych

Szukali rzymskiej drogi, znaleźli stare monety warte pół miliona złotych

Źródło:
PAP

Czy kładąc się spać w powyborczą noc, Amerykanie będą znać nazwisko swojego kolejnego prezydenta? Historia pokazuje, że jest to możliwe - tak było np. z wyborem Baracka Obamy w 2012 roku. Dużo bardziej prawdopodobne jest jednak, że na wynik będziemy musieli zaczekać. Wiele godzin, a może nawet dni. Do kiedy?

Kiedy poznamy wyniki wyborów w USA?

Kiedy poznamy wyniki wyborów w USA?

Źródło:
BBC, CNN, NBC, tvn24.pl

Pod względem kulturowym i politycznym to bardziej znaczące nawet od poparcia Beyonce i Taylor Swift dla Kamali Harris. To było na innym poziomie - tak wpływowy portal Politico komentuje poparcie udzielone kandydatce demokratów przez portorykańskiego rapera znanego jako Bad Bunny. Portal zwrócił uwagę, że gwiazdor nie ograniczył się tylko do udzielenia poparcia, ale zaangażował się z własnym przekazem w "kluczowym momencie wyścigu" prezydenckiego.

Politico: jego poparcie dla Kamali Harris ważniejsze niż Beyonce i Taylor Swift

Politico: jego poparcie dla Kamali Harris ważniejsze niż Beyonce i Taylor Swift

Źródło:
Politico, tvn24.pl

Dostawy 600-700 tysięcy ton ryżu rocznie, wypłaty w wysokości około 200 milionów dolarów, a także dostęp do technologii kosmicznych - to według południowokoreańskich mediów ofiaruje Rosja Korei Północnej w zamian za żołnierzy i sprzęt wojskowy do walki z Ukrainą. Kreml może także zaoferować reżimowi w Pjongjangu wsparcie wojskowe w razie zaostrzenia napięcia na Półwyspie Koreańskim - pisze dziennik "The Korean Herald".

Ryż za żołnierzy i sprzęt. Co zyska reżim?

Ryż za żołnierzy i sprzęt. Co zyska reżim?

Źródło:
PAP

Czterech nastolatków zostało rannych, w tym dwóch poważnie, w ataku z użyciem między innymi siekiery na pokładzie kolejki podmiejskiej - poinformowała paryska policja. Zarówno cztery ranne osoby, jak i zatrzymany niedługo później jeden z napastników, są w wieku 16-17 lat.

Atak w kolejce podmiejskiej z użyciem siekiery, kija i miecza, rannych czterech nastolatków

Atak w kolejce podmiejskiej z użyciem siekiery, kija i miecza, rannych czterech nastolatków

Źródło:
Guardian, BFMTV, Tribune de Geneve

Stacja TVN24 w październiku była najchętniej oglądanym kanałem informacyjnym w kraju z 5,83 procent udziału w widowni w grupie ogólnej (widzowie powyżej 4. roku życia) - wynika z danych Nielsen TV Audience Measurement. "Fakty" TVN były najchętniej wybieranym serwisem informacyjnym, a portal tvn24.pl najczęściej czytanym serwisem internetowym stacji telewizyjnej.

Świetne wyniki TVN24, tvn24.pl i "Faktów" TVN. Dziękujemy!

Świetne wyniki TVN24, tvn24.pl i "Faktów" TVN. Dziękujemy!

Źródło:
tvn24.pl

Prokuratura poinformowała, że śledztwo w sprawie zabójstwa Jolanty Brzeskiej zostało umorzone. Powodem jest "brak danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie popełnienia czynu zabronionego".

Śledztwo w sprawie śmierci Jolanty Brzeskiej umorzone

Śledztwo w sprawie śmierci Jolanty Brzeskiej umorzone

Źródło:
tvn24.pl

Rząd wprowadzi bony na ubrania z drugiej ręki i dopłaty dla przedsiębiorców chcących otworzyć sklep typu second hand, a to wszystko po to, by zapobiegać zmianom klimatycznym - tak przynajmniej sądzą internauci i przypisują ową zapowiedź wiceministrze klimatu Urszuli Zielińskiej. Tylko że ta nigdy takich słów nie wypowiedziała.

Bony na zakupy w lumpeksach? Tego ministra nie zapowiadała

Bony na zakupy w lumpeksach? Tego ministra nie zapowiadała

Źródło:
Konkret24
Diagnoza, recepta i lekarstwo. Doktor Trump chce drugiej operacji

Diagnoza, recepta i lekarstwo. Doktor Trump chce drugiej operacji

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Jak dotąd to demokraci chętniej korzystali z możliwości wczesnego głosowania, jednak w 2024 roku korzystają z niego tłumnie również wyborcy republikańscy. Analizujący dane naukowcy zastanawiają się, co oznacza to dla wyborów prezydenta USA. I jeden wniosek jest oczywisty.

Ponad 78 milionów wyborców już oddało swój głos. Analitycy wiedzą, co to oznacza dla wyborów

Ponad 78 milionów wyborców już oddało swój głos. Analitycy wiedzą, co to oznacza dla wyborów

Źródło:
NYT, Forbes, ABC News, Bipartisal Policy Center

Jolanta i Natalia Romiszewski to matka i córka, mieszkają w Pensylwanii. W nadchodzących wyborach prezydenckich Jolanta popiera kandydata republikanów Donalda Trumpa, a Natalia - demokratkę Kamalę Harris. Czy przedwyborcza polaryzacja odbija się na ich relacjach? O tym rozmawiała z nimi dziennikarka "Faktów" TVN Katarzyna Kolenda-Zaleska.

Matka głosuje na Trumpa, córka na Harris. "Jest mi smutno"

Matka głosuje na Trumpa, córka na Harris. "Jest mi smutno"

Źródło:
tvn24

Amerykański system wyborczy sprawia, że w stanach kluczowych (wahających się) rozstrzyga się przyszłość całego kraju. Jak wyglądają ostatnie sondaże i średnia sondażowa w Pensylwanii, Karolinie Północnej, Georgii, Michigan, Arizonie, Wisconsin i Nevadzie?

Kto prowadzi w stanach kluczowych? Co mówi nam średnia sondaży

Kto prowadzi w stanach kluczowych? Co mówi nam średnia sondaży

Aktualizacja:
Źródło:
tvn24.pl

Przez całą noc z 5 na 6 listopada oraz następnego dnia dziennikarze TVN i TVN24 będą na bieżąco relacjonować wydarzenia związane z wyborami prezydenckimi w Stanach Zjednoczonych. We wtorek o godzinie 23:00 w TVN24 i TVN24 GO rusza program "Czas decyzji. Ameryka wybiera".

"Czas decyzji. Ameryka wybiera". Wydanie specjalne w TVN24

"Czas decyzji. Ameryka wybiera". Wydanie specjalne w TVN24

Źródło:
tvn24.pl

Równolegle z kampanią kandydatów na prezydenta Stanów Zjednoczonych trwa ostra walka dezinformacyjna w sieci, której głównym celem już teraz jest podważenie wyniku głosowania. Stąd w mediach społecznościowych pojawią się przekazy o tym, że "maszyny do głosowania odmówiły wybrania Donalda Trumpa" czy "jeden pan głosował 29 razy". Pokazujemy, dlaczego są nieprawdziwe.

"Głosował 29 razy", "głosowałem w dwóch miejscach". Dezinformacja przed wyborami

"Głosował 29 razy", "głosowałem w dwóch miejscach". Dezinformacja przed wyborami

Źródło:
Konkret24

Wynik wyborów w Stanach Zjednoczonych będzie miał wpływ nie tylko na gospodarkę USA, ale również będzie wiązał się z konsekwencjami dla rynków całego świata - zwracają uwagę analitycy Credit Agricole.

Wynik "będzie wiązał się z globalnymi konsekwencjami". Cztery scenariusze

Wynik "będzie wiązał się z globalnymi konsekwencjami". Cztery scenariusze

Źródło:
tvn24.pl

Tomasz Jakubiak, juror popularnego programu kulinarnego "MasterChef", opowiedział w "Dzień dobry TVN" o swoim życiu z nowotworem. - To było strasznie trudne, że nie mogę zaprowadzić dziecka do przedszkola, nie mogę pójść na spacer, nie mogę pójść z kumplami na kawę - przyznał. Według jego żony Anastazji, życie jest teraz "zupełnie inne". - On na zewnątrz jest bardzo silny i wszystkim chce pokazać, że walczy - mówiła. Dodała, że mimo wszystko pojawia się "kruchość, lęk, strach".

"Już było tak, że nie byłem w stanie dojść z łazienki do sypialni". Tomasz Jakubiak o chorobie

"Już było tak, że nie byłem w stanie dojść z łazienki do sypialni". Tomasz Jakubiak o chorobie

Źródło:
Dzień Dobry TVN