Nie żyje Erazm Ciołek. Słynny fotograf "Solidarności"

Erazm Ciołek dokumentował najważniejsze wydarzenia w najnowszej historii PolskiPAP | Andj Rybczyński

W wieku 75 lat zmarł we wtorek w Warszawie fotografik i fotoreporter Erazm Ciołek - poinformował rzecznik Muzeum Historii Polski Marek Stremecki. Ciołek zasłynął zdjęciami, którymi dokumentował działalność opozycji demokratycznej lat 80. m.in. zryw Solidarności.

Erazm Ciołek urodził się 24 czerwca 1937 w Łodzi. W 1957 roku rozpoczął studia na Wydziale Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, ale ich nie ukończył, wciągnęła go fotografia i dziennikarstwo. Robienia zdjęć nauczył się sam.

Zaangażowany

W latach 1965-1970 pracował w Centralnej Agencji Fotograficznej (która w 1991 roku została wchłonięta przez PAP), a w latach 1971-1973 w redakcji tygodnika "Polityka". W marcu 1968 roku, gdy fotografował protestujących studentów na Krakowskim Przedmieściu, został zatrzymany przez milicję. Szybko go wypuszczono, a po kilku dniach oddano mu aparat fotograficzny, zatrzymując jednak filmy. Ciołek wspominał ten epizod jako rodzaj debiutu w roli fotografa opozycji. Erazm Ciołek zasłynął jako ten, który uwiecznił na kliszach zryw Solidarności. Uczestniczył, często jako jedyny fotograf, w tajnych spotkaniach opozycji, był uczestnikiem działań Ruchu Kultury Niezależnej. Kiedy w sierpniu 1980 roku jechał do Stoczni Gdańskiej, telefony nie działały, fotoreporter nie wiedział, co go czeka. Jechał bez zezwolenia, bez nadziei na publikację zdjęć, ale już wtedy miał świadomość, że znalazł się w centrum wydarzeń, które zmienią obraz Polski i świata.

- Nie byłem obiektywny. Nie mogłem i nie chciałem w sytuacji walki. Szukałem ujęć obnażających tamtą stronę i chciałem uzupełnić to, co nie znalazło się w publikacjach oficjalnych. To, co było poza kadrem propagandy - wspominał fotografik tamten czas. Na czarno-białych fotografiach uwiecznił entuzjazm pierwszych strajków w Stoczni Gdańskiej, powstanie Solidarności, formułowanie postulatów wobec władzy.

Z "Solidarnością"

W 2005 roku Ciołek tak wspominał wydarzenia w Stoczni Gdańskiej. - Jeśli fotograf przekracza taką bramę, jak ta w Stoczni Gdańskiej, to jego obowiązkiem jest jak najdokładniejsze zarejestrowanie tego, co tam się dzieje. Obserwując ówczesne wydarzenia czułem się jak wśród swoich. Chcąc wesprzeć tych ludzi tak, jak potrafię, musiałem utrwalić tę rzeczywistość na negatywie - mówił.

Setki czarno-białych zdjęć Ciołka przedstawiają niemal wszystko, co fotograf zobaczył w stoczni: strajkujących na warcie na dachu stoczniowych budynków, gdańszczan przychodzących pod bramy stoczni, msze z udziałem robotników, a nawet transport kaszanki dla strajkujących. Gdy po przybyciu do stoczni Ciołek orientował się w zastanej sytuacji i poznawał ludzi, nie obyło się bez zabawnych sytuacji. - Wcześniej nikogo stamtąd nie znałem. Kiedy pierwszy raz zobaczyłem - jak mi powiedziano - Lecha Wałęsę, zrobiłem mu zdjęcie. Po chwili okazało się, że głównym bohaterem tej fotografii jest ochroniarz Wałęsy, a sam przywódca strajkujących to ten drugi mężczyzna, stojący po prawej stronie - wspomniał fotograf.

Nikt z obecnych w stoczni nie miał pewności, czy lada moment nie wjadą tam czołgi i nie rozpędzą strajkujących. - Wraz z innymi dziennikarzami zastanawialiśmy się codziennie, co nas czeka. To był stan napięcia, którego alegorią jest jedno z moich zdjęć, przedstawiające zardzewiałą i napiętą do granic wytrzymałości linę okrętową przy stoczniowym doku - opowiadał. Naświetlone filmy chował w czeluściach rozpadającej się części stoczni, bo nie miał pewności, czy SB nie odbierze mu negatywów. Zdjęcia ze stoczni Ciołek publikował m.in. w podziemnym "Przeglądzie Wiadomości Agencyjnych", często pod własnym nazwiskiem.

Fotograf osobisty W latach 80. Ciołek działał w Zespole ds. Kultury Regionu Mazowsze Solidarność, był też członkiem podziemnego Przeglądu Wiadomości Agencyjnych - PWA, współtworzył też serwis fotograficzny Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOWA. Mianowany przez ks. Jerzego Popiełuszkę jego osobistym fotografem, uczestniczył w religijnym i społecznym życiu parafii św. St. Kostki w Warszawie. Szesnaście zdjęć ks. Jerzego autorstwa Erazma Ciołka znalazło się na znaczkach poczty podziemnej Solidarności.

Ciołek wykonał też serię zdjęć z pogrzebu warszawskiego maturzysty, Grzegorza Przemyka, zamordowanego przez Milicję Obywatelską w maju 1983 r. - Fotografowałem wydarzenia społeczno-polityczne w PRL-u dość bezczelnie - wchodziłem na drzewa, mury, nie ukrywałem aparatu. Być może SB myślała, że skoro zachowuję się w ten sposób, to robię zdjęcia dla nich - wspominał artysta. Dla bezpieczeństwa większość negatywów przechowywał w mieszkaniu swoich znajomych. W czasie obrad Okrągłego Stołu w 1989 r. Erazm Ciołek był fotoreporterem z ramienia Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie. Tuż przed otwarciem obrad okazało się, że strona rządowa nie akceptuje w zespole Solidarności właśnie jego. Po interwencji Wałęsy uzyskano zgodę na przepustkę dla Ciołka do końca obrad Okrągłego Stołu, co jednak spowodowało opóźnienie otwarcia obrad o ok. 15 minut. Przed wyborami do parlamentu 4 czerwca 1989 r. Erazm Ciołek (wraz z Maciejem Goliszewskim) wykonał słynną serię zdjęć do plakatów wyborczych, na których kandydaci z ramienia Solidarności do parlamentu pozowali u boku Lecha Wałęsy.

Wzór do naśladowania

W 1989 roku Erazm Ciołek organizował dział fotograficzny w powstającej redakcji "Gazety Wyborczej", potem pracował w tygodniku "Nowy Świat" i "Spotkaniach". Od zdjęć politycznych mniej znana jest podróżnicza i społeczna fotografia Ciołka, który fotografował m.in. Nepal, Nikaraguę i Kubę. Ciołek był pierwszym w Polsce fotografem, który pokazał na wystawie ponury świat narkomanów. Aby zrobić zdjęcia, przez miesiąc mieszkał w narkomańskiej melinie. W roku 1984 Ciołek otrzymał nagrodę Komitetu Kultury Niezależnej Solidarności, a w 1987 nagrodę Dziennikarzy Niezależnych SDP za całokształt twórczości. Już w roku 1981 wydał album ze strajku w Stoczni Gdańskiej, a w 1990 album "Polska sierpień 80-sierpień 89". W 1993 otrzymał nagrodę honorową XVIII Zjazdu Delegatów Polskich Artystów Plastyków, w roku 1995 - nagrodę rektora warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.

W 2005 roku ASP uhonorowała go Medalem Stulecia, w tym samym roku otrzymał medal od Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" z okazji 25-lecia Związku. W 2006 roku Erazm Ciołek został odznaczony przez prezydenta RP Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za działalność z lat 80. W roku 2007 otrzymał najwyższe odznaczenie Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich - "Laur SDP 2007" jako pierwszy fotoreporter w Polsce, a w roku 2011 - złoty medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", najwyższe odznaczenie Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Autor: mn//kdj / Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: PAP | Andj Rybczyński

Pozostałe wiadomości

Przeniósł nie tylko stolicę z Krakowa do Warszawy, ale też stolicę Puszczy Białowieskiej ze starej do nowej Białowieży. Mowa o królu Zygmuncie III Wazie, który wybudował zapomniany dziś dwór myśliwski, po którym jedyną pamiątką są rosnące w jego miejscu dęby. Archeolodzy odkryli właśnie XVI-, XVII- i XVIII-wieczne cegły, które były częścią fundamentów jednego z budynków wchodzących w skład założenia dworskiego.  

Gomułka bał się, że Sowieci zabiorą ten kawałek Polski. Tajemnica dębów odkryta w Białowieży

Gomułka bał się, że Sowieci zabiorą ten kawałek Polski. Tajemnica dębów odkryta w Białowieży

Źródło:
tvn24.pl

Przez pół wieku przepisy chroniły wilki na naszym kontynencie, teraz znów będzie można do nich strzelać. Ale póki co - nie w Polsce. Komisja Europejska uchyliła wprawdzie furtkę do polowań na wilki, ale polski rząd deklaruje, że nie zamierza na razie z niej korzystać. Na ten moment więc wilk pozostaje w naszym kraju zwierzęciem pod ścisłą ochroną.

"Kraje zachodnie deklarowały ścisłą ochronę wilków, teraz chcą je zabijać. Nie powinniśmy im tego ułatwiać"

"Kraje zachodnie deklarowały ścisłą ochronę wilków, teraz chcą je zabijać. Nie powinniśmy im tego ułatwiać"

Źródło:
tvn24.pl

Wpuściła do domu mężczyznę, podającego się za pracownika wodociągów. Straciła kilkanaście tysięcy złotych i biżuterię. Policja przestrzega przed oszustami podszywającymi się pod przedstawicieli administracji. Podpowiada też, co zrobić, by nie paść ich ofiarą.

Wpuściła do domu "pracownika wodociągów", straciła kilkanaście tysięcy złotych

Wpuściła do domu "pracownika wodociągów", straciła kilkanaście tysięcy złotych

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Stany Zjednoczone będą chciały przejąć kontrolę nad Kanałem Panamskim, jeśli uznają, że Panama nie przestrzega warunków traktatu z 1977 roku o statusie prawnym tego szlaku wodnego - ostrzegł na platformie Truth Social prezydent elekt Donald Trump. Chodzi między innymi o pobieranie przez władze Panamy zbyt wysokich opłat za korzystanie z kanału.

Trump grozi i przywołuje traktat z 1977 roku 

Trump grozi i przywołuje traktat z 1977 roku 

Źródło:
PAP, Voice of America 

Samolot marynarki wojennej USA został trafiony nad Morzem Czerwonym najprawdopodobniej w wyniku "bratobójczego ognia". Zmusiło to dwóch pilotów do katapultowania się - poinformowała agencja Associated Press.

"Bratobójczy ogień". Amerykański myśliwiec ostrzelany nad Morzem Czerwonym

"Bratobójczy ogień". Amerykański myśliwiec ostrzelany nad Morzem Czerwonym

Źródło:
PAP

Premier Słowacji Robert Fico może w poniedziałek pojechać do Moskwy, żeby spotkać się z Władimirem Putinem - przekazał w piątek prezydent Serbii Aleksandar Vuczić na antenie jednej z serbskich stacji radiowych. Tematem rozmów ma być kwestia gazu i kończącej się umowy na tranzyt tego surowca z Rosji przez Ukrainę.

Problemy Słowacji po decyzji Ukrainy. Prezydent Serbii zapowiada spotkanie Ficy z Putinem

Problemy Słowacji po decyzji Ukrainy. Prezydent Serbii zapowiada spotkanie Ficy z Putinem

Źródło:
PAP

Na Kamczatce został odnaleziony samolot An-2, który zniknął z radarów trzy dni temu. Na jego pokładzie znajdowały się trzy osoby. Wszyscy żyją - oznajmił w niedzielę Siergiej Lebiediew, regionalny minister do spraw sytuacji nadzwyczajnych.

Samolot zniknął nad Kamczatką. Po trzech dniach znaleźli załogę

Samolot zniknął nad Kamczatką. Po trzech dniach znaleźli załogę

Źródło:
RBK, Izwestija, Kam24

IMGW wydał alarmy pierwszego stopnia przed intensywnymi opadami śniegu. Obowiązują też ostrzeżenia przed silny wiatrem, który w porywach może rozpędzać się do 70 kilometrów na godzinę. Sprawdź, gdzie należy uważać.

Obfite opady śniegu i porywisty wiatr. Uważajmy

Obfite opady śniegu i porywisty wiatr. Uważajmy

Źródło:
IMGW
Nie ma demokracji bez czytania. To w języku znajdziemy odtrutkę na populizm

Nie ma demokracji bez czytania. To w języku znajdziemy odtrutkę na populizm

Źródło:
tvn24.pl
Premium

Na portugalskiej Maderze wieje silny wiatr. Przez wichury odwołano ponad 30 połączeń lotniczych. Wstrzymano też połączenia morskie z wyspą Porto Santo, wchodzącą w skład tego położonego na Atlantyku archipelagu.

Odwołane loty i rejsy na Maderę   

Odwołane loty i rejsy na Maderę   

Źródło:
PAP, madeira.rtp.pt

Wielki mufti Libii, szejk Sadik al-Ghariani wezwał w piątek wszystkich Libijczyków do zjednoczenia się i walki z Rosjanami, którzy przybyli do wschodniej części kraju z Syrii, skąd uciekli po obaleniu reżimu Baszara el-Asada.

Wielki mufti wzywa do walki z Rosjanami    

Wielki mufti wzywa do walki z Rosjanami    

Źródło:
PAP

Papież Franciszek jest przeziębiony i nie spotka się z wiernymi w niedzielę przed świętami Bożego Narodzenia. Watykan tłumaczy, że decyzja ma też związek z obowiązkami papieża w przyszłym tygodniu.

Papież nie spotka się z wiernymi. Watykan tłumaczy

Papież nie spotka się z wiernymi. Watykan tłumaczy

Źródło:
PAP

Przewodniczący PKW sędzia Sylwester Marciniak uznaje Izbę Kontroli Nadzwyczajnej Sądu Najwyższego. To widać po jego głosowaniu. On nawet chce nas zmusić do tego, żebyśmy my ją uznali. Nie ze mną te numery - powiedział w "Faktach po Faktach" mecenas Ryszard Kalisz, członek Państwowej Komisji Wyborczej. Jak mówił, Marciniak chce, aby członkowie PKW podjęli uchwałę w sprawie sprawozdania komitetu wyborczego PiS, którą w poniedziałek odroczono. Kalisz ujawnił, że szef Komisji próbuje wprowadzać ją tylnymi drzwiami. - Ja się trzymam prawomocnej uchwały PKW z poniedziałku - oświadczył.

Kalisz o szefie PKW: nie ze mną te numery

Kalisz o szefie PKW: nie ze mną te numery

Źródło:
TVN24

2,2 miliona turystów przybyło na Kubę w 2024 roku. To o milion urlopowiczów mniej, niż spodziewał się rząd w Hawanie. Od kilku lat w kubańskiej turystyce widoczny jest kryzys.

Turystyczna zapaść na popularnej wyspie

Turystyczna zapaść na popularnej wyspie

Źródło:
PAP

Pijani rodzice, którzy "opiekowali się" trójką dzieci, pogryźli interweniujących policjantów. Odpowiedzą za narażenie nieletnich na niebezpieczeństwo oraz za naruszenie nietykalności mundurowych.

Pijani rodzice pogryźli interweniujących  policjantów

Pijani rodzice pogryźli interweniujących policjantów

Źródło:
KMP Lublin/tvn24.pl

Służby nie odkryły żadnych powiązań sprawcy zamachu w Magdebugu z islamskimi radykałami. Przeciwnie, mężczyzna miał być islamofobem i w dodatku sympatykiem skrajnie prawicowej partii AfD. - Prawdopodobnie stopniowo, być może w sposób niezauważony przez nikogo, radykalizował się - ocenił Łukasz Jasiński z PISM. Napastnik to pochodzący z Arabii Saudyjskiej lekarz psychiatra legalnie mieszkający i pracujący w Niemczech. Według Agencji Reuters, saudyjskie władze miały ostrzegać wcześniej Niemcy przed mężczyzną, który publikował ekstremistyczne wpisy.

Nazywał siebie "najbardziej agresywnym krytykiem islamu w historii". Kim jest zamachowiec z Magdeburga?

Nazywał siebie "najbardziej agresywnym krytykiem islamu w historii". Kim jest zamachowiec z Magdeburga?

Aktualizacja:
Źródło:
PAP, TVN24, Reuters

Premier Węgier Viktor Orban nie lubi rozliczeń. Powiedział mi to wprost, tłumacząc decyzję o azylu dla Marcina Romanowskiego - napisał w sobotę w mediach społecznościowych premier Donald Tusk.

Tusk o słowach Orbana. "Powiedział mi to wprost, tłumacząc decyzję o azylu"

Tusk o słowach Orbana. "Powiedział mi to wprost, tłumacząc decyzję o azylu"

Źródło:
tvn24.pl, PAP

W trakcie spotkania unijnych przywódców kanclerz Niemiec Olaf Scholz z irytacją zareagował na propozycję prezydenta Andrzeja Dudy dotyczącą rosyjskich aktywów - podał "Financial Times". Według relacji dziennika niemiecki polityk "warknął" na polskiego prezydenta, zaskakując tym pozostałych przywódców.

Media: Scholz "warknął" na Dudę. "Nawet nie używacie euro!"

Media: Scholz "warknął" na Dudę. "Nawet nie używacie euro!"

Źródło:
"Financial Times", PAP

W sobotnim losowaniu Lotto żaden z graczy nie trafił szóstki. Oznacza to, że w najbliższym losowaniu można będzie wygrać dwanaście milionów złotych. Oto wyniki Lotto i Lotto Plus z 21 grudnia 2024 roku.

Wielka kumulacja w Lotto

Wielka kumulacja w Lotto

Źródło:
tvn24.pl

22 grudnia przypada ostatnia w tym roku niedziela handlowa. Na podpis prezydenta czeka ustawa zakładająca wolne od pracy 24 grudnia oraz trzy niedziele handlowe przed świętami Bożego Narodzenia.

Dziś jest niedziela handlowa

Dziś jest niedziela handlowa

Źródło:
PAP

Właściciel TVN - amerykański koncern Warner Bros. Discovery - rozpoczął proces sprzedaży firmy - podał w piątek Reuters. Do tych informacji odniósł się rzecznik WBD, podkreślając, że dla "Warner Bros. Discovery podczas podejmowania decyzji o sprzedaży, zachowanie niezależności newsów TVN jest priorytetem".

Warner Bros. Discovery rozważa sprzedaż TVN. "Zachowanie niezależności newsów priorytetem"

Warner Bros. Discovery rozważa sprzedaż TVN. "Zachowanie niezależności newsów priorytetem"

Źródło:
Reuters, tvn24.pl

22 grudnia rozpoczęła się kalendarzowa zima. Rosnące temperatury sprawiają, że liczba dni, w których możemy cieszyć się opadami śniegu, zmniejszają się z roku na rok. Nie zmienia to jednak faktu, że gdy taki dzień nadchodzi, cieszymy się z każdego płatka śniegu. Można wtedy lepić bałwana, pójść na sanki czy na narty. A wy lubicie gdy otacza nas biała pokrywa śniegu czy raczej preferujecie jesienną aurę? Pokażcie nam wasze zimowe dni! Czekamy na wasze filmy i zdjęcia.

Nadeszła zima. Pokażcie mroźne krajobrazy

Nadeszła zima. Pokażcie mroźne krajobrazy

Źródło:
Kontakt24

Do pewnej rodziny z amerykańskiego stanu Wirginia zawitał niespodziewany gość. Do domu przez komin wleciała sowa, która usiadła na szczycie choinki. Jej przegonienie nie było łatwe.

Wleciała do domu i usiadła na choince. "Zobaczyłam wielką sowę"

Wleciała do domu i usiadła na choince. "Zobaczyłam wielką sowę"

Źródło:
cbsnews.com, nbcwashington.com
"Archipelag" księdza Michała O. jak willa plus. Tylko 20 razy bardziej

"Archipelag" księdza Michała O. jak willa plus. Tylko 20 razy bardziej

Źródło:
tvn24.pl
Premium
"Najlepiej nie pamiętać". Ujawniamy taśmy Mraza i Romanowskiego z lutego i marca tego roku

"Najlepiej nie pamiętać". Ujawniamy taśmy Mraza i Romanowskiego z lutego i marca tego roku

Źródło:
tvn24.pl
Premium

W najnowszym "Kadrze na kino" Ewelina Witenberg opowiedziała o najważniejszych wydarzeniach ze świata filmu i muzyki. W programie między innymi o filmie "Saint-Exupery. Zanim powstał Mały książę", który można już oglądać na dużym ekranie, a także o tytułach z szansą na nominacje do Oscara, które znalazły się na "krótkiej liście". Wspomniano też o specjalnym wyróżnieniu dla Toma Cruise'a.

Znamy "krótkie listy" pretendentów do Oscara, Tom Cruise ze specjalny wyróżnieniem

Znamy "krótkie listy" pretendentów do Oscara, Tom Cruise ze specjalny wyróżnieniem

Źródło:
tvn24.pl