Kontrola NIK w stołecznych placówkach kultury. Stwierdzili nieprawidłowości, zawiadomili prokuraturę

Kontrola NIK objęła lata 2018-2020 (I półrocze) i objęła: Centrum Nauki Kopernik, Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie, Stołeczną Estradę, Teatr Muzyczny "Roma", Teatr "Rampa" na Targówku, Teatr Rozmaitości, Teatr "Lalka", Staromiejski Dom Kultury, Dom Kultury "Świt" na Targówku, Bibliotekę Publiczną na Ochocie. We wszystkich tych instytucjach kontrola wykazała nieprawidłowości. "Najistotniejsze i najczęściej występujące to przekraczanie wysokości kosztów ujętych w planach finansowych oraz przyznawanie i wypłacanie dodatków do wynagrodzeń, premii i nagród dla kadry zarządzającej instytucjami z naruszeniem przepisów prawa" - poinformowała Najwyższa Izba Kontroli.

Jak wskazała NIK, "w pierwszym przypadku, instytucje kultury w sprawozdaniach z wykonania planów finansowych przekazywanych organizatorowi nie wykazywały przekroczenia zaplanowanych kosztów. Działo się tak, bo zmieniano plany finansowe w ostatnim dniu danego roku lub po jego upływie, dostosowując wysokość zaplanowanych kosztów do ich wykonania". Jedna z instytucji działała w latach 2018-2019 bez planu finansowego.

Jeśli chodzi o drugą nieprawidłowość, to pomimo tego, że w żadnej ze skontrolowanych placówek wynagrodzenia kadry zarządzającej nie przekroczyły ustawowego limitu, to jednak w czterech z nich, dyrektorzy przyznali dodatki do wynagrodzeń, premie i/lub nagrody uznaniowe z naruszeniem ustawy kominowej. W jej zapisach określono, że osobom zatrudnionym na danych stanowiskach przysługuje tylko i wyłącznie wynagrodzenie miesięczne lub określone są odstępstwa od tej zasady. W jednej placówce wysokość nagród rocznych zastępcy dyrektora przekroczyła limit określony w tej ustawie. "Łączna kwota przyznanych i wypłaconych dodatków do wynagrodzeń, nagród i premii z naruszeniem prawa w pięciu jednostkach wyniosła 378 tysięcy złotych" - podaje NIK.

OGLĄDAJ TVN24 W INTERNECIE NA TVN24 GO >>>

W trzech instytucjach stwierdzono nieprawidłowości w zakresie podnajmu pomieszczeń lub części nieruchomości. Jak wylicza NIK, dotyczyło to: "nieodpłatnego udostępnienia części powierzchni wynajmowanego lokalu innemu podmiotowi do prowadzenia działalności gospodarczej (jedna jednostka); niewaloryzowania ustalonych w umowach stawek czynszu za podnajem pomieszczeń lub powierzchni na okresy dłuższe niż rok (jedna jednostka); nieuzyskania wymaganej zgody od podmiotu wynajmującego na udostępnienie części powierzchni innym podmiotom (dwie jednostki)".

W innych trzech instytucjach nieprawidłowości dotyczyły prowadzenia ewidencji księgowej i polegały na: "nieujmowaniu w ewidencji księgowej naliczonych opłat za przetrzymywanie zbiorów bibliotecznych (jedna jednostka); nieutworzeniu wymaganych rezerw na zobowiązania (jedna jednostka); niesporządzaniu miesięcznych zestawień obrotów i sald księgi głównej (jedna jednostka)".

Dwie jednostki nieprawidłowo realizowały umowy o przyznanie dotacji celowych. W jednej z nich nie prowadzono ewidencji księgowej zadania w sposób umożliwiający identyfikację poszczególnych operacji księgowych oraz nie wywiązywano się z obowiązków przekazywania miesięcznych sprawozdań z dokonywanych zakupów w ramach realizacji umowy. W drugiej z kolei zwrot niewykorzystanej dotacji nastąpił z trzydniowym opóźnieniem.

Jak wylicza NIK, pozostałe nieprawidłowości dotyczyły: "sprzedaży środka trwałego bez przetargu (jedna jednostka); nieuzasadnionej zwłoki w podjęciu egzekucji należności na kwotę 60,4 tys. zł (jedna jednostka); różnego rodzaju nieprawidłowości odnoszących się do organizacji zamówień publicznych, przeprowadzania postępowań w sprawie ich udzielenia lub realizacji zawartych umów (pięć jednostek)".

W związku ze stwierdzeniem nieprawidłowości w kontrolowanych jednostkach warszawska delegatura NIK skierowała jedno zawiadomienie o podejrzeniu przestępstwa i osiem zawiadomień o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych.

Najwyższa Izba Kontroli sformułowała też wnioski pokontrolne do prezydenta Warszawy. Wnioskuje w nich o "wprowadzenie uregulowań wewnętrznych, umożliwiających rozliczenie wykorzystania dotacji podmiotowych udzielonych instytucjom kultury w odniesieniu do faktycznie zrealizowanych przez nie wydatków w danym roku budżetowym oraz zwiększenie zakresu przedmiotowego kontroli i badań audytowych przeprowadzanych przez Miasto w instytucjach kultury o zagadnienia, których dotyczyły nieprawidłowości stwierdzone przez NIK".

Jak poinformowała NIK, "prezydent miasta powoływał dyrektorów instytucji kultury i ustalał wysokość ich wynagrodzeń oraz nagród rocznych zgodnie z przepisami prawa. Wysokość wynagrodzeń wynosiła w latach 2018-2019 od 6 120 zł do 17 034 zł brutto i nie przekraczała limitów ustalonych w ustawie kominowej. Nagrody roczne za 2018 r. w kwocie od 10 do 23 tys. zł przyznano dyrektorom siedmiu instytucji kultury o znaczeniu ponaddzielnicowym, które w tym roku uzyskały ujemne wyniki finansowe (strata w przedziale od 43 do 860 tys. zł). Zgodnie z wyjaśnieniami Dyrektora Biura Kultury, wynik finansowy jest tylko jednym z kryteriów oceny dyrektora podczas przyznawania nagrody rocznej i nie ma decydującego wpływu na jej przyznanie".

O komentarz poprosiliśmy rzeczniczkę warszawskiego ratusza Monikę Beuth-Lutyk. Przedstawicielka miasta oceniła, że kontrola była "standardowa", "wypadła wyjątkowo dobrze", a do urzędników nie dotarły "niepokojące sygnały". - Wnioski pokontrolne dotyczą głównie doprecyzowania wewnętrznych przepisów dotyczących dotacji dla instytucji kultury. Zastrzeżenia zostaną wdrożone w poszczególnych jednostkach – zapowiedziała.

Zaznaczyła jednocześnie, że ratusz zaczął działać w tej kwestii już w lutym, kiedy do urzędników wpływały pierwsze wnioski pokontrolne.

- Po konsultacjach prezydent Rafał Trzaskowski podpisał "Kodeks Dobrych Praktyk" w zakresie realizacji uprawnień i obowiązków organizatora instytucji kultury, a także określający zasady współpracy między organizatorem a instytucjami. Dokument ujednolici nie tylko procedury dotyczące prowadzenia i organizowania działalności kulturalnej, ułatwi współpracę biur z urzędami dzielnic, dzielnicom z instytucjami kultury, ale przede wszystkim pozwoli działać sprawniej i przejrzyście - przypomniała.

Na pytanie o zawiadomienie do prokuratury rzeczniczka odpowiedziała: - Są to uwagi dotyczące poszczególnych jednostek, nie do ratusza.

Ratusz zgodnie z ustawą o działalności kulturalnej, przekazał instytucjom kultury środki w formie dotacji. "W 2018 roku było to prawie 488 mln zł, w 2019 r. – prawie 489 mln zł, a w pierwszym półroczu 2020 r. – prawie 251 mln zł" - informuje NIK.

Dotacje miasta były dominującym źródłem finansowania miejskich instytucji kultury. W okresie objętym kontrolą stanowiły one średnio powyżej 61 procent przychodów tych instytucji, przy czym w przypadku bibliotek publicznych udział ten wynosił ok. 96 procent przychodów.

Informowaliśmy też o kontroli NIK w Czajce: