Sezon na wiślane skarby dobiega końca. Na jego podsumowanie archeolodzy zaprezentowali wyłowione fragmenty kamiennych ław zdobiących most Poniatowskiego. W wodzie leżały od 1944. - To ciekawy przykład rzeźby warszawskiej z początku XX w. - mówiła minister kultury Małgorzata Omilanowska.
Po Powstaniu Warszawskim Niemcy wysadzili trzy filary mostu, który runął do Wisły wraz z sześcioma rzeźbionymi ławami. Dwie z nich udało się teraz wydobyć - nie da się z nich złożyć całych obiektów. Wydobyto elementy najbardziej cenne, rzeźbione w granicie skandynawskim. Reszta prawdopodobnie też znajdują się gdzieś na dnie rzeki.
- Miasto patronuje tym pracom archeologicznym, to nasza misja, aby odzyskać pamiątki starej Warszawy - powiedziała podczas prezentacji zabytków przy bulwarach wiślanych Hanna Gronkiewicz-Waltz, prezydent miasta.
Ozdobne korona i herb
Najciekawszymi fragmentami ław są korona muralis oraz dobrze zachowany herb guberni Piotrkowskiej. - Herby guberni Królestwa Polskiego zdobiły wszystkie ławy, jakie na początki XX wieku zdobiły most – poinformowała Małgorzata Omilanowska, minister kultury i dziedzictwa narodowego. - To były narzucone wzory przez Petersburg, obce naszej tradycji heraldycznej i zupełnie się nie przyjęły. Te wydobyte - trzy stylizowane wrzeciona to herb guberni piotrkowskiej - dodała.
Wydobyte z przyczółków mostowych fragmenty nie wróciły na most po wojnie, bo podjęto decyzję o budowie innej konstrukcji.
- To jest bardzo ciekawy przykład rzeźby warszawskiej sprzed I wojny światowej - mówiła Omilanowska przypominając, że odnalezione detale architektoniczne zaprojektował Zygmunt Otto. Jego dziełem są także syreny w kartuszach nad wjazdami na wiadukt Poniatowskiego. Całość wykonywał zakład kamieniarski braci Mazurskich.
To ważne znalezisko dla historyków. - Wydobycie trwało zaledwie kilka dni. To, że te fragmenty tam leżą, było wiadome od zawsze, widoczne były przy poprzednich spadkach wody, ale dopiero teraz mogliśmy je wydobyć - tłumaczył dr Huber Kowalski, archeolog kierującymi pracami na Wiśle.
Fragmenty mostu zostaną przewiezione do magazynu, gdzie będą oczyszczone a następnie, na wystawie czasowej warszawiacy będą mogli je oglądać w podwórzu Muzeum Warszawskiej Pragi.
Ponad 100 lat historii
Budowę mostu Poniatowskiego zakończono w 1913 roku, a jego twórcami byli inżynierowie Mieczysław Marszewski i Wacław Paszkowski oraz architekt Stefan Szyller.
Już po dwóch latach most został zniszczony przez wycofujących się z Warszawy Rosjan. Przeprawę odbudowano w latach 20., w 1944 został wysadzony przez Niemców. Od momentu odbudowania w 1946 r. przeszedł wiele remontów - w latach 60. dobudowano do niego zjazdy i wjazdy z lewego brzegu.
Na przełomie lat 80. i 90 wymieniono całą konstrukcję stalową i dobudowano zjazd na praskiej stronie. W latach 2004-05 wyremontowano wieżyczki i pawilony, w 2007 r. wyremontowano torowisko.
Przed Euro 2012 most przeszedł estetyzację.
kś/b