Ten proces zagraża pospolitym gatunkom, jego odwrócenie "trwa nawet setki tysięcy lat"

Źródło:
PAP, Nature
Czym jest bioróżnorodność?
Czym jest bioróżnorodność?TVN24
wideo 2/21
Czym jest bioróżnorodność?TVN24

Różnorodność genetyczna populacji żywych organizmów na świecie spada. Jak wyjaśnili naukowcy z Polskiej Akademii Nauk, zjawisko to może mieć wpływ na przetrwanie wielu gatunków, nie tylko tych bezpośrednio zagrożonych wyginięciem. Aby zahamować utratę różnorodności genetycznej potrzebne są jednak zdecydowane, skoordynowane działania.

Na początku roku na łamach "Nature" ukazał się raport analizujący spadek różnorodności genetycznej wśród gatunków świata. Dotyczył on monitorowania zmian, jakie zaszły w dwóch różnych punktach czasowych na terenie 141 krajów. Łącznie analiza objęła 628 gatunków zwierząt, roślin, grzybów, zasiedlających wszystkie obszary lądowe i wiele obszarów morskich. Jego wyniki wykazały, że w ciągu ponad 30 lat doszło do ogromnego spadku różnorodności genetycznej w skali globalnej.

Genetyczny zestaw narzędzi

Jak wyjaśniła jedna z autorek badania, dr hab. Aleksandra Biedrzycka z Instytutu Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, bioróżnorodność jest rozpatrywana na trzech poziomach - na poziomie ekosystemów, na poziomie międzygatunkowym oraz na poziomie wewnątrzgatunkowej zmienności genetycznej. "Mówiąc o ochronie bioróżnorodności często zapominamy o tym trzecim poziomie, najbardziej podstawowym" - dodała badaczka.

Zmienność genetyczna jest fundamentem ewolucji gatunków, umożliwiającym znalezienie odpowiedzi na problemy, które pojawiają w środowisku.

- Żeby osobniki danej populacji, danego gatunku poradziły sobie z nowym zagrożeniem, przeżyły i dalej się rozmnażały, potrzebują zestawu narzędzi, jakim są różne warianty genów - tłumaczył dr hab. Maciej Konopiński z Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie, współautor badania.

Różnorodność genetyczna może być porównana do zestawu narzędzi, które zabieramy w długą podróż rowerową. Niekoniecznie przydadzą się w każdym momencie, ale powinniśmy je mieć. - Im bardziej nasz zestaw narzędzi jest ograniczony, tym więcej sytuacji może przerwać naszą podróż - powiedział badacz.

Nie tylko gatunki zagrożone

Badanie ujawniło, że spadek różnorodności genetycznej w skali globalnej jest bardzo powszechny. Dotyczył on dwóch trzecich gatunków, które były analizowane, szczególnie ptaków i ssaków. Dr Biedrzycka zaznaczyła, że ponieważ spada różnorodność gatunkowa, badacze podejrzewali, że krok za nią idzie ta genetyczna. "To co nas najbardziej zszokowało, to fakt, że różnorodność genetyczna spada niezależnie od tego, czy gatunek jest zagrożony, czy pospolity" - podkreśliła.

Ze względu na globalny spadek bioróżnorodności może dojść do tego, że nie przetrwają gatunki kluczowe dla przetrwania ludzi, takie jak na przykład owady zapylające, od których zależy wysokość plonów wielu roślin uprawnych.

- Zmiany klimatu zachodzą niezależnie od tego, czy wierzymy, że są one spowodowane przez człowieka - chociaż dowody naukowe to potwierdzają. Jeżeli osobniki danego gatunku mają takie warianty genów, które pozwolą im przystosować się do nowych warunków klimatycznych, to ten gatunek ma większe szanse na przetrwanie - tłumaczyła badaczka.

W jej ocenie może nadejść taki moment, gdy trzeba będzie zarzucić ochronę gatunków zagrożonych, a skoncentrować się na ochronie gatunków pospolitych.

- Dotychczas ochrona przyrody skupiała się na zagrożonych gatunkach, a teraz okazuje się, że w związku z globalnymi zmianami klimatycznymi dla ludzkości prawdopodobnie najważniejsze będzie to, żeby przetrwały całe ekosystemy i żeby przetrwały gatunki, które są odporne, czyli te, które na ogół są najbardziej pospolite - dodała.

Utratę da się ograniczyć

Z analizy płyną też pozytywne wnioski. Jak wyjaśnili badacze, ocena metod stosowanych w ochronie przyrody pokazała, że mogą one pomóc w utrzymaniu zmienności genetycznej konkretnych populacji, a nawet przyczynić do jej poprawienia. Do tego celu nie wystarczy jednak sama ochrona siedlisk. Czasami skuteczniejsze okazują się aktywne metody zarządzania ochroną przyrody, jak np. wykorzystywanie osobników z populacji o większej zmienności genetycznej do zasilania populacji, gdzie jest ona mniejsza.

Jako przykład naukowcy podali program ochrony głuszca w Polsce. Zamieszkujące nasz kraj ptaki wywodzą się z dwóch linii filogenetycznych - jednej z północy, bliżej spokrewnionej z osobnikami ze Szwecji i Rosji, oraz z południa, z linii karpackiej. Dr Biedrzycka tłumaczyła, że nie można ich krzyżować między sobą, ponieważ mogłoby to im zaszkodzić. Dlatego populacje północne zasila się osobnikami przywożonymi ze Szwecji.

- Czasami trzeba wykonać bardzo szczegółowe działania, by gatunek, którego zmienność genetyczna spadła, był w stanie przetrwać - zaznaczył dr Konopiński. Dodał, że utrzymanie zmienności genetycznej jest ogromnie ważne, ponieważ jej utratę bardzo trudno odbudować. - Odtworzenie zmienności w obrębie gatunku, który ją utracił trwa dziesiątki lub nawet setki tysięcy lat - podkreślił badacz.

Autorka/Autor:ast/dd

Źródło: PAP, Nature

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Pogodę w Polsce nadal kształtuje układ wysokiego ciśnienia. To za jego sprawą dopisuje nam pogodna i bezdeszczowa aura. W najbliższym czasie ociepli się, wrócą też opady deszczu.

Wiosna pokaże nam przyjemne oblicze, ale wytęskniony deszcz też da o sobie znać

Wiosna pokaże nam przyjemne oblicze, ale wytęskniony deszcz też da o sobie znać

Źródło:
tvnmeteo.pl

Pogoda na jutro - czwartek, 20.03. Noc przyniesie pogodną, ale mroźną aurę. Miejscami termometry pokażą nawet -5 stopni Celsjusza. Zdecydowanie cieplej zapowiada się dzień. Zaświeci słońce, a temperatura wzrośnie powyżej 15 stopni.

Pogoda na jutro - czwartek, 20.03. Noc z mrozem, ale dzień nam to wynagrodzi

Pogoda na jutro - czwartek, 20.03. Noc z mrozem, ale dzień nam to wynagrodzi

Źródło:
tvnmeteo.pl

Smardze zaczynają pojawiać się w polskich lasach. To niejedyny gatunek, jaki możemy znaleźć wiosną - podobna do smardza piestrzenica kasztanowata może być śmiertelnie niebezpieczna. Jak odróżnić od siebie te gatunki?

Pojawiają się w lesie w marcu. Mają trujący odpowiednik

Pojawiają się w lesie w marcu. Mają trujący odpowiednik

Źródło:
Lasy Państwowe, tvnmeteo.pl

Polskie drzewo zdobyło tytuł Europejskiego Drzewa Roku 2025. Buk noszący imię Serce Wzgórz Dalkowskich liczy sobie 300 lat i rośnie w zabytkowym parku przy pałacu w Dalkowie na Dolnym Śląsku. Według lokalnych legend, potrafi on nawet spełniać marzenia.

Ma 300 lat i spełnia marzenia. Europejskie Drzewo Roku jest z Polski

Ma 300 lat i spełnia marzenia. Europejskie Drzewo Roku jest z Polski

Źródło:
tvnmeteo.pl

IMGW wydał ostrzeżenia meteorologiczne. W prawie wszystkich województwach obowiązują alarmy przed przymrozkami. Mroźne noce i poranki spodziewane są miejscami aż do weekendu.

IMGW ostrzega. Alarmy w prawie całej Polsce

IMGW ostrzega. Alarmy w prawie całej Polsce

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

W czwartek przypadnie moment równonocy wiosennej. To dzień, w którym jednocześnie przypada początek astronomicznej wiosny. Co ciekawe, wbrew pozorom podczas równonocy dzień i noc nie mają idealnie takiej samej długości. A kiedy zaczyna się wiosna kalendarzowa?

Równonoc wiosenna. Kiedy rozpocznie się astronomiczna wiosna

Równonoc wiosenna. Kiedy rozpocznie się astronomiczna wiosna

Źródło:
Time and Date, PAP, tvnmeteo.pl

Turysta przetrwał siedem godzin pod śniegiem po tym, jak porwała go lawina na północnym wybrzeżu Norwegii w rejonie gminy Lyngen. Jak opisują lokalne media, w pewnym momencie mężczyzna wezwał ratowników przez telefon.

Przetrwał siedem godzin pod lawiną. "Ewenement"

Przetrwał siedem godzin pod lawiną. "Ewenement"

Źródło:
The Guardian, nettavisen.no

W 2024 roku na świecie doszło do ponad 150 zjawisk pogodowych o niespotykanej wcześniej skali - wynika z raportu opublikowanego przez Światową Organizację Meteorologiczną. Fale upałów, powodzie i cyklony tropikalne bezpośrednio przyczyniły się do śmierci 1700 osób i zabrały dach nad głową ponad 800 tysiącom ludzi. To rekordowa wartość, ale naukowcy obawiają się, że w kolejnych latach będzie ona rosnąć.

150 "niespotykanych" katastrof, 800 tysięcy ludzi bez dachu nad głową

150 "niespotykanych" katastrof, 800 tysięcy ludzi bez dachu nad głową

Źródło:
WMO, The Guardian

Jelenie wstrzymały ruch w okolicach Kołobrzegu. Zwierzęta przebiegły przez drogę, zmuszając kierowców do zatrzymania pojazdów. Wiosna to dla polskich jeleniowatych czas zrzucania poroża - czasami nierozsądne działania ludzi mogą spowodować u nich sporo stresu.

Stado jeleni wstrzymało ruch na drodze. Nagranie

Stado jeleni wstrzymało ruch na drodze. Nagranie

Źródło:
Gazeta Kołobrzeska, Nadleśnictwo Gościno, tvnmeteo.pl

Charakterystyczna "twarz" blobfisha ujęła uczestników nowozelandzkiego plebiscytu. 12 lat po otrzymaniu tytułu "najbrzydszego zwierzęcia świata" ryba zyskała dużo bardziej chwalebny tytuł.

"Najbrzydsze zwierzę świata" zostało Rybą Roku

"Najbrzydsze zwierzę świata" zostało Rybą Roku

Źródło:
BBC

Głęboki niż przyniósł części Japonii obfite opady śniegu. Miejscami w ciągu 12 godzin spadło 30 centymetrów śniegu. Japońska Agencja Meteorologiczna apeluje do mieszkańców o niewychodzenie z domów.

Atak zimy. Eksperci ostrzegają też przed burzami i trąbami powietrznymi

Atak zimy. Eksperci ostrzegają też przed burzami i trąbami powietrznymi

Źródło:
NHK, japantimes.co.jp

Stratowulkan Mount Spurr, położony na Alasce, od prawie roku niepokoi mieszkańców miasta Anchorage na Alasce. We wtorek eksperci z Alaska Volcano Observatory zarejestrowali kolejną serię wstrząsów. Napisali w komunikacie, że "w ciągu najbliższych kilku tygodni lub miesięcy" może dojść do erupcji wulkanu.

Erupcja stratowulkanu na Alasce może być kwestią "tygodni". Ostatnia zamknęła lotnisko

Erupcja stratowulkanu na Alasce może być kwestią "tygodni". Ostatnia zamknęła lotnisko

Źródło:
Live Science, avo.alaska.edu

Astronauci Suni Williams i Butch Wilmore, którzy spędzili na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej dziewięć miesięcy, wrócili na Ziemię. Kapsuła Dragon firmy SpaceX wodował u wybrzeży Florydy we wtorek na chwilę przed godziną 23 naszego czasu.

Astronauci wrócili na Ziemię. Gdy wodowali, wokół nich zaczęły pływać delfiny

Astronauci wrócili na Ziemię. Gdy wodowali, wokół nich zaczęły pływać delfiny

Aktualizacja:
Źródło:
NASA, BBC, space.com, Reuters

Tuż przed maską samochodu kierowcy z Atlanty w drogę trafił piorun. Niebezpieczne zdarzenie zostało uchwycone na nagraniu.

Piorun tuż przed maską auta. Nagranie

Piorun tuż przed maską auta. Nagranie

Źródło:
CNN

Burza Laurence daje się we znaki w części Hiszpanii. W Andaluzji znaleziono ciało kobiety, której auto porwały wody powodziowe. Dwie osoby nadal są poszukiwane. Wezbrane rzeki wymusiły ewakuację kilkuset osób. Służby musiały ratować ludzi z zalanych samochodów, a także łodzi.

"To stało się znowu w tak krótkim czasie", "spędziliśmy noc, nie śpiąc"

"To stało się znowu w tak krótkim czasie", "spędziliśmy noc, nie śpiąc"

Aktualizacja:
Źródło:
Reuters, El Pais

Zimy w tym roku w Polsce - poza obszarami górskimi - próżno było szukać. Brak pokrywy śnieżnej i małe opady deszczu w czasie tej pory roku to zły prognostyk na wiosnę, która w kalendarzu zacznie się już za kilka dni. Eksperci z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) zwracają uwagę na dwa zjawiska, które mogą stanowić spore zagrożenie dla roślin w naszym kraju. Chodzi o wysmalanie i wypieranie.

Wysmalanie i wypieranie zagrażają roślinom w Polsce

Wysmalanie i wypieranie zagrażają roślinom w Polsce

Źródło:
IMGW-PIB, tvnmeteo.pl

W jednym z australijskich parków znaleziono jadowitego węża z trzema kłami zamiast dwóch. Nietypowa cecha tego osobnika zdradnicy śmiercionośnej pozwala mu na produkcję większej ilości jadu, co sprawia, że jest on jeszcze bardziej niebezpieczny. Pracownicy parku mają pewne hipotezy, skąd mógł wziąć się dodatkowy kieł.

Ten wąż "może być najbardziej niebezpieczny na świecie"

Ten wąż "może być najbardziej niebezpieczny na świecie"

Źródło:
Live Science, tvnmeteo.pl

Do Turcji zmierza bardzo zimne powietrze, pochodzące z bieguna północnego. Nie tylko mocno się ochłodzi - w najbliższych dniach pojawią się tam intensywne opady śniegu. Ich suma pod koniec tygodnia może sięgnąć 90 centymetrów.

Szykuje się potężny atak zimy na Turcję

Szykuje się potężny atak zimy na Turcję

Źródło:
tvnmeteo.pl, yenisafak.com, milliyet.com.tr

Stany Zjednoczone podsumowują miniony weekend, który upłynął pod znakiem niebezpiecznej pogody - tornad, burz i wichur. Potwierdzono, że wzrósł bilans ofiar śmiertelnych. Są miasta, w których z powierzchni Ziemi zniknęły całe dzielnice.

Załamanie pogody w USA. Nie żyje ponad 40 osób

Załamanie pogody w USA. Nie żyje ponad 40 osób

Źródło:
PAP

W ostatnich dniach w Stanach Zjednoczonych panowała bardzo niebezpieczna pogoda. Przez kraj przetaczały się nawałnice. Podróżujący z Tennessee do Teksasu mieli okazję zobaczyć, jak wygląda latanie samolotem w otoczeniu ciemnych chmur i błyskających co chwila piorunów.

Nagrał burzę z pokładu samolotu

Nagrał burzę z pokładu samolotu

Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Niebezpieczna burza Laurence przyczyniła się do wielu utrudnień na Półwyspie Iberyjskim. W Portugalii pojawiły się wichury i trąby powietrzne, ostrzega się także przed bardzo wysokimi falami. Miejscami konieczne było wstrzymanie ruchu samolotowego, na drogach panują utrudnienia w związku z walającymi drzewami, które powyrywał silny wiatr.

Problemy lotniska na Maderze, trąby powietrzne nad Algarve

Problemy lotniska na Maderze, trąby powietrzne nad Algarve

Źródło:
PAP
Co pogoda robi nam z mózgiem?

Co pogoda robi nam z mózgiem?

Źródło:
Magazyn TVN24
Premium

Mocno sypnęło śniegiem w centralnej i północnej części Korei Południowej. Trudne warunki atmosferyczne spowodowały, że część dróg została zamknięta. Miejscami spadło ponad 40 centymetrów śniegu.

Zamknięte drogi, auta uwięzione w zaspach. Atak zimy

Zamknięte drogi, auta uwięzione w zaspach. Atak zimy

Źródło:
koreaherald.com, koreajoongangdaily.joins.com

Jeden z mieszkańców Alabamy uchwycił na nagraniu, jak trąba powietrzna wyrzuca w powietrze budynki. Mitch Norred, autor tego wideo, powiedział w rozmowie ze stacją CNN, że tornado zbliżyło się do niego na odległość blisko 100 metrów i zwaliło z nóg.

Bliskie spotkanie z nadciągającym żywiołem. Nagranie

Bliskie spotkanie z nadciągającym żywiołem. Nagranie

Źródło:
CNN

Psy zaprzęgowe biegnące po roztopionym lodzie mogą wkrótce stać się coraz częstszym widokiem. Wykonane prawie sześć lat temu zdjęcie pokazuje skalę problemu, jakim jest utrata arktycznego i antarktycznego lodu - wyjaśnił jego autor Steffen Olsen w rozmowie z BBC. Od lat na świecie maleje powierzchnia lodu morskiego.

"Wiele osób uznało to zdjęcie za piękne. Dla mnie było przerażające"

"Wiele osób uznało to zdjęcie za piękne. Dla mnie było przerażające"

Źródło:
BBC, tvnmeteo.pl

Do norweskiej rzeki Sandvikselva wyciekły toksyczne substancje. Władze wezwały mieszkańców do powstrzymania się od kąpieli, a także wędkowania. Ekolodzy obawiają się o dobrostan pobliskiego rezerwatu przyrody. Za przyczynę zdarzenia uważa się awarię stacji transformatorowej.

Toksyczne chemikalia wyciekły do rzeki. Zakaz kąpieli, zagrożony rezerwat przyrody

Toksyczne chemikalia wyciekły do rzeki. Zakaz kąpieli, zagrożony rezerwat przyrody

Źródło:
PAP, TV2

W Bieszczadach utworzono nowy rezerwat przyrody o nazwie Dziurkowiec. Jego powierzchnia wynosi ponad 189 hektarów, na jego terenie rosną traworośla i ziołorośla połoninowe oraz buczyna karpacka. To najwyżej położony rezerwat przyrody na Podkarpaciu.

Podkarpacie ma nowy rezerwat przyrody

Podkarpacie ma nowy rezerwat przyrody

Źródło:
PAP

Żubry spacerujące w promieniach wschodzącego słońca - takie wideo otrzymaliśmy na Kontakt24. W Puszczy Knyszyńskiej, gdzie wykonane zostało nagranie, żyje ponad trzystu przedstawicieli tego majestatycznego gatunku.

Żubry witają wschód słońca. Wyjątkowe nagranie

Żubry witają wschód słońca. Wyjątkowe nagranie

Źródło:
Kontakt24, Nadleśnictwo Supraśl, tvnmeteo.pl