Badania: przeciwciała rekinów mogą zwalczać SARS-CoV-2 i inne koronawirusy

VNARs to skrót od Variable New Antigen Receptors (zmienne nowe receptory antygenowe). Tego rodzaju unikatowe przeciwciała są obecne w organizmach rekinów. Według najnowszych badań, potrafią one unieszkodliwiać SARS-CoV-2, jego warianty i inne koronawirusy - twierdzą naukowcy na łamach magazynu naukowego "Nature Communications". To w przyszłości może uczynić z tych białek nowy sposób walki z groźnymi patogenami.

- Problem polega na tym, że wiele koronawirusów może przenieść się na ludzi - wyjaśniał prof. Aaron LeBeau z University of Wisconsin-Madison. - Zajmujemy się przygotowaniem arsenału leków opartych na VNARs rekinów, których można by użyć na wypadek przyszłych infekcji. To rodzaj ubezpieczenia na przyszłość - dodał.

Białka o rozmiarach 1/10 wielkości ludzkiego przeciwciała mogą przyłączać się do zarazków w wyjątkowy sposób. - Te małe białka dostają się do zakamarków i szczelin, do których ludzkie przeciwciała nie mają dostępu. Mogą przybierać niezwykłe kształty. To pozwala im na rozpoznawanie struktur w białkach, które ludzkie przeciwciała pomijają - tłumaczył prof. LeBeau.

W jednym z eksperymentów białko takie neutralizowało WIV1-CoV - obecnego w ciałach nietoperzy koronawirusa zdolnego do zakażania ludzi. Natomiast w puli syntetycznych VNARs stworzonych przez szkocką firmę biofarmaceutyczną Elasmogen, badacze znaleźli trzy białka neutralizujące SARS-CoV-2. Te same białka okazały się też skuteczne wobec wirusa, który wywołał SARS w 2003 roku. Jedno z tych przeciwciał silnie łączy się z wcięciem obecnym w białku kolca wirusa, w pobliżu miejsca łączenia z komórkami człowieka. Wydaje się, że blokuje ono to połączenie.

Opisane wgłębienie jest podobne u różnych genetycznie koronawirusów, także MERS. Nie zmieniło się ono w różnych wariantach SARS-CoV-2, również w wariancie delta.

Inne białko rekina także oddziałuje na białko kolca, powodując jego inaktywację, czyli utratę aktywności lub groźnych dla naszego zdrowia właściwości. W tym przypadku jednak miejsce wiązania zmienia się w różnych wariantach SARS-CoV-2, przez co przeciwciało może być mniej skuteczne.

- Ekscytujące jest to, że te nowe cząsteczki, potencjalnie terapeutyczne wobec infekcji SARS-CoV-2, różnią się pod względem mechanizmu działania w porównaniu do innych substancji biologicznych i przeciwciał skierowanych przeciw wirusowi - podkreśliła Caroline Barelle, prezes Elasmogenu.

Zdaniem badaczy ewentualne przyszłe terapie prawdopodobnie będą miały postać koktajlu różnych białek rekina, co zmaksymalizuje ich skuteczność. Kolejna zaleta tych cząsteczek jest taka, że są mniej kosztowne i łatwiejsze do uzyskania od przeciwciał ludzkich. Można podać je do organizmu różnymi sposobami.

Ich zastosowanie może być jeszcze szersze. Naukowcy badają już bowiem potencjał białek rekina w diagnostyce i leczeniu nowotworów.

Jak podkreślają eksperci, o jakimkolwiek terapeutycznym zastosowaniu cząsteczek można mówić dopiero po poddaniu ich testom klinicznym.