Formy zatrudnienia pracownika – która jest najkorzystniejsza

Źródło:
TVN24 Biznes
Pracodawcy chcą wiedzieć, czy pracownicy są zaszczepieni
Pracodawcy chcą wiedzieć, czy pracownicy są zaszczepieniTVN24
wideo 2/3
Pracodawcy chcą wiedzieć, czy pracownicy są zaszczepieniTVN24

Praca wykonywana może być nie tylko na podstawie umowy o pracę, ale także innych form zatrudnienia. Wybór właściwej może oznaczać nie tylko lepsze dopasowanie jej do charakteru wykonywanych zadań, ale również lepsze warunki dla pracownika i pracodawcy. Jakie formy zatrudnienia obecnie funkcjonują? Na co wpływ ma wybrana forma zatrudnienia?

Zatrudnienie może być na podstawie Kodeksu pracy (umowa o pracę) lub Kodeksu cywilnego (umowy cywilnoprawnej).Najkorzystniejszą dla pracownika formą zatrudnienia najczęściej jest umowa o pracę.Umowy cywilnoprawne to umowa zlecenie, o dzieło, agencyjna oraz kontrakt menedżerski.Zmiany na rynku pracy powodują powstawanie nowych, elastycznych form zatrudnienia.

Rodzaje form zatrudnienia i ich charakterystyka wynikają z dwóch aktów prawnych: ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy oraz ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Uzupełniająco funkcjonują ponadto: w zakresie rozliczeń podatkowych ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych, natomiast w zakresie obowiązkowych składek na ubezpieczenia ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Forma zatrudnienia – co od niej zależy?

Wykonywanie pracy może odbywać się na podstawie różnych, przewidzianych przepisami form zatrudnienia. Wybór formy zatrudnienia dostosowany powinien być do charakteru danej pracy, a jednocześnie ma niebagatelne konsekwencje zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy.

Od wyboru formy zatrudnienia zależy prawna ochrona danego stosunku pracy, wysokość należnego podatku dochodowego i obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne, a także zasady udzielania urlopów czy kończenia danej współpracy.

Formy zatrudnienia pracownika – rodzaje

Do najważniejszych dostępnych form zatrudnienia należą:

– umowa o pracę, – umowa zlecenie, – umowa o dzieło, – umowa agencyjna, – kontrakt menedżerski, – samozatrudnienie (prowadzenie własnej działalności), – elastyczne formy zatrudnienia: praca na wezwanie, system pracy weekendowej, job-sharing, work-sharing, – inne formy zatrudnienia: wolontariat, staż, praktyki.

Umowa o pracę

Podstawową formą zatrudnienia jest umowa o pracę, czyli tzw. etat. Zasady nawiązywania i wykonywania umowy o pracę regulowane są Kodeksem pracy. Ta forma zatrudnienia polega na odpłatnym wykonywaniu przez pracownika określonej pracy na polecenie pracodawcy, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym.

Ta forma zatrudnienia zapewnia pracownikowi największą stabilność i ochronę, m.in. w zakresie:

– posiadania pełnych ubezpieczeń społecznych, – regulowanego czasu pracy, – gwarantowanego wynagrodzenia minimalnego, – zasad udzielania i wymiaru czasu płatnego urlopu, – jasno określonych obowiązków pracodawcy i pracownika.

Umowa o pracę przeważnie jest najkorzystniejszą dla pracownika formą zatrudnienia. Dla pracodawcy wiąże się jednak ona z najwyższymi kosztami – oprócz wypłacanej pracownikowi pensji brutto pracodawca zobowiązany jest częściowo opłacać również jego składki na ubezpieczenia społeczne w łącznej wysokości 20,48 proc. wynagrodzenia brutto. Tym samym każdy 1000 zł pensji otrzymywany na rękę przez pracownika oznacza dla pracodawcy koszt wynoszący ponad 1500 zł.

Umowa o pracę może być zawierana na czas nieokreślony, na czas określony oraz na okres próbny. Specyficzną formą umowy o pracę na czas określony jest ponadto umowa o pracę na zastępstwo, zawierana w przypadku długiej nieobecności w pracy jednego z pracowników, np. z powodów zdrowotnych. 

Rodzaje zatrudnienia – umowy cywilnoprawne

Oprócz zatrudnienia na podstawie umowy o pracę funkcjonują różne formy zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych. Zasady zawierania i obowiązywania tych umów regulowane są Kodeksem cywilnym

Umowy te nie ustanawiają podporządkowania pracownika względem określonego pracodawcy i dają pracownikowi mniejszą ochronę niż umowa o pracę, w większości przypadków nie gwarantują one prawa do urlopów wypoczynkowych, wynagrodzenia za nadgodziny czy określonych okresów wypowiedzenia. 

Jednocześnie jednak umożliwiają one większą elastyczność i w wielu przypadkach lepsze dopasowanie do charakteru wykonywanej pracy. Z umowami cywilnoprawnymi wiążą się również mniejsze koszty po stronie pracodawcy.

Zgodnie z Kodeksem cywilnym wyróżnione zostały cztery umowy cywilnoprawne:

– umowa zlecenie, – umowa o dzieło, – umowa agencyjna, – kontrakt menedżerski.

Istnieją ponadto inne, niepracownicze formy zatrudnienia, takie jak wolontariat, staż czy praktyki, regulowane w oparciu o odrębne przepisy.

Umowa zlecenie

Umowa zlecenie zawiera zobowiązanie pracownika (zleceniobiorcy) do wykonania określonej czynności prawnej (pracy) na rzecz pracodawcy (zleceniodawcy). Przedmiotem umowy zlecenia jest więc wykonywanie określonej pracy, a niekoniecznie osiągnięcie określonego jej rezultatu. 

Wszystkie umowy zlecenie podlegają takim samym składkom na ubezpieczenia społeczne jak umowy o pracę, zleceniobiorca ma również gwarantowane wynagrodzenie minimalne. Jednak w określonych przypadkach możliwe jest niepłacenie tych składek, np. gdy zleceniobiorcą jest student poniżej 26. roku życia, lub płacenie ich w zmniejszonej wysokości, np. gdy jeden pracownik ma kilka umów zlecenie z tym samym pracodawcą. Dobrowolne jest ponadto opłacanie przez zleceniobiorcę składki na ubezpieczenie chorobowe.

Jednocześnie umowa zlecenie nie gwarantuje pracownikowi stałego, określonego wymiaru czasu pracy, liczby dni płatnego urlopu czy ustalonego okresu wypowiedzenia. 

Umowa o dzieło

Umowa o dzieło zawierana jest pomiędzy pracownikiem (wykonawcą) i pracodawcą (zamawiającym) w celu odpłatnego wykonania określonego dzieła. W przeciwieństwie do umowy zlecenia umowa o dzieło polega więc na osiągnięciu określonego rezultatu pracy, a nie samego faktu wykonywania jakiejś pracy.

Umowy o dzieło nie podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne – możliwe jest natomiast dobrowolne opłacanie części z nich. W przypadku ubezpieczenia zdrowotnego możliwe jest również dopisanie osoby zatrudnionej na umowę o dzieło do ubezpieczenia członka jego rodziny opłacającego składki zdrowotne.

W przypadku umowy o dzieło nie mają zastosowania przepisy dotyczące wynagrodzenia minimalnego. Podatek dochodowy naliczany jest natomiast z uwzględnieniem 20 proc. lub 50 proc. zryczałtowanych kosztów uzyskania przychodu, w zależności od tego, czy dzieło obejmuje prawa autorskie przenoszone na zamawiającego.

Umowa agencyjna

Umowa agencyjna jest znacznie rzadziej spotykaną umową cywilnoprawną niż umowy zlecenie czy o dzieło. Zawierana jest pomiędzy przyjmującym zlecenie (agentem) i zleceniodawcą, a jej celem jest świadczenie usług pośrednictwa np. przy zawieraniu umów z klientami zleceniodawcy.

Umowa agencyjna wiąże się z obowiązkiem wypłaty agentowi wynagrodzenia w formie określonej prowizji. Kodeks cywilny reguluje ponadto zasady rozwiązywania umowy agencyjnej. Agent najczęściej jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą, co rozstrzyga sposób opłacania przez tę osobę obowiązkowych składek oraz jego praw pracowniczych.

Umowa kontrakt

Kontrakt menedżerski jest formą zatrudnienia nieuregulowaną w przepisach prawa cywilnego. Umowa ta zawierana jest pomiędzy pracownikiem (zarządcą) i oferującą ją osobą prawną, a jej sednem jest zobowiązanie się zarządcy do odpłatnego prowadzenia określonego przedsiębiorstwa w imieniu drugiej strony umowy.

Ta forma zatrudnienia nie musi zawierać przepisów ochronnych, np. w zakresie płatnych urlopów, normowanego czasu pracy czy okresu wypowiedzenia. Szczegółowe warunki kontraktu menedżerskiego są jednak w każdym przypadku ustalane indywidualnie.

Umowa o pracę czy B2B

Zatrudnienie na zasadach B2B w praktyce oznacza samozatrudnienie, czyli prowadzenie własnej działalności gospodarczej przez osobę fizyczną. W ten sposób zamiast stosunku pracy w oparciu o Kodeks pracy nawiązywana jest współpraca pomiędzy dwoma przedsiębiorcami na podstawie Kodeksu cywilnego.

Samozatrudnienie oznacza, że osoby tej nie obejmuje ochrona w zakresie praw pracowniczych, musi ona również samodzielnie opłacać składki i prowadzić swoją księgowość. Z drugiej strony B2B zwykle oznacza znacznie wyższe wynagrodzenie ze względu na wyeliminowanie kosztów po stronie pracodawcy i większą elastyczność wykonywania pracy. 

To, czy bardziej opłacalne jest posiadanie umowy o pracę, czy wykonywanie pracy w oparciu o B2B, zależy od wielu czynników i musi być oceniane indywidualnie.

Elastyczne formy zatrudnienia

W związku ze zmianami na rynku pracy pojawiają się również nowe, elastyczne formy zatrudnienia mające odpowiadać na potrzeby pracodawców i pracowników.

Do tego typu elastycznych form zatrudnienia zaliczyć można m.in.:

telepracę i pracę zdalną – oznaczające pracę poza siedzibą pracodawcy, – pracę na wezwanie – oznaczające dyspozycyjność pracownika i stawianie się do pracy na każde wezwanie pracodawcy – system pracy weekendowej – polegający na zatrudnianiu pracownika tylko w określone dni tygodnia i na podstawie wydłużonego dobowego wymiaru czasu pracy – job-sharing – oznaczający dzielenie jednego stanowiska pracy pomiędzy kilku pracowników – work-sharing – oznaczający zredukowany wymiar czasu pracy, czyli wynoszący mniej niż pełen etat.

Akty prawne: Ustawa z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy; Ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny; Ustawa z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych; Ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych; Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

Autorka/Autor:red.

Źródło: TVN24 Biznes

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Podniesienie kwoty świadczenia z funduszu alimentacyjnego z 500 do 1000 złotych miesięcznie zakłada projekt nowelizacji ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, który we wtorek przyjęła Rady Ministrów. Wypłata świadczeń ma nastąpić z wyrównaniem od 1 października 2024 roku.

Kwota świadczenia ma wzrosnąć o 100 procent. Rząd przyjął projekt

Kwota świadczenia ma wzrosnąć o 100 procent. Rząd przyjął projekt

Źródło:
PAP

Recepty na bezpłatne leki dla dzieci i seniorów będą mogli wystawić wszyscy uprawnieni lekarze niezależnie od kontraktu z NFZ - zakłada projekt nowelizacji ustawy, który we wtorek przyjął rząd. Ponadto - zgodnie z regulacją - farmaceuci będą mogli wystawiać refundowane recepty na szczepionki.

Zmiany w wystawianiu recept. Zielone światło z rządu

Zmiany w wystawianiu recept. Zielone światło z rządu

Źródło:
PAP

Grupa Azoty zakończyła pierwszy etap programu naprawczego - podała spółka. Dodała, że zoptymalizowała koszty na poziomie około 350 milionów złotych i pracuje nad aktualizacją strategii i programem dekarbonizacyjnym.

"To jedyna droga". Program naprawczy w chemicznym gigancie

"To jedyna droga". Program naprawczy w chemicznym gigancie

Źródło:
PAP

Główny Inspektor Farmaceutyczny (GIF) wycofał z obrotu na terenie całego kraju dwie serie leku o nazwie Hydroxyzinum Hasco. Nie spełnia on wymagań jakościowych. GIF nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

Dwie serie leku na receptę wycofane z obrotu

Dwie serie leku na receptę wycofane z obrotu

Źródło:
tvn24.pl

Do końca listopada można wnioskować o środki z programu Dobry Start. Do tej pory wypłacono ponad 1,37 miliarda złotych - przekazał Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

ZUS wypłacił już prawie 1,4 miliarda złotych. Wnioski do końca listopada

ZUS wypłacił już prawie 1,4 miliarda złotych. Wnioski do końca listopada

Źródło:
PAP

Kontrolerzy NIK na wniosek prokuratora regionalnego w Rzeszowie rozpoczęli kontrolę w siedzibie Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Chodzi o przekroczenie uprawnień przez ministra kultury przy zawarciu w 2018 roku umowy z fundacją Lux Veritatis na utworzenie Muzeum Pamięć i Tożsamość. Prezesem Lux Veritatis jest ojciec Tadeusz Rydzyk.

Umowa z Rydzkiem pod lupą. Ruszyła kontrola

Umowa z Rydzkiem pod lupą. Ruszyła kontrola

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Kioski Ruchu do likwidacji. Obecnie ajenci otrzymują wypowiedzenia umów - podał Orlen, który jest właścicielem spółki. Niektórzy decydują się na odkupienie kiosku i prowadzenie działalności "we własnym zakresie". 

Koniec kiosków Ruchu. Komunikat

Koniec kiosków Ruchu. Komunikat

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Nawet 50 tysięcy złotych grzywny będzie grozić tym pracodawcom, którzy spóźniają się z wypłatą pracownikom wynagrodzeń przez co najmniej trzy miesiące - pisze "Dziennik Gazeta Prawna". Taką maksymalną wysokość sankcji zakłada najnowsza wersja projektu ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę przygotowana przez resort rodziny i pracy.

Kara może sięgnąć 50 tysięcy złotych. Jest projekt

Kara może sięgnąć 50 tysięcy złotych. Jest projekt

Źródło:
"Dziennik Gazeta Prawna"

Hurtowe ceny energii są w Polsce jednymi z najwyższych w Europie, z kolei ceny dla gospodarstw domowych są jedne z najniższych - zauważa we wtorkowym wydaniu dziennik "Rzeczpospolita". Jednocześnie resort klimatu chce stopniowo odchodzić od mrożenia cen prądu.

Ceny prądu w Polsce. "Taki dzień to tylko wyjątek"

Ceny prądu w Polsce. "Taki dzień to tylko wyjątek"

Źródło:
PAP

Pracownicy koncernu lotniczego Boeing opowiedzieli się za przyjęciem oferty firmy zakładającej podwyżki płac o 38 procent w ciągu czterech lat i zakończenie trwającego od ponad siedmiu tygodni strajku - przekazała agencja AP. Za akceptacją propozycji zagłosowało 59 procent głosujących.

Podwyżki w lotniczym gigancie. "To zwycięstwo"

Podwyżki w lotniczym gigancie. "To zwycięstwo"

Źródło:
PAP

Stopy procentowe nie zostaną obniżone na rozpoczynającym się we wtorek dwudniowym posiedzeniu Rady Polityki Pieniężnej - twierdzi ekonomista banku ING BSK Adam Antoniak. Ekspert przewiduje, że pierwsza obniżka nastąpi w maju.

RPP zdecyduje w sprawie stóp. "Pojawiły się nowe argumenty"

RPP zdecyduje w sprawie stóp. "Pojawiły się nowe argumenty"

Źródło:
PAP

Chiny złożyły pozew do Światowej Organizacji Handlu (WTO) przeciwko cłom wyrównawczym nałożonym przez UE na import pojazdów elektrycznych wyprodukowanych w Państwie Środka.

Europa uderza w chińskie auta. Jest reakcja

Europa uderza w chińskie auta. Jest reakcja

Źródło:
PAP

W poniedziałek doszło do awarii w przedsiębiorstwie chemicznym Anwil we Włocławku. Jak przekazała spółka, część pracowników została ewakuowana. W nocy "ze względu na procedurę bezpieczeństwa w firmie Anwil uruchomiony został alarm chemiczny trzeciego stopnia" - poinformowano w komunikacie zamieszczonym w mediach społecznościowych włocławskiego urzędu miasta. We wtorek rano przekazano, że alarm został odwołany.

Awaria w zakładach chemicznych. Ewakuowano część pracowników

Awaria w zakładach chemicznych. Ewakuowano część pracowników

Źródło:
tvn24.pl

Magazyny energii oraz montaż mikroinstalacji wiatrowych będą objęte ulgą termomodernizacyjną - wynika z projektu rozporządzenia przygotowanego przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii. Jednocześnie nowe przepisy wykluczą możliwość skorzystania z ulgi termomodernizacyjnej w przypadku zakupu i montażu kotłów olejowych i gazowych.

Piece na gaz wypadają z listy. Zmiany w popularnej uldze

Piece na gaz wypadają z listy. Zmiany w popularnej uldze

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pracuje nam przepisami umożliwiającymi ponowne przeliczenie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych emerytur i rent rodzinnych przyznanych w czerwcu w latach 2009-2019. Według zapowiedzi wniosek o przeliczenie świadczenia będzie można złożyć od 1 czerwca 2025 roku.

Ponowne przeliczenie stu tysięcy emerytur. Trzeba będzie złożyć wniosek

Ponowne przeliczenie stu tysięcy emerytur. Trzeba będzie złożyć wniosek

Źródło:
PAP

- Zmiana daty startu systemu kaucyjnego ze stycznia na październik 2025 roku to kompromisowe, realne rozwiązanie - ocenili uczestnicy poniedziałkowej dyskusji na Forum Rynku Spożywczego i Handlu. Przedstawiciel jednego z operatorów systemu zwrócił jednak uwagę, że przesunięcie terminu oznacza koszty finansowe.

Tusk podaje nowy termin. "Dostaliśmy jedenaście miesięcy"

Tusk podaje nowy termin. "Dostaliśmy jedenaście miesięcy"

Źródło:
PAP

Wynik wyborów w Stanach Zjednoczonych będzie miał wpływ nie tylko na gospodarkę USA, ale również będzie wiązał się z konsekwencjami dla rynków całego świata - zwracają uwagę analitycy Credit Agricole.

Wynik "będzie wiązał się z globalnymi konsekwencjami". Cztery scenariusze

Wynik "będzie wiązał się z globalnymi konsekwencjami". Cztery scenariusze

Źródło:
tvn24.pl

Komisja Europejska wezwała w poniedziałek amerykański koncern Apple, aby dostosował do unijnych przepisów działanie systemu operacyjnego tabletów iPadOS. W przeciwnym wypadku KE grozi firmie nałożeniem grzywny.

Gigant na celowniku Brukseli. Groźba wysokiej kary

Gigant na celowniku Brukseli. Groźba wysokiej kary

Źródło:
PAP

Licytacja pakietu akcji spółki Manufaktura Piwa Wódki i Wina, której prezesem jest Janusz Palikot, rozpocznie się 2 grudnia, a cenę wywoławczą określono na niemal 1,2 miliona złotych - przekazał komornik sądowy z Lublina.

Licytacja akcji spółki Janusza Palikota

Licytacja akcji spółki Janusza Palikota

Źródło:
PAP

Stacja TVN24 w październiku była najchętniej oglądanym kanałem informacyjnym w kraju z 5,83 procent udziału w widowni w grupie ogólnej (widzowie powyżej 4. roku życia) - wynika z danych Nielsen TV Audience Measurement. "Fakty" TVN były najchętniej wybieranym serwisem informacyjnym, a portal tvn24.pl najczęściej czytanym serwisem internetowym stacji telewizyjnej.

Świetne wyniki TVN24, tvn24.pl i "Faktów" TVN. Dziękujemy!

Świetne wyniki TVN24, tvn24.pl i "Faktów" TVN. Dziękujemy!

Źródło:
tvn24.pl

Sławomir Staszak został powołany na prezesa Energi - poinformowała spółka w poniedziałkowym komunikacie. Staszak dotychczas zajmował stanowisko wiceprezesa.

Nowy prezes spółki energetycznej

Nowy prezes spółki energetycznej

Źródło:
PAP

Ładowarka iPower B3+ nie spełnia wymagań dla sprzętu elektrycznego - poinformował Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK). Wezwał także "przedsiębiorcę do wycofania wyrobu z obrotu, zaprzestania udostępniania wyrobu".

Ładowarka "nie spełnia wymagań". Ostrzeżenie dla konsumentów

Ładowarka "nie spełnia wymagań". Ostrzeżenie dla konsumentów

Źródło:
tvn24.pl

Od 1 listopada, przez trzy doby, przedsiębiorcy złożyli 48,2 tysiąca wniosków o wakacje składkowe - poinformował w poniedziałek Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Zgodnie z nowymi przepisami, przedsiębiorcy mogą raz w roku za wybrany miesiąc nie płacić za siebie składek. W tym roku z wakacji od składek będzie można skorzystać jedynie w grudniu.

Miesiąc bez składek. Lawina wniosków

Miesiąc bez składek. Lawina wniosków

Źródło:
PAP

Wigilia, w tym tegoroczna, może stać się kolejnym dniem objętym zakazem handlu. Tak zakłada projekt złożony przez Lewicę. Przeciwna "nagłym zmianom legislacyjnym" jest Polska Organizacja Handlu i Dystrybucji (POHiD), która przygotowała własną propozycję w tej sprawie.

Nowa propozycja w sprawie handlu w Wigilię

Nowa propozycja w sprawie handlu w Wigilię

Źródło:
tvn24.pl