Plebania w centrum zabytkiem

"Podjąłem decyzję o wpisie do rejestru zabytków nieruchomych województwa mazowieckiego budynku plebanii parafii św. Barbary z uwagi na zachowane wartości historyczne" – przekazał prof. dr hab. Jakub Lewicki, mazowiecki konserwator zabytków. 

Plebania znajduje się w ścisłym centrum Warszawy – u zbiegu ulic: Nowogrodzkiej, Emilii Plater oraz Wspólnej. Parafia została założona w 1866 roku na działce po zamkniętym nieco wcześniej Cmentarzu Świętokrzyskim – nekropolii XVIII- i XIX-wiecznej stolicy, natomiast budynek plebanii, wcześniej wikariatki, wybudowano w 1884 w miejscu dawnego domku dozorcy cmentarza.

Zabudowania parafialne wraz z mieszkaniami wikariuszy uległy poważniejszym zniszczeniom dwukrotnie. Najpierw w 1939 roku przez eksplozję składu amunicji budynek został wypalony. Trzy lata później odbudowano go. Wówczas zyskał dodatkowe piętro. 

Podczas powstania warszawskiego znajdujący się obok Kościół św. Piotra i Pawła został wysadzony w powietrze. Wtedy zachowały się jedynie fundamenty, piwnice, fragmenty ołtarza oraz kilka obrazów. Spośród elementów budynku wikariatki ocalały ściany obwodowe w odbudowanych gabarytach, klatka schodowa i jedno mieszkanie na parterze. 

W okresie powojennym na miejscu dawnej plebani wzniesiony został dom katechetyczny, natomiast wikariatkę odbudowano i przeznaczono na plebanię.

"Wartość historyczna obiektu związana jest przede wszystkim z ciągłością trwania zabudowy parafii św. Barbary. Plebania, dawna wikariatka, jest nie tylko jednym z najstarszych budynków w okolicy, ale też obok kaplicy św. Barbary, jednym z cenniejszych elementów spuścizny architektonicznej parafii. Budynek obecnej plebanii, pomimo skromnej formy architektonicznej, zachował w znacznym stopniu pierwotny wygląd nadany mu w 1884 r." – uważa Lewicki. 

Zdaniem konserwatora, wartość historyczna obiektu jest znaczna ponieważ jego strukturę budowlaną "można wiązać z dużym prawdopodobieństwem z dziejami Cmentarza Świętokrzyskiego oraz ostatnimi dziesięcioleciami XVIII w."