Symbol odbudowy Warszawy i świadek zamieszek. Kamienica przy Nowym Świecie została zabytkiem

Źródło:
PAP / tvnwarszawa.pl
Kamienica przy Nowym Świecie 15/17 w rejestrze zabytków

Słynna kamienica na rogu Nowego Światu i Alej Jerozolimskich trafiła do rejestru zabytków. W czasach PRL-u budynkowi towarzyszyła propagandowa otoczka, jego wzniesienie wpisywało się w realizowany przez ówczesne władze program ideowy. Na elewacji do dziś widnieje napis: "Cały naród buduje swoją stolicę".

Decyzję o wpisaniu budynku przy Nowym Świecie 15/17 do rejestru zabytków podjął mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków Jakub Lewicki. Gmach powstał w latach 1948-51, na miejscu dwóch zniszczonych w trakcie wojny kamienic. "Formę zabytku dobrze obrazuje relacja prasowa z 1948 (gazeta 'Stolica'): trzeba było wznieść taki dom, który by z jednej strony harmonizował z zabytkową zabudową Nowego Światu, z drugiej nawiązywał w odpowiedni sposób do współczesnej wysokiej, bo pięciopiętrowej zabudowy Alej" - napisał konserwator.

Budowa kamienicy była jednym z elementów programu ideowego realizowanego przez ówczesne władze. Miał to być "gmach godny wielkiego dzieła jakie prowadzi Naczelna Rada Odbudowy Warszawy". Z tego powodu na elewacji wykuto charakterystyczny napis: "Cały naród buduje swoją stolicę", który znany jest prawdopodobnie wszystkim warszawiakom. Jak przekazał konserwator, ze względu na eksponowaną lokalizację budynkowi nadano propagandowy charakter, a jego rangę podkreślono poprzez umieszczenie w nim tymczasowo Naczelnej Rady Odbudowy Warszawy.

OGLĄDAJ TVN24 W INTENRECIE W TVN24 GO

Przed wojną kamienica mieściła słynny "Cafe Club"

Pierwsza duża kamienica stanęła tu (na posesji nr 15) w 1823 roku według projektu Adolfa Schucha dla Antoniego Husaka. Została przebudowana i podwyższona o jedno piętro (do czterech kondygnacji) według projektu Józefa Hussa w 1882 roku. Była wtedy własnością kupca herbacianego Wsiewołoda Istomina. Około 1932 roku powstał tu zespół nowoczesnych lokali "Café Club", które zajmowały także trzy piętra kamienicy, a od strony Alej Jerozolimskich dobudowano parterowy pawilon z tarasem na dachu. Były tu restauracja, kawiarnia i dansing.

W okresie okupacji lokal "Café Club" był dostępny tylko dla Niemców. Gwardia Ludowa dwukrotnie dokonała w nim zamachu (24 października 1942 roku i 11 lipca 1943 roku). Kamienica została zniszczona w czasie wojny.

Mozaika na łączniku upamiętnia historię budynku

Po oddaniu nowego obiektu do użytku, w 1950 roku był on czasowo wykorzystywany przez Związek Zawodowy Pracowników Kultury i Sztuki, ostatecznie stał się siedzibą otwartego 22 lipca 1951 roku, jednego z pierwszych w Warszawie, Klubu Międzynarodowej Prasy i Książki. Na parterze zaprojektowano przestrzeń kawiarnianą z tarasem ogródka letniego, na piętrze salę zebrań, w piwnicy przestrzeń wystawową. Nie zrealizowano zamierzeń zakładających usytuowanie przed budynkiem grupy rzeźbiarskiej upamiętniającej zamach na Niemców w "Cafe Clubie" oraz uzupełnienie otoczenia budynku o zieleń projektowaną.

W latach 60. powrócił pomysł przygotowania dekoracji artystycznej na ścianie łącznika związanej z historią miasta i budynku. "Mozaika autorstwa Władysława Zycha, wykonana po jego śmierci przy udziale Wandy Zych i Jędrzeja Krysińskiego, zrealizowana została ze środków Społecznego Funduszu Odbudowy Stolicy, a jej uroczyste odsłonięcie nastąpiło 21 lipca 1964 roku. W związku z realizacją mozaiki ukazującej grupę zamachowców konieczny był demontaż dekoracyjnego kartusza z syreną, który przeniesiony został nad wejście do budynku od strony ulicy Nowy Świat" - opisuje konserwator zabytków. Podkreśla, że jest to jedna z czołowych realizacji Władysława Zycha. Jego inne prace można zobaczyć na takich obiektach jak Sejm RP oraz Dom Chłopa.

Jak zaznaczył konserwator, budynek przy Nowym Świecie 15/17 cechuje się istotnymi walorami artystycznymi dostrzegalnymi w kompozycji elewacji oraz zastosowanym kostiumie architektonicznym. Pomimo iż nieruchomość zaprojektowano jako jedną funkcjonalną całość, zachowano odrębność stylistyczną przedwojennych części budynku, pozwalającą odczytać historyczne podziały hipoteczne.

Projektowali ją czołowi architekci Biura Odbudowy Stolicy

Budynek przy Nowym Świecie 15/17 jest też, zdaniem konserwatora zabytków, cennym dokumentem działalności projektowej czołowych architektów Biura Odbudowy Stolicy, czyli Zygmunta Stępińskiego i Mieczysława Kuźmy.

"Kompleksowy projekt zabudowy dwóch narożnych posesji, scalonych nową funkcją, jest na terenie Warszawy cennym przykładem połączenia w jednej nieruchomości rekonstrukcji zabudowy dawnej i stylizacji w duchu architektury socrealistycznej ze swobodną kreacją wnętrz o charakterze użytkowym i reprezentacyjnym. Nie bez znaczenia są również powiązania z historią przedwojennych budynków" - podsumował prof. Jakub Lewicki.

W swojej najnowszej historii budynek był też świadkiem takich wydarzeń, jak starcia uczestników marszu narodowców z policją. Podczas manifestacji zorganizowanej 11 listopada 2020 roku w rejonie ronda de Gaulle'a doszło do zamieszek. Tuż przy salonie Empik i bramie z mozaiką 17 zgromadzili się uczestnicy marszu z racami i petardami, które rzucali w stronę policji. Wiele z nich odbiło się od elewacji budynku. Manifestanci usiłowali też forsować bariery odgradzające wejście na podwórko. Ostatecznie zostali zepchnięci przez funkcjonariuszy na jezdnię. Nagranie z tego zajścia opublikowało później MSWiA: 

Fragment filmu opublikowanego przez MSWiA
Fragment filmu opublikowanego przez MSWiAYoutube / MSWiA

Autorka/Autor:kk/r

Źródło: PAP / tvnwarszawa.pl

Źródło zdjęcia głównego: MWKZ

Pozostałe wiadomości

Policyjną kontrolą zakończyła się podróż 36-letniego mieszkańca Lublina. Mężczyzna pędził trasą S17 z prędkością 215 kilometrów na godzinę. Podróżowała z nim dwójka małych dzieci. Kierowca został ukarany mandatem w wysokości 5 tysięcy złotych i 15 punktami karnymi.

Jechał trasą ekspresową z prędkością 215 kilometrów na godzinę. Podróżowały z nim dzieci

Jechał trasą ekspresową z prędkością 215 kilometrów na godzinę. Podróżowały z nim dzieci

Źródło:
PAP

Pod Pomiechówkiem znaleziono 17 monet. Pochodzą z XVI i XVII wieku z terenów Saksonii, Brandenburgii i Niderlandów. Ich wartość to około pół miliona złotych - oceniają znalazcy. - To jest chyba jeden z największych tego typu skarbów odkrytych do tej pory w Polsce - komentuje archeolog Piotr Duda.

Szukali rzymskiej drogi, znaleźli stare monety warte pół miliona złotych

Szukali rzymskiej drogi, znaleźli stare monety warte pół miliona złotych

Źródło:
PAP

Dwa samochody zderzyły się na skrzyżowaniu alei Wilanowskiej i Doliny Służewieckiej. Trzy osoby trafiły do szpitali.

Trzy osoby w szpitalu po zderzeniu dwóch aut

Trzy osoby w szpitalu po zderzeniu dwóch aut

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Na stacji Natolin doszło do wypadku z udziałem pasażerki, a w pociągu na Stokłosach pasażer złamał biodro. Były utrudnienia, metro nie kursowało na ursynowskim odcinku.

Dwa wypadki na pierwszej linii metra

Dwa wypadki na pierwszej linii metra

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Autobus linii 317 blokował ulicę Wiertniczą na wysokości pętli. Przyczyną był błąd kierowcy. Były utrudnienia.

Autobus stanął w poprzek ulicy, kilka kilometrów korka

Autobus stanął w poprzek ulicy, kilka kilometrów korka

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Na ulicy Wiertniczej policja zatrzymała 54-letniego kierowcę. Mężczyzna wiózł busem do szkoły ośmioro dzieci. Okazało się, że jest pijany, wydmuchał dwa promile. Z ustaleń policji wynika, że mężczyzna ten był zatrudniony w firmie dowożącej dzieci do szkoły.

Wiózł ośmiu uczniów do szkoły, miał dwa promile

Wiózł ośmiu uczniów do szkoły, miał dwa promile

Źródło:
tvnwarszawa.pl

41-letni kierowca audi został dwukrotnie zatrzymany w ciągu kilku godzin. Okazało się, że za kierownicę nie powinien wsiadać. Miał zakaz prowadzenia pojazdów. Dodatkowo podczas drugiego "spotkania" z policjantami był pod wpływem środków odurzających.

Miał zakaz prowadzenia auta, policja zatrzymała go dwa razy w ciągu czterech godzin

Miał zakaz prowadzenia auta, policja zatrzymała go dwa razy w ciągu czterech godzin

Źródło:
tvnwarszawa.pl

80-letnia mieszkanka Konstancina-Jeziorny podczas zakupów straciła portfel. Dzięki nagraniom kamer monitoringu udało się zatrzymać podejrzaną. Jak podała policja, 60-latka była notowana za kradzieże.

80-latka okradziona w sklepie. Kradzież portfela nagrał monitoring

80-latka okradziona w sklepie. Kradzież portfela nagrał monitoring

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Jest już wstępne podsumowanie 50. kwesty na Starych Powązkach. W tym roku udało się zebrać ponad ćwierć miliona złotych. Jednak licznik jeszcze się nie zatrzymał. W internecie zbiórka na rzecz ratowania zabytkowych nagrobków jeszcze trwa.

Kwesta na Starych Powązkach. Zebrano ćwierć miliona złotych. A to jeszcze nie koniec

Kwesta na Starych Powązkach. Zebrano ćwierć miliona złotych. A to jeszcze nie koniec

Źródło:
tvnwarszawa.pl, PAP

Kardynał Kazimierz Nycz nie jest już arcybiskupem metropolitą warszawskim. Papież Franciszek mianował na to stanowisko dotychczasowego metropolitę katowickiego Adriana Józefa Galbasa.

Papież przyjął rezygnację kardynała Nycza

Papież przyjął rezygnację kardynała Nycza

Źródło:
tvnwarszawa.pl. episkopat.pl, archidiecezjakatowicka.pl

Wypadek na drodze krajowej numer siedem w Dziekanowie Leśnym. Po zderzeniu auta osobowego z ciężarówką ranne zostało dziecko. Trasa jest zablokowana w kierunku Warszawy.

Zderzenie auta z ciężarówką, ranne dziecko

Zderzenie auta z ciężarówką, ranne dziecko

Źródło:
tvnwarszawa.pl

30-latek z Płońska (Mazowieckie) został obrabowany w swoim domu. Zamaskowani mężczyźni weszli do środka po wybiciu szyby w drzwiach wejściowych, rozpylili duszący gaz i ukradli laptopa. Zatrzymano czterech podejrzanych.

W maskach włamali się do domu, rozpylili gaz i ukradli laptopa

W maskach włamali się do domu, rozpylili gaz i ukradli laptopa

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Drogowcy rozszerzyli strefę płatnego parkowania niestrzeżonego o Saską Kępę i Kamionek. Zmiany w parkowaniu obowiązują od poniedziałku, 4 listopada. Do parkowania w strefie uprawniają dwa rodzaje abonamentu: rejonowy i obszarowy.

Od dziś strefa płatnego parkowania jest większa

Od dziś strefa płatnego parkowania jest większa

Źródło:
tvnwarszawa.pl

230 lat temu wojska imperium rosyjskiego dokonały rzezi ludności warszawskiej Pragi. Był to jeden z ostatnich epizodów insurekcji kościuszkowskiej 1794 roku. Caryca Katarzyna II była zachwycona barbarzyństwem generała Aleksandra Suworowa.

Ulice i place były zasłane ciałami zabitych, a Wisła czerwona od krwi

Ulice i place były zasłane ciałami zabitych, a Wisła czerwona od krwi

Źródło:
PAP

W poniedziałek, 4 listopada, zostaną wprowadzone zmiany w ruchu na ulicach: Sienkiewicza, Głębockiej i Sokołowskiej. Ponadto kolejarze zamkną ulicę Tunelową.

Od poniedziałku utrudnienia w kilku dzielnicach w związku z pracami drogowymi

Od poniedziałku utrudnienia w kilku dzielnicach w związku z pracami drogowymi

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Poseł PiS Antoni Macierewicz miał złamać szereg przepisów drogowych podczas "rajdu" po centrum Warszawy. Polityk pytany o sprawę w Telewizji Republika stwierdził, że rozmawiał przez telefon, kiedy samochód stał, a nie podczas jego prowadzenia. Podkreślił, że jest do dyspozycji organów prowadzących czynności. Nie odniósł się jednak do innych sytuacji udokumentowanych przez media - np. do wyprzedzania na przejściu dla pieszych lub jazdy po buspasie.

Antoni Macierewicz tłumaczy się z elementu "rajdu" po Warszawie. "Samochód wtedy stał"

Antoni Macierewicz tłumaczy się z elementu "rajdu" po Warszawie. "Samochód wtedy stał"

Źródło:
PAP

Kierowca samochodu osobowego zderzył się z łosiem, który wbiegł na drogę krajową nr 48 pod Białobrzegami. Pojazd wjechał w drzewo. Na szczęście podróżującym autem nic się nie stało. Zwierzę nie przeżyło wypadku. Policja apeluje o ostrożność.

"Zderzył się z łosiem, potem uderzył w drzewo"

"Zderzył się z łosiem, potem uderzył w drzewo"

Źródło:
PAP

Polka i dwoje Ukraińców usłyszało zarzuty związane z handlem ludźmi i zmuszaniem pięciu obywateli Kolumbii do niewolniczej pracy w zakładzie mięsnym w Radomiu. Akt oskarżenia w tej sprawie prokuratura skierowała do miejscowego sądu – poinformował p.o. prokuratora rejonowego w Radomiu Cezary Ołtarzewski.

"Zmuszali do niewolniczej pracy". Jest akt oskarżenia

"Zmuszali do niewolniczej pracy". Jest akt oskarżenia

Źródło:
PAP

Gepardzica Wilma z warszawskiego zoo zamelduje się w Grecji. Spędzi tam emeryturę. Tak postanowił koordynator gatunku. Gepard to najszybsze zwierzę lądowe na świecie, podczas polowania rozpędza się do ponad 100 kilometrów na godzinę.

Ostatnie dni Wilmy w zoo. "Bardzo się zżyliśmy"

Ostatnie dni Wilmy w zoo. "Bardzo się zżyliśmy"

Źródło:
PAP

Czekają na wpisy ocen, obrony, wymieniają się pismami z uczelnią. Nie wiedzą, które semestry mają zaliczone. Sytuacja studentów byłego Collegium Humanum (dzisiaj Uczelnia Biznesu i Nauk Stosowanych Varsovia) wciąż jest niepewna, choć zaczął się już nowy rok akademicki. Część zdecydowała się na pozew zbiorowy. Rzecznik Praw Obywatelskich zapewnia, że na bieżąco monitoruje sytuację.

Studenci byłego Collegium Humanum złożyli pozew zbiorowy przeciwko uczelni

Studenci byłego Collegium Humanum złożyli pozew zbiorowy przeciwko uczelni

Źródło:
tvnwarszawa.pl