W Muzeum Historii Żydów Polskich zaprezentowano kopię dachu XVII-wiecznej synagogi w Gwoźdźcu. Wolontariusze, za pomocą łańcuchów, wciągnęli konstrukcję na właściwe miejsce. Kolorowa replika dachu jest pierwszym elementem wystawy głównej muzeum, która w całości zostanie udostępniona w 2014 roku.

Dach, który zaprezentowano we wtorek ma unikatową, drewnianą konstrukcję, a od środka ozdabia go kilkaset ręcznie wykonanych malowideł. - Odtworzono go tradycyjnymi metodami takimi, jakich użyto budując oryginał prawie 400 lat temu – zauważył Piotr Wiślicki, prezes stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny.

"Utracony kawałek historii"

Prace nad zgromadzeniem i opracowaniem dokumentacji obiektu trwały niemal osiem lat. Nieoceniony był wkład Marii i Kazimierza Piechotków, architektów od kilkudziesięciu lat zafascynowanych drewnianymi synagogami, które powstawały na ziemiach polskich w XVII i XVIII wieku. W 2011 i 2012 roku odbyły się dwie edycje warsztatów, podczas których prawie 400 wolontariuszy z Polski, Stanów Zjednoczonych, Francji, Niemiec, Izraela i innych krajów pracowało nad repliką.

Inicjatorami projektu byli Laura i Rick Brown z amerykańskiej organizacji Handshouse Studio, zajmującej się edukacją młodzieży poprzez odtwarzanie budowli historycznych. - Przywróciliśmy światu utracony kawałek historii. Przywróciliśmy do życia wspaniały przykład architektury polskiej i żydowskiej – tłumaczył Rick Brown. - Wciąż zastanawiamy się jak ją nazwać: repliką, rekonstrukcją, czy może modelem - przyznał.

- To jedna z trzech drewnianych synagog, dla których zachowała się dokumentacja zrobiona pod koniec XIX wieku – dodał Robert Supeł, wykonawca wystawy głównej.

Mówi Robert Supeł, wykonawca wystawy głównej

Wyjątkowe polichromie

Dach synagogi w Gwoźdźcu będzie jednym z głównych eksponatów ekspozycji stałej muzeum. Stanie się centrum galerii Miasteczko. Każdy widz, będzie mógł wejść pod dach i zobaczyć z bliska kolorowe malowidła przedstawiające motywy religijne, wyobrażenia zwierząt, roślin, znaków zodiaku, Jerozolimy czy Lewiatana. - Tamtejsi Żydzi znaleźli formułę pokazywania praw religijnych za pomocą zwierząt. Nigdzie poza Polską takie polichromie nie powstały – wyjaśniła Maria Piechotka.

Synagoga w Gwoźdźcu miasteczku niedaleko Kołomyi została wzniesiona około 1640 r.. Podczas II wojny światowej doszczętnie spalili ją Niemcy.

Otwarcie w kwietniu

Muzeum Historii Żydów Polskich rozpocznie działalność programową w swojej siedzibie na Muranowie 19 kwietnia, w dniu 70. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim.

Stała ekspozycja zostanie ukończona w 2014 roku. W budynku znajdą się także miejsce na wystawy czasowe, sala audytoryjna na 450 osób, sale warsztatowe, mediateka, przestrzeń dla dzieci oraz restauracja i kawiarnia.

Piotr Bakalarski