Ulicami Muranowa przejdzie Marsz Pamięci

W czwartek 22 lipca przypada 79. rocznica rozpoczęcia wielkiej akcji likwidacyjnej getta warszawskiego. Dla upamiętnienia tego wydarzenia Żydowski Instytut Historyczny po raz dziesiąty zorganizuje Marsz Pamięci ku czci 300 tysięcy żydowskich mieszkańców Warszawy wywiezionych latem 1942 roku do obozu zagłady w Treblince.

Jak zaznaczyła Monika Krawczyk, dyrektorka Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma, tegoroczny marsz jest poświęcony nauczycielom. - W ekstremalnych warunkach getta nie stracili wiary w wartość edukacji i wzorców moralnych, które starali się przekazać uczniom. Do ostatnich dni przed wywózką towarzyszyli swoim podopiecznym w nauce czytania i pisania czy przygotowaniach do matury. Wielu z nich poszło wraz z uczniami na Umschlagplatz - powiedziała Krawczyk.

Organizatorzy tegorocznego marszu będą w szczególności przywoływać pamięć o nauczycielach związanych z grupą Oneg Szabat: Abrahamie Lewinie, Emanuelu Ringelblumie, Eliaszu Gutkowskim, Izraelu Lichtensztajnie, czy też o Stefanii Szwajgier, kierowniczce gimnazjum dla dziewcząt przy ul. Długiej 55, a także polskich nauczycielach, którzy udzielali pomocy, znajdując się po drugiej stronie muru getta.

Marsz pamięci ruszy sprzed pomnika Umschlagplatz o godzinie 18. Jego uczestnicy przejdą ulicami Stawki, Dubois, Anielewicza, Świętojerską, wzdłuż Ogrodu Krasińskich do ulicy Stare Nalewki. Tam stanie specjalnie przygotowana na to wydarzenie instalacja artystyczna "Ławki" zaprojektowana przez architekta Jakuba Szczęsnego, którą będzie można oglądać do 31 sierpnia. Na zakończenie marszu przygotowano we współpracy z Instytutem Mieczysława Wajnberga premierę utworu elektroakustycznego  "Nie zaszło u nas nic nowego" na podstawie "Dziennika" Abrahama Lewina w kameralnej obsadzie na skrzypce (Maria Sławek), flet (Ania Karpowicz), głos (Marta Grzywacz) i syntezator (Krzysztof Kozłowski). 

W związku z przemarszem mogą występować utrudnienia w kursowaniu tramwajów i autobusów na Muranowie. Zarząd Transportu Miejskiego poinformował, że w godzinach od 17.30 do 19 – w przypadku braku możliwości przejazdu pojazdów na trasie przemarszu – dla tramwajów linii 15 i 36 oraz autobusów linii 111, 157, 180 i Z-4 będą obowiązywały trasy objazdowe.

22 lipca 1942 r. rozpoczęła się tzw. akcja likwidacyjna, będąca częścią operacji "Reinhardt", która, zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, zakładała fizyczną likwidację Żydów.

W ciągu dwóch miesięcy akcji ok. 300 tys. Żydów wywieziono do obozu zagłady w Treblince i tam zgładzono. Stanowiło to 75 proc. ludności getta, a na miejscu zamordowano ok. 10 tys. Na obszarze zmniejszonego getta pozostało jedynie 60 tys. osób, zatrudnionych w przedsiębiorstwach produkujących na potrzeby III Rzeszy lub mieszkających w getcie nielegalnie.

Początkowo Żydzi nie zdawali sobie sprawy z rzeczywistego celu akcji z lata 1942 r. Propaganda niemiecka mówiła bowiem, że wywożeni z getta Żydzi są przesiedlani na tereny rolnicze na wschodzie, by tam pracowali na rzecz Rzeszy. Bardzo szybko wyszło jednak na jaw, m.in. dzięki relacjom żydowskich uciekinierów z obozu w Treblince, że celem Niemców była całkowita eksterminacja Żydów.

W ubiegłym roku, ze względu na pandemię, zbiorowy marsz nie odbył się. Organizatorzy zachęcali, aby przejść jego trasę indywidualnie.