Przy Wiśle powstało Pontiseum

Pontiseum na Powiślu
Pontiseum na warszawskim Powiślu
Źródło: Tomasz Zieliński/tvnwarszawa.pl
W sąsiedztwie Wisły i mostu Świętokrzyskiego powstało Pontiseum, czyli muzeum konstrukcji mostowych. Można zobaczyć tam elementy wysadzonych w czasie dwóch wojen światowych warszawskich przepraw.

Pontiseum (ponte w języku łacińskim znaczy most) to muzeum konstrukcji mostowych. Jak przekazał w komunikacie ratusz, fragmenty trzech przepraw: mostu Kierbedzia, mostu Poniatowskiego oraz mostu pod Cytadelą przeleżały w osadach rzecznych Wisły ponad 70 lat. Instytut Badawczy Dróg i Mostów wydobył je, zabezpieczył, a następnie przekazał miastu.

Pomysłodawczynią Pontiseum jest prof. Barbara Rymsza, która w latach 2008-2014 prowadziła prace badawcze mające na celu odszukanie i wydobycie z dna Wisły fragmentów konstrukcji pierwszych stałych mostów Warszawy. "Relikty stalowych mostów to świadectwo mistrzostwa polskich mostowców. Zdruzgotane i pogięte elementy przekazują pamięć o niszczącej sile wojny – stanowiąc przestrogę na przyszłość. Dziś, pięknie wyeksponowane, są zabytkiem kultury technicznej i stanowią istotny element dziedzictwa narodowego" – czytamy w komunikacie ratusza.

Pontiseum zlokalizowane jest u zbiegu ulic Tamka oraz Zajęczej. To już kolejny punkt na kulturalnej mapie Dzielnicy Wisła.

Most Kierbedzia

Zbudowany w latach 1860-64, pierwszy stały most w Warszawie zaprojektował i kierował jego budową Stanisław Kierbedź. Most był projektowany jako kolejowy, ale ostatecznie przenosił wyłącznie ruch miejski. Most miał 6 przęseł o rozpiętości po 79,25 m (260 stóp). Schemat statyczny mostu stanowiły 3 belki dwuprzęsłowe. Przęsło było dwudźwigarowe z jezdnią dolną i górnymi stężeniami. Rozstaw kratownic w świetle wynosił 10,52 m (34,5 stopy). Kratownica miała pasy równoległe oraz gęstą siatkę krzyżulców wykonanych z płaskowników. Elementy przęsła i ich połączenia były nitowane. Konstrukcję kratową mostu wykonano ze stali zgrzewnej. Zniszczone podczas I wojny światowej przęsła odbudowano (projekt opracował Bronisław Plebiński) jako swobodnie podparte, trzydźwigarowe kratownicowe o pasie górnym parabolicznym (środkowy dźwigar był usytuowany w osi jezdni). Po II wojnie światowej na fundamentach zniszczonego mostu Kierbedzia wybudowano Most Śląsko-Dąbrowski. 

Most pod Cytadelą

Został zbudowany w latach 1873-75. Most po południowej stronie Cytadeli na Żoliborzu, zaprojektował i kierował jego budową Tadeusz Chrzanowski. Konstrukcja była dwupoziomowa (na górze kolej jednotorowa, na dole furmanki i ruch pieszych) miał 7 swobodnie podpartych przęseł kratownicowych o rozpiętości 66,0 m, o pasach równoległych (kracie wielokrotnej) i 2 skrajne przęsła blachownicowe o rozpiętości 16,50 m. Most wykonano z elementów ze stali zlewnej sprowadzonych z Anglii.

Most pod Cytadelą był ostatnim dużym mostem na Wiśle odbudowanym po drugiej wojnie światowej. Projekt wstępny mostu opracowali Stefan Piwoński i Witold Witkowski. Most nazwano Gdańskim.

Most imienia księcia Józefa Poniatowskiego

Powstały w latach 1904-14 zaprojektował i kierował jego budową Mieczysław Maruszewski, a odbudowywali Bolesław Plebiński (1920) i Stanisław Hempel (1946). Budowę stalowego mostu poprzedziła budowa żelbetowego wiaduktu o długości 701 m (w owym czasie największej żelbetowej budowli w Europie). Most otrzymał imię "Jego Cesarskiej Mości Najjaśniejszego Pana Mikołaja II". Mieszkańcy Warszawy nazwali go jednak mostem Księcia Józefa Poniatowskiego. Ma 8 swobodnie podpartych przęseł, o rozpiętości: (32 + 58 + 68 + 80 + 68 + 58 + 58 + 38) m = 460 m, licząc od lewego brzegu. Przęsła są siedmiodźwigarowe z jezdnią górną. Dźwigar stanowi kratownica o pasie dolnym parabolicznym, o kracie w kształcie litery "N", statycznie wyznaczalnej. Po kolejnych przebudowach (1963-65, 1985-88) most jest użytkowany do chwili obecnej.

Czytaj także: