Akwarela Stanisława Masłowskiego została przekazana do Muzeum Narodowego w Warszawie. W swojej historii obraz został skradziony dwukrotnie. Kilka miesięcy temu został rozpoznany podczas jednej z aukcji.
- Polska straciła - według bardzo oględnych szacunków - około pół miliona dzieł sztuki, głównie w czasie drugiej wojny światowej. Ponad 60 tysięcy cennych obiektów zostało zidentyfikowanych i opisanych w naszej bazie dzieł utraconych – mówił podczas uroczystości przekazana "Gryki" minister kultury prof. Piotr Gliński. Jak przekazał, akwarela pojawiła się w tym roku na aukcji i została zidentyfikowana przez pracowników resortu jako polskie utracone dzieło sztuki.
Dwukrotnie zrabowana
"Gryka" powstała w 1924 roku i przed wojną była własnością Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie. Na początku wojny, jesienią 1939 roku, wraz z innymi dziełami ze zbiorów Zachęty została zabezpieczona w skrzyni, w piwnicach budynku, a następnie w 1942 roku trafiła do Muzeum Narodowego w Warszawie.
Po raz pierwszy zaginęła prawdopodobnie po upadku Powstania Warszawskiego. Niemcy wywieźli dzieło do jednej ze składnic na terenie Dolnego Śląska. W sierpniu 1945 "Gryka" trafiła do Muzeum Narodowego - niestety nie na długo. W październiku 1946 roku, wraz z innymi obiektami, została wypożyczona na tydzień do dekoracji wnętrz siedziby Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. I znów zaginęła. Na jej powrót trzeba było czekać aż 74 lata.
Jak poinformowało MKDiN, w maju 2020 roku została wystawiona na licytację w jednym z warszawskich domów aukcyjnych i tam rozpoznana. "Dotychczasowy właściciel, który pragnie pozostać anonimowy, po zapoznaniu się z historią i pochodzeniem pracy Masłowskiego, zdecydował się bezwarunkowo zwrócić obraz" – przekazał resort.
Inspirował się folklorem
Stanisław Masłowski studiował w Warszawskiej Klasie Rysunkowej, w pracowniach Wojciecha Gersona i Aleksandra Kamieńskiego. Duży wpływ na jego wczesną twórczość wywarło także malarstwo Józefa Brandta i Józefa Chełmońskiego. W latach 1875–86 jeździł na coroczne plenery malarskie na Ukrainę. Z tamtego okresu pochodzi wiele prac inspirowanych krajobrazem i folklorem tych ziem. Masłowski szukał swego indywidualnego stylu, czerpiąc z tradycji romantyzmu i impresjonizmu, a później także z secesji. Zasłynął przede wszystkim jako twórca pejzaży wykonanych w technice akwareli.
Jak informuje resort kultury, od 2016 roku w ramach restytucji polskich dóbr kultury zagrabionych w czasie drugiej wojny światowej udało się odzyskać ponad 500 cennych obiektów. Dzieła powróciły z Niemiec, Austrii, Stanów Zjednoczonych czy Wielkiej Brytanii. Część została odnaleziona w Polsce. Obecnie MKiDN prowadzi ponad 80 postępowań restytucyjnych na całym świecie.
Źródło: tvnwarszawa.pl
Źródło zdjęcia głównego: Danuta Matloch/MKiDN