Skończyły się prace w Elizeum, książęcej loży "dla przyjaciół i pięknych dam"

Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków poinformowało, że podczas niedawno zakończonych prac odkryto górne wejście do Elizeum. Skrywająca wiele tajemnic budowla z XVIII wieku znajduje się w parku Rydza-Śmigłego przy Książęcej. Po odsłonięciu częściowo zasypanego wejścia do podziemnej groty wykonano konieczne przemurowania oraz zamontowano kratę i wewnętrzne stalowe drzwi, które mają być zamykane na zimę. Odsłonięcie górnego wejścia poprawi z kolei cyrkulację powietrza, co będzie miało korzystny wpływ na klimat obiektu, w którym panuje spore zawilgocenie. 

Wybudowane w XVIII wieku na polecenie księcia Kazimierza Poniatowskiego Elizeum było częścią ogrodu romantycznego w należącym wówczas do Poniatowskiego Parku na Książęcem. Autorem projektu był Szymon Bogumił Zug. Ma ona kształt podziemnej rotundy, którą zamykają cztery półkoliste nisze. Za dnia światło dochodziło dzięki okrągłemu otworowi w kopule, a sama sala doświetlana była kagankami i świecami.

W czasach swojej największej popularności sala była ogrzewana kominkiem i podziemnym korytarzem połączona z Domkiem Imama, w którym znajdowała się kuchnia. Książe Poniatowski bardzo cenił sobie wystawne życie. Elizeum było miejscem, w którym mógł oddawać się przyjemnościom. Czas spędzony w nim na towarzyskich spotkaniach umilali muzycy, a według niektórych informacji – elizeum miało być również miejscem schadzek oraz spotkań loży masońskiej.

- Elizeum to tajemniczy obiekt, służyło jako książęcy, podziemny pawilon ogrodowy, jak dopisał na projekcie Szymon Bogumił Zug "dla przyjaciół i pięknych dam". Książę Kazimierz Poniatowski zapraszał tam swoich przyjaciół, z przekazów wiemy, że odwiedzali je często zagraniczni podróżnicy. Niestety zgodnie ze swoim pierwotnym przeznaczeniem służyło tylko kilkanaście lat, po śmierci Kazimierza Poniatowskiego w 1800 roku było użytkowane jako magazyn, potem zapomniane - opowiadał Andrzej Wolański z Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków, w czasie otwarcia wystawy poświęconej Elizeum, w maju 2016 roku.

Po śmierci księcia parkowe tereny przechodziły z rąk do rąk. W roku 1839 zostały zakupione przez rząd i po niedługim czasie otworzono tam szpital świętego Łazarza.

Pomimo prowadzonych prac, konstrukcja z XVIII wieku wciąż wymaga gruntownego remontu. Zrealizowane do tej pory prace mają na celu zmniejszenie zawilgocenia budowli. Administracją obiektu zajmuje się Zarząd Zieleni, a stan techniczny systematycznie monitorowany jest przez Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków. Strona Urzędu Miasta informuje, że jeszcze w 2021 roku planowane jest zainstalowanie całorocznego monitoringu warunków klimatycznych wewnątrz Elizeum oraz zbadanie historycznego systemu kanałów wentylacyjnych.

Na tvnwarszawa.pl informowaliśmy również o ocalonych detalach architektonicznych z wyburzonej oficyny kamienicy przy Hożej: