Grube Kaśki w Warszawie są co najmniej dwie. Pierwsza nosząca takie imię osiemnastowieczna studnia stoi przy dzisiejszym placu Bankowym, a dawnym Tłomackiem.
Druga, obchodząca właśnie pięćdziesięciolecie pracy imienniczka, stoi w Wiśle.
Największa w Europie
Ten oczywisty dziś element rzecznego krajobrazu stolicy był swego czasu wyjątkowo nowatorskim pomysłem. Gruba Kaśka, największa studnia infiltracyjna w Europie, pobiera wodę spod dna Wisły. Jest to możliwe dzięki piętnastu drenom, czyli perforowanym rurom, ułożonym promieniście na głębokości ok. 7 m pod dnem rzeki. Woda, przefiltrowana przez wiślany piasek, trafia do wnętrza studni, skąd - za pomocą pomp - tłoczona jest do kolejnych etapów uzdatniania.
Wymiary "Kaśki"
Choć nie do końca wypada o to pytać, to Kaśka ma blisko 44 metry w obwodzie i ponad 49 metrów wysokości. Z praskim brzegiem łączy ją 311-metrowy tunel, którego strop, przy bardzo niskim poziomie Wisły, wyłania się nad wodę.
Gruba Kaśka
Patent na Grubą Kaśkę
Praski wodociąg, w skład którego wchodzi Gruba Kaśka, produkuje średnio 65 000 metrów sześciennych wody na dobę. Od momentu wypompowania jej spod dna Wisły do pojawienia się jej w domowym kranie mija średnio kilkadziesiąt godzin.
Autorami projektu byli inżynierowie Włodzimierz Skoraszewski i Stanisław Wojnarowicz, ówczesny dyrektor Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji. Pobieranie wody spod dna rzeki było na tyle nowatorskie, że przedsiębiorstwo otrzymało patent na to rozwiązanie.
Gruba Kaśka i Chude Wojtki
Historia Grubej Kaśki rozpoczyna się w 1950 roku, kiedy to Włodzimierz Skoraszewski przedstawił koncepcję budowy ujęcia poddennego w Wiśle. Budowa oddalonej o odległości 50 metrów od prawego brzegu Wisły, głębokiej na 31 metrów studni, ruszyła 31 marca 1953 r., aby zakończyć w latach 1954-55. W 1960 rozpoczęto budowę tunelu, a we wrześniu 1964 Gruba Kaśka została oddana do użytku. Rok później uruchomiono Wodociąg Praski.
Do prawidłowego filtrowania wody niezbędne jest odpowiednie "złoże filtracyjne", czyli piasek i żwir nad drenami. W 1968 roku zaprojektowano zajmujące się płukaniem i spulchnianiem piasku Chude Wojtki.
W latach 1969- 1970 dobudowano dwa kolejne ujęcia wody.
Wystawę zdjęć Grubej Kaśki i Stacji Uzdatniania Wody "Praga" można oglądać do 3 października na Krakowskim Przedmieściu, w pobliżu wieży widokowej kościoła św. Anny i na ogrodzeniu SUW "Praga" wzdłuż ulic Brukselskiej i Wersalskiej.
Więcej archiwalnych zdjęć z Warszawy na stronie NAC.
wp/mz
Źródło zdjęcia głównego: MPWiK