Sesja jest częścią programu obchodów 74. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego. W uroczystości uczestniczą powstańcy. Obecni są też między innymi: prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, przewodnicząca Rady Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska, stołeczni radni, parlamentarzyści, duchowni, w tym kardynał Kazimierz Nycz.
"Warszawa to miasto niezłomne"
Prezydent Hanna Gronkiewicz-Waltz podczas swojego wystąpienia zauważyła, że coroczna uroczysta sesja rady miasta w przeddzień rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego to święto Warszawy. - Spotykamy się nie tylko po to, żeby wspominać bohaterstwo walczących kobiet i mężczyzn, ale również uhonorować osoby, które współcześnie poświęcają swoje życie i czas mieszkańcom Warszawy - podkreśliła.
- Warszawa ma silną tradycję miasta niezłomnego, Warszawa to naprawdę miasto niezłomne, dlatego upomina się i będzie upominać się o przestrzeganie konstytucji przez władzę - oświadczyła dalej.
Prezydent podkreśliła, że pragnie, by Warszawa była przyjazna i bezpieczna dla wszystkich jej mieszkańców i gości, bez względu na kolor skóry czy religię. - Jestem szczególnie dumna z tych mieszkańców, którzy reagują na wszelkie przejawy dyskryminacji - dodała.
- Stolica jest zawsze emanacją narodu, miejscem rodzących się nowych idei, przygarnia każdego. Mam nadzieję, że nadal (…) będzie miastem na zawsze niezłomnym, otwartym i nowoczesnym - powiedziała prezydent.
Przewodnicząca Rady Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska zaznaczyła, że wszystkie osoby, które otrzymały we wtorek tytuł honorowego obywatela stolicy - cytując wiersz Wojciecha Młynarskiego - "noszą szkło pod powieką kaleczące źrenicę bystrą" oraz wiedzą, że "wojna nigdy nie jest daleko".
- Patrząc na ich życiorysy oraz ich historie potraktujmy ją według słów Cycerona, który mówi, że "historia jest świadkiem czasów, światłem prawdy, życiem pamięci, nauczycielką życia". Wyciągnijmy więc z ich postawy tę ogromną siłę, sprawczą moc, poświęcenie dla innych i niezwykłą uczciwość - mówiła Malinowska-Grupińska.
Uroczysta sesja na Zamku Królewskim
Nowi honorowi obywatele
Po przemówieniu rozpoczęła się uroczystość wręczenia tytułu Honorowego Obywatela m.st. Warszawy.
Anna Jakubowska ps. "Paulinka" po odebraniu wyróżnienia powiedziała, że jest niezwykle wzruszona. Mówiła, że uroczystość na Zamku Królewskim i przyznany jej tytuł stanowi ukoronowanie jej życia. - Odwzajemnioną miłością dla tego miasta, w którym spędziłam całe życie, które mnie wykształciło, w którym mogłam przeżyć najtrudniejsze chwile - mówiła.
Jak zaznaczyła, kiedy zaczęła się wojna, ona miała 12 lat. Podkreślała, że nauczono ją, że najważniejsze są wartości moralne, wzajemna życzliwość, poszanowanie godności drugiego człowieka oraz odpowiedzialność. Zaznaczyła też, że w czasach pokoju szczególnie ważna jest odwaga cywilna.
Janina Ochojska powiedziała, że wśród honorowych obywateli wyróżnia się tym, że nie jest warszawianką. - Ale warszawianką stałam się 26 grudnia 1992 roku, kiedy z Warszawy wyjechał pierwszy konwój z pomocą do Sarajewa. Od tej pory historia Polskiej Akcji Humanitarnej jest związana z Warszawą - mówiła.
Ochojska podkreśliła, że słuchając o powstańczej Warszawie myślała o innych miastach, które dzisiaj tak wyglądają np. syryjskie Aleppo. Jak mówiła w takich miejscach są ludzie, którzy chcą normalnie żyć, wychowywać dzieci.
Janina Ochojska Honorową Obywatelką Miasta
Anna Przedpełska-Trzeciakowska mówiła, że mieszkańcy Warszawy, którzy po powstaniu znaleźli schronienie w podwarszawskich miejscowościach, wsiach byli uchodźcami. - Wychodziłam z Warszawy z uchodźcami, z gromadą ludzi obliczaną dzisiaj na pół miliona. Byliśmy uchodźcami - podkreśliła.
Sięgnęła do definicji uchodźcy przedstawionej na sali sejmowej "przez przewodniczącego największej, sprawującej dzisiaj władzę, partii". - Otóż są to osoby, które roznoszą pasożyty, pierwotniaki (…), a nawet cholerę - mówiła. - Otóż my, może z wyjątkiem cholery, my to wszystko nieśliśmy. Więcej, mieliśmy wszelkiego rodzaju swojskie (…) robactwo i brud. Doświadczenia są nieprzekazywalne - powiedziała Przedpełska-Trzeciakowska.
Wojciech Roszkowski zwrócił uwagę, że znalazł się w gronie wybitnych postaci, które otrzymały tytuł honorowych obywateli i czuje się "trochę zażenowany". Jak dodał, w małym stopniu tworzy historię, raczej ją opisuje. Wspominał losy rodziny, m.in rodziców, którzy w pierwszych dniach powstania cudem uszli z życiem spod muru na Ochocie.
Roszkowski podkreślił, że historyk ma do życia trochę inne podejście niż polityk. Jak mówił, w polityce liczy się skuteczność, a w historii ważne jest dążenie do prawdy, która czasami jest "troszeczkę bardziej złożona". Roszkowski powiedział, że polityka wydaje mu się "oderwana" od prawdy, czyli od wnikliwego wchodzenia w wydarzenie ze wszystkimi jego aspektami, takimi jak np. problem uchodźców". - To wymaga nie tylko empatii, wrażliwości, ale też rozwagi - powiedział Roszkowski. Jak dodał, każde pojęcie musi być dokładnie zdefiniowane, bo inaczej "politycy popchną nas na manowce".
Zdecydowali radni
O przyznaniu honorowego obywatelstwa czterem osobom zdecydowała już w czerwcu Rada Warszawy. Kandydatury Ochojskiej i Przedpełskiej-Trzeciakowskiej zgłosili radni PO, o uhonorowanie Roszkowskiego wystąpili radni PiS, a wyróżnienie Jakubowskiej było inicjatywą prezydent Warszawy.
Ochojska - jak napisano w uzasadnieniu uchwały rady miasta - od końca lat 70. była związana z opozycją demokratyczną i współpracowała z niezależną Biblioteką Społeczną Antoniego Stawikowskiego. Przystąpiła również do "Solidarności". W 1992 roku Ochojska ruszyła z pierwszym transportem leków do Sarajewa. W 1994 roku powstała Polska Akcja Humanitarna, której celem jest udzielanie pomocy humanitarnej i rozwojowej osobom dotkniętym skutkami klęsk żywiołowych i konfliktów zbrojnych. Od początku swojej działalności PAH udzieliła pomocy w 44 krajach, obecnie prowadzi stałe misje m.in. w Sudanie Południowym, Somalii, Syrii i na wschodniej Ukrainie.
Anna Przedpełska-Trzeciakowska to specjalistka w zakresie literatury anglojęzycznej, tłumaczka wielu dzieł. W czasie Powstania Warszawskiego była sanitariuszką, miała pseudonim "Grodzka". W latach 70. była zaangażowana w społeczną szkołę dla młodych tłumaczy, która przygotowywała młodych adeptów filologii. W latach 80. działała na rzecz internowanych i więźniów politycznych w Prymasowskim Komitecie Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. Została odznaczona m.in. Krzyżem Oficerskim i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Wojciech Roszkowski to ekonomista, profesor nauk humanistycznych, nauczyciel akademicki, prof. Szkoły Głównej Handlowej, a także poseł do Parlamentu Europejskiego w latach 2004-2009. Był kierownikiem Zakładu Europy Środkowo-Wschodniej w Instytucie Studiów Politycznych PAN, później prorektorem w SGH, gdzie zdobył też tytuł profesora. W latach 2000-2002 pełnił funkcję kierownika katedry polskich studiów na University of Virginia. Roszkowski jest autorem licznych publikacji poświęconych m.in. historii Polski XX wieku i historii politycznej świata. W 2005 r. założył w Warszawie stowarzyszenie Instytut Jagielloński.
Anna Jakubowska ps. "Paulinka" to powstaniec warszawski, działaczka kombatancka i społeczna. Podczas II wojny światowej działała w konspiracji, najpierw w konspiracyjnej organizacji PET, a później jako sanitariuszka i łączniczka w grupach szturmowych przekształconych w Batalion Zośka AK. Jakubowska walczyła m.in. na Woli, Starym Mieście i Czerniakowie. Za swoje dokonania otrzymała Krzyż Walecznych. Po wojnie została aresztowana za działalność w Armii Krajowej i skazana w tzw. "procesie kiblowym" na osiem lat więzienia, które opuściła w 1954 r. W latach 80. działała w podziemiu solidarnościowym. Zainicjowała też Fundację Filmową Armii Krajowej, która wyprodukowała ponad 20 filmów o działalności AK.
Przyznanie tytułu honorowego obywatela Warszawy jest wyrazem najwyższego wyróżnienia i uznania dla zasług lub wybitnych osiągnięć obywateli polskich i cudzoziemców. Tradycja nadawania godności honorowego obywatela sięga w Warszawie 1918 r. Jako pierwszego uhonorowano w ten sposób Józefa Piłsudskiego. Rada miasta nadawała tytuł w latach 1918-1929 osobom szczególnie zasłużonym dla stolicy. Tradycję wznowiono w 1992 r. Wyróżniona w ten sposób osoba otrzymuje akt nadania, odznakę i legitymację.
28 osób z nagrodami
Oprócz obywatelstwa honorowego na uroczystej sesji wręczono też Nagrody Miasta Stołecznego Warszawy. Otrzymało je 28 osób, między innymi były szef Ministerstwa Spraw Zagranicznych i dyplomata Adam Daniel Rotfeld, architekt Daniel Libeskind (w Warszawie zaprojektował wieżowiec Złota 44), aktorka Maja Komorowska, sportowcy i trenerzy - bokser olimpijczyk Grzegorz Skrzecz oraz Tadeusz Nowicki i Marek Poznański.
Nagrodę otrzymali także: pisarka i działaczka społeczna Sylwia Chutnik, działacze społeczni: Michał Borkiewicz, Alina Gałązka, Natalia Gebert, Bartosz Miecznikowski, Artur Wolski, współtwórczyni ochockiej "Klubokawiarni życie jest fajne" Aleksandra Smereczyńska, zasłużeni dyrektorzy warszawskich liceów Norwida i Słowackiego - Ryszard Wojciechowski i Agata Dowgird oraz dziennikarz i autor tekstów piosenek (m.in. "Sen o Warszawie", "Gdzie się podziały tamte prywatki" i "Nie zadzieraj nosa") Marek Gaszyński.
Wśród Laureatów znalazły się także: Fundacja Międzynarodowy Ruch na Rzecz Zwierząt Viva, Inicjatywa Miejskie Pszczoły, Miejski Ogród Zoologiczny w Warszawie, Międzyszkolny Ośrodek Sportowy nr 6, orkiestra koncertowa "Victoria" oraz Polski Klub Szermierczy.
Obchody rocznicy wybuchu powstania z udziałem prezydenta
PAP/kw/mś