Jedno miejsce, trzy oblicza. Historia miasta w 30 odcinkach

Twórcy projektu nie ukrywają, że inspiracją były szklane kubiki z obrazami Canaletta. Tablice zaproponowane przez nich nie są jednak tak potężne, jak bryły z Traktu Królewskiego. Na prostych postumentach miałyby znaleźć się dwa zdjęcia: pięknej Warszawy tuż przed wybuchem II wojny światowej oraz wykonane kilka lat później, obrazujące ten sam obiekt, ale zrujnowany. "Trzecie, obecne oblicze, obserwator dostrzeże sam, unosząc głowę znad postumentu" - czytamy we wniosku.

Oddanie tych architektonicznych kontrastów było głównym założeniem, które przyświecało autorom. Z tablic mieszkańcy dowiadywaliby się, jak bardzo zmieniało się ich miasto na przestrzeni zaledwie kilkudziesięciu lat, a turystom uświadamiałyby one skalę zniszczeń wojennych i trud odbudowy stolicy.

- Projekt nie jest nowy, pierwsze prace zaczęły się w 2008-2009 roku, wtedy zaczęliśmy szukać zdjęć. Nie udało się jednak znaleźć finansowania, uznaliśmy, że budżet partycypacyjny jest dobrą okazją, żeby do tego wrócić – mówi tvnwarszawa.pl Mikołaj Pieńkos, prezes FRW.

Choć w ostatnich latach w obiegu pojawiły się setki nieznanych wcześniej zdjęć starej Warszawy, to zestawienie dwóch ujęć pokazujących tą samą lokalizację z tej samej perspektywy było sporym wyzwaniem. Ostatecznie autorzy wytypowali 30 miejsc, w których można umieścić tablice ze zbitką fotograficzną. Postumenty stanęłyby m.in. na Starym Mieście, pl. Krasińskich, pl. Powstańców Warszawy, ul. Marszałkowskiej, Mokotowskiej czy w Al. Ujazdowskich.

- Oczywiście lista nie jest zamknięta, a projekt jest rozwojowy. Ta trzydziestka zawiera najbardziej spektakularne obiekty jak Dworzec Główny, efektowny przed wojną, zburzony w jej trakcie, dziś w jego miejscu, czyli okolicach dworca Śródmieście, nie ma po nim śladu - tłumaczy Pieńkos. - Dla varsavianistów to nie jest nic nowego, ale dla ludzi niezainteresowanych miastem tak bardzo, mogłoby to być odkrywcze - dodaje.

Jak zaznacza, ostateczny kształt i wygląd tych mebli miejskich nie jest przesądzony. Na projekt wpływ mieliby urzędnicy z biura stołecznego konserwatora zabytków oraz wydział estetyki w ratuszu.

FRW wyceniło ustawienie 30 postumentów na 300 tysięcy złotych. Pewną słabością względem wspomnianych kubików z Traktu Królewskiego jest brak podświetlenia. - Podłączenie postumentów do energii elektrycznej czyniłoby z nich obiekt budowlany, to znacznie utrudniłoby przeprowadzenie inwestycji i podnosiło jej cenę, a nam zależało, żeby była niskokosztowa - podsumowuje nasz rozmówca.

To nie jedyny projekt przypominający historię miasta, który pojawił się w budżecie obywatelskim. Zgłoszono także m.in. pomysł ścieżki edukacji historycznej w Falenicy, która na 11 tablicach przypomina o jej żydowskich mieszkańcach (wyceniono na 32 tysiące złotych). Niedaleko miałaby zawisnąć inna tablica, tym razem multimedialna, która przypomina o tamtejszych Żydach wywiezionych do Treblinki po likwidacji getta (60 tysięcy złotych).

Na Pradze Południe miałyby z kolei zawisnąć plansze, które informują o trasach prowadzących do pomnika poległych w bitwie pod Olszynką Grochowską. Jak tłumaczy nam autorka wniosku, pomysł ma źródło w braku właściwego oznakowania historycznego miejsca. Ale tablice nie byłyby wyłącznie drogowskazami, bo zawierałyby informacje o przebiegu działań, dowódcach czy liczebności wojsk.

Na razie wszystkie opisane projekty przeszły wstępną selekcję. Potem urzędnicy sprawdzą, czy są wykonalne. Jeśli zostaną zaakceptowane, trafią pod osąd mieszkańców. Głosowania zaplanowano na drugą połowę czerwca.

Do budżetu partycypacyjnego zgłoszono w tym roku ponad 2300 projektów. Do podziału jest 51 milionów złotych.

Piotr Bakalarski