Grób Nieznanego Żołnierza powstał 91 lat temu

Z okazji 91 rocznicy powstania Grobu Nieznanego Żołnierza, w środę odbyła się uroczysta zmiana posterunku honorowego na placu Piłsudskiego.

W ten sposób upamiętniono ideę budowy pomnika.

Zwłoki ze Lwowa

W Polsce pierwsze inicjatywy mające na celu stworzenie miejsca upamiętniającego poległych zrodziły się w 1921 r.

Rada Ministrów na posiedzeniu 25 stycznia 1925 r. na wniosek ministra spraw wojskowych gen. broni Władysława Sikorskiego uchwaliła, że Grób Nieznanego Żołnierza zostanie zlokalizowany w kolumnadzie Pałacu Saskiego.

Za twórcę wybrano artystę rzeźbiarza Stanisława Ostrowskiego. Jeszcze w tym samym roku w marcu autor przeprowadził pierwsze próby projektowe, a w maju zatwierdzono ostateczną wizję. Trzonem Grobu Nieznanego Żołnierza stały się trzy środkowe arkady kolumnady Pałacu Saskiego. Środkowa była przeznaczona na głęboki na 1,5 m grobowiec. Jego wnętrze zostało wyłożone stalowym pancerzem zamykanym stalową płytą.

2 listopada 1925 roku do grobu złożono zwłoki bezimiennego żołnierza, sprowadzone podczas specjalnej ceremonii ze Lwowa. "Gen. W. Maryański przekazał trumnę oraz 126 wieńców gen. Sikorskiemu i gen. Suszyńskiemu. Trumna została złożona na lawecie armatniej zaprzężonej w szóstkę koni. Kondukt z Dworca Głównego prowadził ksiądz prałat Niewiarowski. Na czele szła orkiestra oraz 30. Pułk Piechoty. Za trumną szli przedstawiciele rządu i wojska" – czytamy w opisie na stronie urzędu miasta.

Po nabożeństwie w katedrze trumna został zdjęta z katafalku przez ośmiu podoficerów – kawalerów Virtuti Militari. Potem przeszedł kondukt na plac Saski. Ze względu na trwającą rozbiórkę Soboru św. Aleksandra Newskiego mógł pomieścić zaledwie 3 tys. osób. Punktualnie o godz. 13 trumna została opuszczona do grobowca.

Kwiaty i czapki z głów

W czasie okupacji niemieckiej grób był miejscem czczonym przez mieszkańców – oddawali mu cześć poprzez gest uchylenia czapki. Często - z narażeniem życia składano - na płycie kwiaty.

28 grudnia 1944 r. oddział "Sprengskommando" wysadził w powietrze Pałac Saski. Budynek został zniszczony, ale kolumnada nad Grobem Nieznanego Żołnierza nie runęła w całości.

Po wojnie nad arkadami przywrócono kamienne bazy 8 kolumn oraz ich szczątki. "Wprowadzone zostały także inne zmiany. Starą płytę grobowca (z piaskowca) zastąpiono nową. Starą płytę podobno zakopano pod chodnikiem, który prowadzi do Ogrodu Saskiego. Wieniec namalowany nad płytą grobowca zastąpiono jedną z dwóch uprzednio wiszących po bokach lamp" – podaje oficjalna strona urzędu miasta.

1 lipca 1965 r. obiekt został uznany za zabytek, a ponowną renowację przeprowadzono w 1973 r. Wtedy fragmenty wykonane z piaskowca zastąpiono granitem.

W wolnej Polsce zapadła decyzja o przywróceniu przedwojennych tablic na grobie i opracowaniu kolejnych.

CZYTAJ TEŻ: Wieńce i polska flaga na maszcie. Uczcili pamięć Niezłomnych

Uroczyste podniesienie flagi

ran/sk