Ponad 300 fotografii z albumów rodzinnych osób nagranych w ramach Archiwum Historii Mówionej DSH i Ośrodka KARTA można oglądać na wystawie w stołecznym Domu Spotkań z Historią. Zdjęcia pochodzą z okresu od II połowy XIX do lat 90. XX wieku.
- Pomysł wystawy narodził się podczas przeglądania zdjęć rodzinnych zachowanych przy zbieraniu relacji do Archiwum Historii Mówionej Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA. Doszłyśmy wówczas do wniosku, że te zdjęcia są również cennym i wartościowym źródłem wiedzy historycznej. Nie tylko w kontekście jej dokumentowania, ale także innych tytułowych "spojrzeń", które wydają nam się ważne - opowiadała PAP kuratorka wystawy Monika Szewczyk-Wittek.
300 zdjęć z historią w tle
W ten sposób, jak relacjonowała, powstała koncepcja wystawy zakładająca spojrzenie na te zdjęcia jak na opowieść, "na historię fotografii prywatnej, rodzinnej, na zapisywanie, opowiadanie o codzienności, o zmieniających się relacjach kobiet i mężczyzn, tego jak się żyło na wsi czy w miastach". - A także spojrzenia na historię, która gdzieś dzieje się w tle, czasem nawet dość bliskim tych zdjęć prywatnych, rodzinnych wykonywanych w zupełnie w innym celu - powiedziała Szewczyk-Wittek.
Na wystawie "Album rodzinny: Spojrzenia. Fotografie z Archiwum Historii Mówionej Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA" zamieszczono ponad 300 zdjęć zarówno czarno-białych, jak i kolorowych z Archiwum Historii Mówionej, w którym znajduje się 30 tys. fotografii. Pochodzą z okresu od II połowy XIX do lat 90. XX w.
- Na ekspozycji pokazujemy więc zaledwie jakiś ułamek tych zdjęć. Tworzymy ekspozycję nie tyle reprezentatywną dla Archiwum, ile przyglądającą się fotografii na kilka różnych sposobów. Patrząc na ten zbiór zdjęć zastanawiamy się jaki mają status, czy należy je rozpatrywać bardziej w kategoriach materiału źródłowego, historycznego czy fotografii artystycznej lub przyglądać się nim wyłącznie jako rodzinnym pamiątkom. Uświadamia nam to także, że fotografie rodzinne posiadamy praktycznie wszyscy, a jednocześnie mało wiemy o historii tego typu zdjęć - mówiła druga z kuratorek Agnieszka Pajączkowska.
Od powstania styczniowego do lat 90.
Wystawę podzielono na kilka segmentów. Pierwszy pt. "Opowieść" poświęcono relacjom zdjęć z historiami opowiadanymi w ramach Archiwum Historii Mówionej. Kolejny "Fotografia" zakłada przyjrzenie się historii fotografii rodzinnej, prywatnej. W następnym patrzymy jak tytułowa "Codzienność" była fotografowana. Część "Historia" poświęcono dziejom Polski, Europy i świata w kontekście wydarzeń zapisanych na zdjęciach prywatnych. Zwiedzający będą się także mogli zapoznać z prezentowanym w formie cyfrowej znacznie większym zbiorem fotografii z Archiwum Historii Mówionej.
Część zdjęć prezentowanych na wystawie będzie związanych z ważnymi wydarzeniami historycznymi. Segment "Historia" otwiera fotografia powstańca styczniowego z II połowy XIX w., a zamyka zdjęcie weterana z okresu II wojny światowej wykonane w latach 90. XX w.
- Na fotografiach możemy zobaczyć m.in. Józefa Piłsudskiego, wydarzenia związane z gettem warszawskim, obozami koncentracyjnymi, powstaniem warszawskim, powojennymi powrotami do kraju, budową Stadionu Dziesięciolecia czy okresem Solidarności. Pogrzeby Grzegorza Przemyka czy ks. Jerzego Popiełuszki, okres transformacji i przemian lat 80. - opowiadała Pajączkowska.
Proste historie, duże emocje
Generalnie jednak bohaterami tych amatorsko wykonanych zdjęć są członkowie rodzin czy bliscy fotografów. Zdarzają się też zdjęcia powstałe w profesjonalnym atelier czy np. zdjęcia klasowe.
- Bohaterami są więc zwyczajni ludzie, którzy złożyli swoje relacje biograficzne w Archiwum Historii Mówionej i możemy się z nimi w prosty sposób zidentyfikować. Wielu z nas może mieć podobne zdjęcia we własnym albumie rodzinnym i mogą uruchamiać nasze osobiste wspomnienia z nimi związane. I chociaż sama fotografia przez lata się zmieniła, emocje jakie wywołuje pozostały takie same - dodała Szewczyk-Wittek.
Wystawa "Album rodzinny: Spojrzenia. Fotografie z Archiwum Historii Mówionej Domu Spotkań z Historią i Ośrodka KARTA" będzie czynna do 19 marca 2017 r.
PAP/b