"Są emanacją władzy cesarskiej". Mokotowskie koszary zabytkiem

Budynki z początku XX wieku leżą przy Rakowieckiej 2D oraz Wiśniowej 56, 56 A-D. Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków swoją decyzję uzasadnił między innymi wartością historyczną zachowanych budynków. "Zabudowa działek 14/1, 15 i 16 stanowi materialne świadectwo obecności na tym obszarze jednostek wojskowych (rosyjskich, niemieckich, polskich) oraz ciągłości sposobu użytkowania, które utrzymało się do końca lat pięćdziesiątych XX wieku".

Jak wyjaśnił, zabudowania były ważnym punktem koszarowo-logistycznym, pełniły również funkcje reprezentacyjne. "Były jednym z największych i najnowocześniejszych zespołów budowlanych zaplecza twierdzy (posiadały własną kanalizację i zasilanie elektryczne), z tego też względu pełniły strategiczną funkcję dla wojsk rosyjskich (1915 r.) i niemieckich (po 1915 r.) oraz Wojska Polskiego w dwudziestoleciu międzywojennym" - poinformował MWKZ.

Dodał, że w czasie II wojny światowej koszary zostały zajęte przez wojska niemieckie, co miało istotny wpływ na działania wojenne na terenie Mokotowa oraz losy Powstania Warszawskiego.

Część zabudowań rozebrano w połowie lat pięćdziesiątych w związku z budową gmachu rządowego przy Puławskiej 2A / Batorego 5 zajmowanego obecnie przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji (dawna siedziba Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego). "Zabudowa ta podzieliła teren koszar na dwa zespoły – wschodni z częściowo zachowanym sposobem użytkowania oraz zachodni, pełniący obecnie funkcje edukacyjne i administracyjne" - wskazał konserwator.

Decyzja konserwatora podyktowana jest również wartością architektoniczną budynków. "Wysokie walory typologiczne i dokumentacyjne widoczne są w takich cechach i elementach jak zastosowanie cegły licowej do opracowania ścian zewnętrznych oraz uproszczonego, neoklasycystycznego stylu stanowiącego emanację władzy cesarskiej, w tym dekoracji architektonicznej w postaci cokołów, gzymsów, lizen, opraw okiennych i drzwiowych" - wymienił.

MWKZ zwrócił także uwagę na zastosowane formy i rozwiązania charakterystyczne dla rosyjskiego budownictwa wojskowego. Jego zdaniem, na szczególną uwagę zasługuje bogata dekoracja budynków z rozbudowanym gzymsem i boniowaniem oraz oprawą otworów okiennych.

Konserwator podkreślił też wysoką wartość naukową zachowanych budynków. "Wspomniana zabudowa stanowi istotne źródło wiedzy na temat historii architektury militarnej okresu carskiego na ziemiach polskich. Pomimo dokonanych przekształceń ich pierwotna forma jest nadal czytelna, stanowi więc ważne ogniwo badań porównawczych oraz analiz typologicznych w obrębie historii architektury militarnej i jej zróżnicowania funkcjonalnego" - czytamy w komunikacie.

O wartości naukowej ma też świadczyć warstwa materialna budynków, między innymi technologia wykonania, użyte materiały budowlane, zastosowany detal architektoniczny oraz rozwiązania techniczne i funkcjonalne zabudowy i jej rozplanowania.