"Biegnący" bambus i pirania. W Polsce

Źródło:
PAP, Scientific Reports
Pszczoły sępowe
Pszczoły sępoweShutterstock
wideo 2/9
Gatunki inwazyjne

Pirania w Sanie, bambus na Podkarpaciu - w Polsce coraz częściej pojawiają się nowe gatunki inwazyjne. Eksperci wyjaśniają, że do ich "ucieczki" często dochodzi przez przypadek lub nieuwagę hodowców. Inwazja obcych gatunków jest łatwiejsza do zatrzymania, jeśli wystarczająco wcześnie się ją wykryje.

Na początku kwietnia na łamach czasopisma "Scientific Reports" ukazał się artykuł, w którym po raz pierwszy opisano obecność dzikiej populacji gatunku bambusa Phyllostachys bissetii w Europie. W latach 2022-2024 badacze zaobserwowali stanowisko tej rośliny w okolicach rzeki Lubatówka, jednego z dopływów Wisłoku. Niedaleko, bo niedaleko wybrzeży Sanu, stwierdzono natomiast obecność miskanta olbrzymiego (Miscanthus × giganteus) - popularnej trawy ozdobnej.

To niepokojące odkrycie, ponieważ obydwa te gatunki wykazują silnie inwazyjne cechy i mogą wypierać rodzime rośliny z ich stanowisk.

"Istnieje pilna potrzeba podniesienia świadomości wśród ogrodników, hobbystów, sprzedawców i importerów roślin na temat zagrożeń dla środowiska wynikających z rozprzestrzeniania się roślin inwazyjnych" - zwrócili uwagę autorzy artykułu. Bioinwazja jest bowiem łatwiejsza do zatrzymania, jeśli wcześnie się ją wykryje i szybko zareaguje.

"Biegnący" bambus nad Sanem

- Nie podchodźmy niefrasobliwie do roślin, które uprawiamy w ogródku - zaapelowała dr hab. Aneta Bylak, prof. Uniwersytetu Rzeszowskiego i główna autorka badania. Polska hydrobiolożka opowiedziała, że niektórzy mieszkańcy pozbywają się resztek roślinnych ze swoich ogródków, wyrzucając je nad brzegami pobliskich rzek i potoków, licząc na to, że "woda to zabierze". Ostrzegła, że to niefrasobliwe podejście, zwłaszcza, jeśli hoduje się gatunki obce, może być źródłem dużych problemów ekologicznych.

Badaczka wytłumaczyła, że bambus Bisseta pochodzi z Azji i w Europie jest gatunkiem obcym.

- Cała grupa gatunków z rodzaju Phyllostachys jest nazywana 'running bamboos' - to 'bambusy biegnące', czyli wręcz niemożliwe do zatrzymania - opisała. Rośliny pochodzą z Chin, wiele z nich jest mrozoodpornych i z łatwością rozprzestrzeniają się poprzez kłącza podziemne. - Takie bambusy nawet pod asfaltem są w stanie przejść na drugą stronę drogi - zwróciła uwagę ekspertka.

Ryzyko inwazji niesie też uprawa miskanta olbrzymiego - wysokiej trawy ozdobnej. Ta roślina osiąga trzy metry i hodowana jest jako roślina ozdobna. Ekolodzy zauważyli, że kępy miskantów pojawiają się już nad polskimi rzekami.

Phyllostachys bissetii - zdj. poglądoweShutterstock

Bezpieczna uprawa roślin

Badaczka wytłumaczyła, że bambus Bisseta i miskant nie należą jeszcze w Polsce do roślin inwazyjnych, więc można je bez ograniczeń sprzedawać i kupować. W przyszłości może jednak zaistnieć konieczność wpisania ich na listę gatunków obcych inwazyjnych, zanim zdążą się wymknąć spod kontroli.

Bambusy i miskanty sadzone są w ogrodach, bo szybko rosną, nie wymagają skomplikowanych zabiegów, wyglądają atrakcyjnie i tworzą zwarte, zielone parawany. To, co dla właścicieli przydomowych ogrodów jest zaletą, dla dzikiej przyrody może być wielkim minusem: łatwość namnażania i rozprzestrzeniania się rośliny sprawia, że bioróżnorodność na opanowanym przez nią terenie szybko spada.

Bylak dodała, że jeśli ktoś chce hodować te rośliny w ogrodzie - powinien zainstalować bariery korzeniowe, aby bambus nie wymknął się spod kontroli. Uważać trzeba również z resztkami, bo bambus może wyrosnąć nawet z fragmentu łodygi.

- Nawet 10-centymetrowy kawałek nadziemnej łodygi może się ponownie ukorzenić - wyjaśniła ekolog. I zażartowała, że nie ma co liczyć na to, aby w radzeniu sobie z inwazją pomogło nam sprowadzenie pand, dla których bambus jest przysmakiem.

Miskant (Miscanthus spp.) - zdj. poglądoweAdobe Stock

Pirania w polskiej rzece

Prof. Bylak opowiedziała również o obcych gatunkach zwierząt, z którymi zetknęła się w swoich badaniach polskich rzek. Badacze spotkali np. żółwie czerwonolice - które prawdopodobnie znudzeni właściciele uwalniali do środowiska, nie domyślając się, że są one ogromnym zagrożeniem dla bioróżnorodności.

- A raz nawet w Sanie złowiliśmy piranię. Na szczęście był to niegroźny gatunek roślinożerny, a poza tym jako pochodzący z tropików, nie przeżyje u nas zimy - zapewniła.

Ekspertka poinformowała też, że za usuwanie obcych gatunków inwazyjnych w Polsce odpowiadają władze samorządowe. To je należy poinformować o zaobserwowaniu gatunków obcych zagrażających bioróżnorodności. Zdjęcie siedliska z geolokalizacją można również wysłać do Instytutu Ochrony Przyrody PAN, który prowadzi ewidencję gatunków obcych.

Autorka/Autor:ast/dd

Źródło: PAP, Scientific Reports

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

W środę przez Polskę przechodzi front, niosący wyładowania atmosferyczne. Sprawdź, gdzie jest burza, i śledź z nami aktualną sytuację pogodową.

Gdzie jest burza? Grzmi także na Mazowszu

Gdzie jest burza? Grzmi także na Mazowszu

Aktualizacja:
Źródło:
tvnmeteo.pl

Przymrozki nie dają za wygraną. Kolejna noc w części kraju znów przyniesie spadki temperatury poniżej zera. Przy gruncie termometry mogą pokazać -3 stopnie Celsjusza. IMGW wydał alarmy w siedmiu województwach.

Temperatura przy gruncie znów spadnie poniżej zera. Są ostrzeżenia IMGW

Temperatura przy gruncie znów spadnie poniżej zera. Są ostrzeżenia IMGW

Aktualizacja:
Źródło:
IMGW

Od czwartku pogoda w Polsce drastycznie się zmieni, a z szaf ponownie będziemy musieli wyciągnąć ciepłe kurtki - ostrzegają synoptycy. Za sprawą napływu arktycznych mas powietrza z północy aura w najbliższych dniach będzie przypominać zimną, pochmurną i deszczową jesień. O szczegółach opowiadał synoptyk i prezenter pogody tvnmeteo.pl Tomasz Wasilewski.

Polska w epicentrum ochłodzenia. Możemy zobaczyć padające płatki śniegu

Polska w epicentrum ochłodzenia. Możemy zobaczyć padające płatki śniegu

Źródło:
tvnmeteo.pl

Synoptycy ostrzegają przed frontem burzowym, który przetoczy się dziś przez północną i centralną część Polski. W ciągu dnia w wielu regionach mogą wystąpić burze z silnym wiatrem i opadami deszczu. Sprawdź szczegóły.

Zagrzmi w wielu województwach

Zagrzmi w wielu województwach

Źródło:
IMGW, tvnmeteo.pl

Trzęsienie ziemi o magnitudzie 6,1 wystąpiło w pobliżu wyspy Karpatos na Morzu Śródziemnym, niedaleko Krety. Wstrząsy były odczuwalne także na Rodos oraz w Egipcie. Lokalne władze wprowadziły tymczasowe ostrzeżenie przed tsunami, które w środę zostało odwołane.

Trzęsienie ziemi w pobliżu Krety. "Natychmiast oddal się od wybrzeża"

Trzęsienie ziemi w pobliżu Krety. "Natychmiast oddal się od wybrzeża"

Aktualizacja:
Źródło:
FOX Weather, Reuters, Kathimerini

Mieszkańcy hrabstwa Somerset w stanie Pensylwania w Stanach Zjednoczonych zmagają się z powodzią. Szczególnie trudna sytuacja ma miejsce w dzielnicy Meyersdale, gdzie zalanych zostało wiele domów. W okolicy prowadzona jest akcja ewakuacyjna.

Ewakuują mieszkańców. "Woda sięga nawet do pierwszego piętra"

Ewakuują mieszkańców. "Woda sięga nawet do pierwszego piętra"

Źródło:
CBS, CNN,

Fala zimna obejmująca Polskę potęguje tęsknotę za ciepłem i latem. W świetle najnowszych materiałów prognostycznych termicznie wkroczyć mamy w lato po 25 maja, tuż przed 1 czerwca, kiedy rozpocznie się lato meteorologiczne.

Jaka pogoda na lato? Ten miesiąc może okazać się idealny na urlop w Polsce

Jaka pogoda na lato? Ten miesiąc może okazać się idealny na urlop w Polsce

Źródło:
TVN24+

Pogoda na dziś. Środa 14.05 będzie przeważnie pochmurna, miejscami deszczowa. Okresami powieje dość silny wiatr. Termometry pokażą od 13 do 21 stopni Celsjusza.

Pogoda na dziś - środa 14.05. Miejscami termometry pokażą ponad 20 stopni

Pogoda na dziś - środa 14.05. Miejscami termometry pokażą ponad 20 stopni

Źródło:
tvnmeteo.pl

Od kilku dni w lokalnym sklepiku w samym centrum Polski regularnie słucham, co i komu zmarzło podczas tegorocznej majowej fali chłodu. Na jednej z pobliskich plantacji truskawek w moim regionie ogrodniczo-sadowniczym, między Warszawa a Łodzią, na straty poszło aż 80 procent uprawy. Z wielu regionów Polski - Podlasia, Mazowsza, Ziemi Łódzkiej, Lubelszczyzny i innych - spływają od kilku dni informacje o szkodach, jakie poczyniły przymrozki.

To może być najzimniejszy maj od dekad. Kiedy zrobi się ciepło?

To może być najzimniejszy maj od dekad. Kiedy zrobi się ciepło?

Źródło:
TVN24+

Tegoroczna wiosna w Wielkiej Brytanii może być najsuchsza w historii. Agencja Met Office przekazała, że od początku pory roku w kraju spadło średnio 80 litrów wody na metr kwadratowy, prawie trzy razy mniej niż wynosi średnia wieloletnia. Eksperci ostrzegają, że tak sucha wiosna może oznaczać poważne kłopoty z zasobami wody latem.

Ta wiosna na Wyspach może być rekordowa

Ta wiosna na Wyspach może być rekordowa

Źródło:
Reuters, BBC

Tornado przeszło w poniedziałek w Karolinie Południowej. Wiatr o prędkości bliskiej 170 kilometrów na godzinę niszczył domy i wyrywał drzewa w miejscowości Langley. Największe zniszczenia odniosła miejska remiza - kilka pojazdów strażackich zostało uwięzionych w środku, przez co strażacy mieli problemy z usuwaniem skutków burzy.

Burza przeszła nad remizą. Strażacy mają spory problem

Burza przeszła nad remizą. Strażacy mają spory problem

Źródło:
Aiken County Department of Emergency Management, watchers.news

Po krótkiej przerwie od zimna kolejne dni przyniosą nam powrót chłodnej, pochmurnej aury. Nad wieloma regionami prognozowane są opady deszczu, miejscami dość obfite, lokalnie popada także deszcz ze śniegiem. We znaki może nam się dawać również porywisty wiatr.

Pogoda na 5 dni. Aura będzie "jesienna", może padać deszcz ze śniegiem

Pogoda na 5 dni. Aura będzie "jesienna", może padać deszcz ze śniegiem

Źródło:
tvnmeteo.pl

Kontakt z gąsienicami kuprówki rudnicy może być niebezpieczny dla zdrowia. Jak ostrzegają leśnicy, larwy tego motyla pokryte są włoskami, których dotknięcie powoduje u niektórych wysypkę i swędzenie. Gatunek ten ma także negatywny wpływ na drzewa.

Żerują na polskich roślinach. "Lepiej nie dotykać tych owadów"

Żerują na polskich roślinach. "Lepiej nie dotykać tych owadów"

Źródło:
Nadleśnictwo Lubliniec, Instytut Ochrony Roślin PAN

Minionej nocy mieszkańcy włoskiej Katanii znów mogli podziwiać podniebny spektakl, jaki zaserwowała Etna - najwyższy wulkan Europy. Kilkugodzinna aktywność żywiołu rozświetliła niebo, co można zobaczyć na nagraniu.

Ognisty pióropusz rozświetlił noc. Nagranie z Sycylii

Ognisty pióropusz rozświetlił noc. Nagranie z Sycylii

Źródło:
ANSA

Na wyspie Negros nad ranem wybuchł wulkan Kanlaon - poinformował Filipiński Instytut Wulkanologii i Sejsmologii (PHIVOLCS). Mieszkańców obudził dudniący dźwięk, a okolica pokryła się cienką warstwą popiołu. Zalecono ewakuację.

Dudnienie rozległo się nad ranem, okolicę pokrył popiół

Dudnienie rozległo się nad ranem, okolicę pokrył popiół

Źródło:
Reuters, Inquirer

Mrówki Brachyponera chinensis intensywnie rozprzestrzeniają się po wschodnim wybrzeżu Stanów Zjednoczonych. Są gatunkiem inwazyjnym, a po ich ugryzieniu występuje silna reakcja alergiczna, która w niektórych przypadkach może doprowadzić nawet do śmierci.

Inwazyjne mrówki. Po ich ugryzieniu może wystąpić silna reakcja alergiczna

Inwazyjne mrówki. Po ich ugryzieniu może wystąpić silna reakcja alergiczna

Źródło:
Live Science

NASA poinformowała o opracowaniu nowego modelu zewnętrznej warstwy planety Wenus. Okazuje się, że jej skorupa może być cieńsza niż wcześniej sądzono. Poprawność nowej metody będzie można sprawdzić za kilka lat, kiedy do planety dotrą sondy kosmiczne, związane z planowanymi misjami.

Niespodzianka na Wenus

Niespodzianka na Wenus

Źródło:
PAP, NASA

Tej nocy niebo rozświetliła Pełnia Kwiatowego Księżyca. Na Kontakt24 otrzymaliśmy zdjęcia na których widać, jak prezentowało się to zjawisko. Nasz naturalny satelita mógł wydawać się odrobinę mniejszy i ciemniejszy niż zwykle.

Za nami mikropełnia Księżyca

Za nami mikropełnia Księżyca

Aktualizacja:
Źródło:
timeanddate.com, "Z głową w gwiazdach", tvnmeteo.pl

W poniedziałek rano przy brzegu plaży w Kołobrzegu znaleziono martwą szarytkę morską. Ciało ssaka morskiego wyłowiono i zabezpieczono do badań. To druga martwa foka znaleziona w tym roku.

Martwa foka w Kołobrzegu. "Był to samiec, duży osobnik"

Martwa foka w Kołobrzegu. "Był to samiec, duży osobnik"

Źródło:
TVN24, tvnmeteo.pl

Strażacy walczą z pożarem, który wybuchł w hrabstwie Saint Louis w północno-wschodniej Minnesocie. Ogień zniszczył tam kilka domów, a z powodu zagrożenia ewakuowano kilkadziesiąt osób.

Spłonęły domy, ewakuowano kilkadziesiąt osób

Spłonęły domy, ewakuowano kilkadziesiąt osób

Źródło:
CNN, fox9.com, cbsnews.com

Zimno na razie z nami zostaje. Jaką aurę przyniesie druga połowa maja? Czego możemy spodziewać się podczas zimnych ogrodników oraz zimnej Zośki? Sprawdź autorską, długoterminową prognozę pogody na 16 dni, przygotowaną przez Tomasza Wasilewskiego z tvnmeteo.pl.

Pogoda na 16 dni: długa droga do dużego ocieplenia

Pogoda na 16 dni: długa droga do dużego ocieplenia

Źródło:
tvnmeteo.pl

Ponad sto osób zginęło w powodziach w Demokratycznej Republice Konga. Najtrudniejsza sytuacja panuje na wschodzie kraju, gdzie z brzegów wystąpiło jezioro Tanganika. W niektórych dotkniętych regionach nie ma łączności komórkowej, co utrudnia koordynację pomocy.

Wylały rzeki i jezioro. Nie żyje ponad sto osób

Wylały rzeki i jezioro. Nie żyje ponad sto osób

Źródło:
PAP, Radio Okapi

Zimbabwe mierzy się z gwałtownym wzrostem zachorowań i zgonów spowodowanych malarią. W ciągu minionych tygodni liczba zgonów z tego powodu była przeszło dwukrotnie wyższa niż w tym samym okresie ubiegłego roku.

Gwałtowny wzrost zachorowań, już dwa razy więcej zgonów w Zimbabwe

Gwałtowny wzrost zachorowań, już dwa razy więcej zgonów w Zimbabwe

Źródło:
PAP, tvn24.pl

Co najmniej dziesięć osób zginęło na skutek uderzeń piorunów w Bangladeszu. W niedzielę nad niektórymi dystryktami kraju przechodziły intensywne burze. Do śmiertelnych wypadków doprowadziły także intensywne podmuchy wiatru.

Dziesięć osób zginęło na skutek uderzeń piorunów

Dziesięć osób zginęło na skutek uderzeń piorunów

Źródło:
Daily Sun, UNB

Masy gronorostów pokryły plaże południowej Florydy. Mieszkańcy amerykańskiego stanu skarżą się na nieprzyjemny zapach, jaki towarzyszy rozkładającym się glonom. To jednak dopiero początek sezonu na gronorosty, a jak wynika z badań, w tym roku może być ich wyjątkowo dużo.

Tony glonów pokryły rajskie plaże. "Zapach jest naprawdę okropny"

Tony glonów pokryły rajskie plaże. "Zapach jest naprawdę okropny"

Źródło:
CBS News, WUSF

Japońscy policjanci udaremnili próbę kradzieży... pustelników. Jak podały lokalne media, trzech turystów z Chin schowało tysiące małych skorupiaków do walizek. Bagaż wydawał z siebie dziwne dźwięki, co zaniepokoiło obsługę hotelu.

Usłyszeli szelest dobiegający z walizki. Aresztowano trzech turystów

Usłyszeli szelest dobiegający z walizki. Aresztowano trzech turystów

Źródło:
BBC, The Japan Times

Inwazyjne małże przyczepione do spodu łodzi zostały zauważone w Kalifornii. Niedoczyszczona jednostka mogła stanowić spore zagrożenie dla ekosystemu jeziora, po którym miała pływać. Na wielu kalifornijskich akwenach obowiązuje kwarantanna - ma to ograniczyć rozprzestrzenianie się uciążliwego mięczaka.

Przyczepiły się do spodu łodzi, wprowadzono kwarantannę

Przyczepiły się do spodu łodzi, wprowadzono kwarantannę

Źródło:
CBS News, Solano County Water Agency

Badanie 28 gęsto zaludnionych miast w Stanach Zjednoczonych pokazało, że wszystkie zapadają się w mniejszym lub większym stopniu. Problem dotyczy także metropolii położonych daleko od wybrzeży. Jednym z głównych powodów jest intensywne wydobycie wód gruntowych.

Miasta się zapadają. Naukowcy biją na alarm

Miasta się zapadają. Naukowcy biją na alarm

Źródło:
PAP, Virginia Tech