Zorza polarna - co to jest, jak wygląda i powstaje? Gdzie można zobaczyć zorzę polarną?

Autor:
ks//mro
Źródło:
aurora-service.eu; scijinks.gov
W Polsce może być widoczna zorza polarna
W Polsce może być widoczna zorza polarnaTVN24
wideo 2/6
TVN24W Polsce może być widoczna zorza polarna

Zorza polarna to kolorowe zjawisko świetlne na niebie, spowodowane przez Słońce. Zorze polarne pojawiają się, gdy cząstki słoneczne wchodzą w interakcję z gazami w naszej atmosferze, powodując widowiskowe pokazy światła na niebie. Zorza polarna jest często widywana na obszarach w pobliżu bieguna północnego lub bieguna południowego. Podpowiadamy, gdzie i kiedy można zobaczyć zorzę polarną.

● Zorza polarna to zjawisko świetlne powstające wskutek zderzenia naenergetyzowanych cząstek gazu ze Słońca z polem magnetycznym Ziemi.  ● Zorzę polarną najłatwiej zaobserwować w okolicach bieguna północnego (aurora borealis) i południowego (aurora australis). ● Zorza polarna wygląda jak taniec różnokolorowych świateł na niebie. ● Popularnymi kierunkami dla osób, chcących zobaczyć zorzę polarną, są m.in. Norwegia i Islandia. ● Zorza polarna w Polsce bywa widoczna nad Bałtykiem, kiedy współczynnik KP (skala dla zasięgu zorzy polarnej) w Skandynawii przekracza 7.

Zorza polarna - co to jest?

Zorza polarna to zjawisko świetlne, występujące głównie w okolicach bieguna północnego i południowego. Naukowa nazwa zorzy polarnej to aurora borealis w obrębie bieguna północnego i aurora australis w okolicach bieguna południowego, na cześć rzymskiej bogini świtu (Aurory). 

Jak powstaje zorza polarna?

Zorza polarna powstaje, kiedy naenergetyzowane cząstki gazu wysyłane przez Słońce uderzają w górną warstwę atmosfery Ziemi z dużą prędkością (do 72 mln km/h), ale pole magnetyczne naszej planety chroni nas przed atakiem. Pole magnetyczne Ziemi przekierowuje cząstki w kierunku bieguna północnego i południowego, a cząsteczki wchodzą w interakcję z gazami znajdującymi się naszej atmosferze. W ten sposób powstaje olśniewające zjawisko atmosferyczne — zorza polarna.

Jak wygląda zorza polarna? 

Zorza polarna jest fascynującym zjawiskiem, określanym jako taniec różnokolorowych świateł: niebieskich, zielonych, fioletowych, różowych, czerwonych, żółtych i białych — w zależności od tego, z jakimi gazami wchodzi w interakcje. Tlen wydziela zielone i czerwone światło, azot świeci na bordowo i fioletowo, wodór i hel na niebiesko i fioletowo. Może mieć różne formy — promienie, kurtyny, pasma, łuki. Zorzę polarną najlepiej widać nocą, mimo że powstaje dzięki Słońcu.

Zorza polarna Shutterstock

Gdzie występuje zorza polarna?

Gdzie można zobaczyć zorzę polarną? Najłatwiej w okolicach bieguna północnego i południowego, ale nie tylko. Zorza polarna występuje m.in. w Skandynawii i Laponii, na Islandii, w Rosji i na Grenlandii.

Zorza polarna - kiedy można ją zobaczyć?

Najlepszy czas, żeby zobaczyć zorzę, to jesień, zima i wczesna wiosna. Sprzyjają temu warunki: jest ciemno, noc jest długa. Najczęściej widać ją poza miastem, z dala od elektrycznego światła, późnym wieczorem do mniej więcej drugiej w nocy. Latem na Islandii i w Norwegii, gdzie najczęściej jeździmy oglądać zorze polarne, jest dzień polarny, czyli przez cały dzień jest jasno, a wtedy nie da się zobaczyć tego widowiska. Na stronie aurora.service.eu można śledzić prognozy pogody dla zorzy polarnej na świecie, bazujące na danych z NASA.

Zorza polarna - Islandia 

Islandia to dobre miejsce, by zobaczyć zorzę polarną. Warto udać się w północne regiony Islandii i w okolice Fiordów Zachodnich, na lagunę lodowca Jökulsárlón w południowo-wschodniej Islandii oraz na plaże na południowym wybrzeżu (okolice Vík).

Można również wybrać się do Álftanes, skąd można obserwować zorzę polarną nad zatoką. W samym Reykjaviku może być trudniej ze względu na zanieczyszczenie światłem elektrycznym, ale nocny spacer nad brzeg morza może zakończyć się powodzeniem w szukaniu zorzy. Warto też udać się do Seltjarnarnes, półwyspu, gdzie nocą w sprzyjających warunkach również można zobaczyć światła zorzy polarnej.

Na oficjalnej stronie islandzkiego instytutu meteorologicznego można sprawdzać prognozy dla zorzy polarnej.

Zorza polarna - Norwegia

Norwegia to kolejny kraj, w którym szanse ujrzenia zorzy polarnej są wysokie. Może się to udać na terenie całej Norwegii, ale szczególnie dobrym wyborem jest udanie się na północ, za koło podbiegunowe: na Lofoty, w okolice Tromso, Kirkenes, Alty, Svalbard.

Zorza polarna w kształcie smokaJingyi Zhang & Wang Zheng/NASA

Zorza polarna w Polsce 

Przy odrobinie szczęścia zorzę polarną można zaobserwować też w Polsce, przede wszystkim nad Morzem Bałtyckim. Jeśli burza magnetyczna jest na tyle silna, że nad Skandynawią współczynnik Kp wyniesie 7, może się udać zobaczyć krótkie rozbłyski światła na naszym niebie. Współczynnik KP, to inaczej skala KP lub indeks planetarny KP. Opisuje zasięg występowania zorzy polarnej, im wyższy, tym większe szanse zobaczenia zorzy. KP0 lub 1 są najniższe, wtedy można ja zobaczyć tylko w okolicach bieguna.

Autor:ks//mro

Źródło: aurora-service.eu; scijinks.gov

Źródło zdjęcia głównego: Shutterstock

Pozostałe wiadomości

Pogoda na dziś. We wtorek 05.12 termometry pokażą od -5 do -1 stopnia Celsjusza. Śnieg słabo popada w nielicznych regionach. Biomet na terenie prawie całego kraju będzie neutralny.

Pogoda na dziś - wtorek 05.12. Mroźno, ale miejscami słońce wyjrzy zza chmur

Pogoda na dziś - wtorek 05.12. Mroźno, ale miejscami słońce wyjrzy zza chmur

Autor:
ps
Źródło:
tvnmeteo.pl

Najbliższe dni przyniosą zachmurzenie, momentami jednak pojawią się przejaśnienia. Lokalnie spodziewać się należy również słabych opadów śniegu. Mróz się utrzyma. Sprawdź szczegóły prognozy pogody na pięć dni.  

Będzie lodowato, ale niedługo nastąpi "wielki zwrot w pogodzie"

Będzie lodowato, ale niedługo nastąpi "wielki zwrot w pogodzie"

Autor:
jdw
Źródło:
tvnmeteo.pl

Noc z poniedziałku na wtorek w całej Polsce zapowiada się mroźno, temperatura spadnie nawet do kilkunastu stopni poniżej zera. Termometry pokażą ujemne wartości także w ciągu dnia, a śnieg popada tylko w nielicznych miejscach.

Pogoda na jutro - wtorek 05.12. Nocą duży mróz, za dnia pojawią się przejaśnienia

Pogoda na jutro - wtorek 05.12. Nocą duży mróz, za dnia pojawią się przejaśnienia

Autor:
ps
Źródło:
tvnmeteo.pl

Sroga zima zapanowała w całej Rosji. W Moskwie w ciągu jednego dnia nasypało 35 centymetrów śniegu, a na północnym wschodzie Syberii temperatura spadła do blisko -60 stopni Celsjusza. Służby meteorologiczne prognozują jeszcze większe mrozy.

Temperatura spadła do -56 stopni. Będzie jeszcze gorzej

Temperatura spadła do -56 stopni. Będzie jeszcze gorzej

Autor:
ps/kg
Źródło:
Reuters, tvnmeteo.pl

Spalanie paliw kopalnych przyczynia się do śmierci ponad pięciu milionów ludzi każdego roku. To około 61 procent wszystkich zgonów spowodowanych zanieczyszczeniami powietrza - wynika z najnowszego badania. W ocenie jego autorów zwrot w stronę energii odnawialnej może przynieść "znacznie większe" korzyści zdrowotne niż wskazywały wcześniejsze analizy. 

Nowe badanie: spalanie paliw kopalnych odpowiada za ponad pięć milionów zgonów rocznie. Wyniki wyższe niż wcześniej

Nowe badanie: spalanie paliw kopalnych odpowiada za ponad pięć milionów zgonów rocznie. Wyniki wyższe niż wcześniej

Autor:
jdw/kg
Źródło:
The Guardian, TVN24.pl

W weekend Bawarię zasypał śnieg. W Monachium w dalszym ciągu występują utrudnienia w ruchu komunikacji publicznej, a regularny ruch na kolei nie został jeszcze przywrócony. Z zakłóceniami liczyć się muszą również pasażerowie głównego lotniska w mieście. Do paraliżu komunikacyjnego krytycznie odniosły się poniedziałek związek pracowników kolei EVG i stowarzyszenie pasażerów Pro Bahn.  

Monachium w weekend przykryło prawie pół metra śniegu. Utrudnienia komunikacyjne wciąż trwają

Monachium w weekend przykryło prawie pół metra śniegu. Utrudnienia komunikacyjne wciąż trwają

Autor:
jdw
Źródło:
PAP, Merkur, TZ

W weekend sypnęło śniegiem na Wyspach Brytyjskich. Biało zrobiło się między innymi w hrabstwach Kumbria i North Yorkshire w Anglii. Brytyjska służba pogodowa Met Office wydały ostrzeżenia meteorologiczne.

Porzucali samochody w śniegu, teraz będą jeździć po "wielkim lodowisku"

Porzucali samochody w śniegu, teraz będą jeździć po "wielkim lodowisku"

Autor:
anw
Źródło:
independent.co.uk

Sypnęło śniegiem, szczególnie w południowej części kraju. Podkarpaccy strażacy interweniowali w związku opadami blisko 300 razy. Część domów nadal nie ma prądu. Również na Śląsku sytuacja pogodowa była trudna. Przeprowadzono tam kilkadziesiąt interwencji.

Pod naporem śniegu łamały się konary i drzewa. Kilkaset interwencji strażaków

Pod naporem śniegu łamały się konary i drzewa. Kilkaset interwencji strażaków

Autor:
anw
Źródło:
PAP

Napędzana porywami wiatru woda morska wdarła się w sobotę na ulice miasteczka Marina di Pisa we Włoszech. Do południa zespoły lokalnej straży pożarnej przeprowadziły około 70 interwencji.

Wiatr wepchnął wodę morską na ulice miasteczka w Toskanii

Wiatr wepchnął wodę morską na ulice miasteczka w Toskanii

Autor:
jdw
Źródło:
Reuters, La Nazione

Zamieszkujące wybrzeża i wyspy Antarktyki pingwiny maskowe zasypiają ponad dziesięć tysięcy razy dziennie. Ich mikrodrzemki trwają zaledwie cztery sekundy - wynika z badania przeprowadzonego przez międzynarodowy zespół naukowców.

Drzemią 600 razy na godzinę. W tym może tkwić sekret ich sukcesu

Drzemią 600 razy na godzinę. W tym może tkwić sekret ich sukcesu

Autor:
anw
Źródło:
science.org, PAP, nytimes.com

Trzęsienie ziemi nawiedziło w poniedziałek rano zachodnie regiony Turcji. Miało magnitudę 4,8 - poinformowało Niemieckie Centrum Nauk Geologicznych (GFZ).

Trzęsienie ziemi na zachodzie Turcji

Trzęsienie ziemi na zachodzie Turcji

Autor:
anw
Źródło:
Reuters, USGS

26-letnia Meksykanka zmarła po tym, jak w trakcie pływania ze swoją córką zaatakował ją rekin. Pięcioletniemu dziecku nic się nie stało. Do zdarzenia doszło w miejscowości Melaque w meksykańskim stanie Jalisco.

Atak rekina. Nie żyje 26-letnia kobieta

Atak rekina. Nie żyje 26-letnia kobieta

Autor:
anw
Źródło:
abcnews.go.com, PAP

W wyniku powodzi i osunięć ziemi zginęło na północy Tanzanii co najmniej 47 osób - poinformowały miejscowe władze. W regionie Manyara trwa akcja poszukiwawczo-ratownicza.

Powodzie w Tanzanii. Są ofiary śmiertelne i ranni

Powodzie w Tanzanii. Są ofiary śmiertelne i ranni

Autor:
anw
Źródło:
Reuters, PAP

Po śnieżnym i mroźnym początku grudnia w prognozach widać kilkudniową odwilż. Sprawdź długoterminową prognozę pogody przygotowaną przez prezentera tvnmeteo.pl Tomasza Wasilewskiego.

Pogoda na 16 dni: wkrótce czeka nas odwilż, później mróz znowu ściśnie

Pogoda na 16 dni: wkrótce czeka nas odwilż, później mróz znowu ściśnie

Autor:
Tomasz
Wasilewski
Źródło:
tvnmeteo.pl

Od poniedziałkowego poranka lokalne służby poszukiwały 26 lokalnych wspinaczy, którzy zaginęli po erupcji wulkanu Marapi na zachodniej Sumatrze - poinformowały władze. Odnaleziono już 14 z nich, 11 nie żyje.

Wielka akcja poszukiwawcza po erupcji wulkanu. 11 osób nie żyje

Wielka akcja poszukiwawcza po erupcji wulkanu. 11 osób nie żyje

Autor:
pqv//mrz
Źródło:
PAP

Tegoroczna zima daje się mocno we znaki wielu Europejczykom, opady śniegu i nagłe skoki temperatury są miejscami rekordowe. Prawdziwy rollercoaster pogodowy mamy na Bałkanach. W sobotę w Serbii temperatura osiągnęła najwyższą wartość o tej porze roku od ponad stu lat, po czym drastycznie spadła. W niedzielę termometry pokazują w całym kraju ledwo powyżej zera. W sąsiedniej Chorwacji ogłoszono czerwony alert związany z intensywnymi opadami śniegu i porywistym wiatrem.

Szalona pogoda na Bałkanach. Od 120-letniego rekordu do zera

Szalona pogoda na Bałkanach. Od 120-letniego rekordu do zera

Autor:
ps
/ prpb
Źródło:
PAP, tvnmeteo.pl, Reuters

Użytkownicy platformy X i Facebooka rozsyłali film, na którym widać, jak na ośnieżonej drodze kierowca zatrzymuje się, widząc idące z naprzeciwka poboczem niedźwiedzie. Nagranie ma rzekomo pokazywać scenę ze Szczyrku - ale to nieprawda.

Niedźwiedzie na drodze w Szczyrku? "Na pewno nie w Polsce"

Niedźwiedzie na drodze w Szczyrku? "Na pewno nie w Polsce"

Autor:
Krzysztof
Jabłonowski
Źródło:
Konkret24

Śnieg już przykrywa znaczny obszar Polski, a w pierwszy weekend grudnia jeszcze go przybędzie. I to w dużych ilościach. Jak zapowiadają się kolejne tygodnie tego miesiąca? Co widać w pierwszych prognozach pogody na święta Bożego Narodzenia? O tym wszystkim pisze w swoim blogu synoptyk tvnmeteo.pl Arleta Unton-Pyziołek.

Czy przez cały grudzień zima będzie tak zdeterminowana? Czy w święta będzie śnieg? Sprawdza nasza synoptyk

Czy przez cały grudzień zima będzie tak zdeterminowana? Czy w święta będzie śnieg? Sprawdza nasza synoptyk

Autor:
Arleta
Unton-Pyziołek
Źródło:
tvnmeteo.pl

Po intensywnych opadach śniegu w niektórych rejonach Austrii oraz w części Szwajcarii wzrosło zagrożenie lawinowe. W Tyrolu utrudnienia spowodowane śnieżycami wystąpiły ruchu kolejowym i drogowym, doszło też do przerw w dostawach prądu.

Pogorszyły się warunki w Alpach. Wysokie zagrożenie lawinami

Pogorszyły się warunki w Alpach. Wysokie zagrożenie lawinami

Autor:
ps
Źródło:
PAP

Prezydent Andrzej Duda bierze udział w konferencji klimatycznej COP28 w Dubaju. - Człowiek i jego potrzeby muszą być na czele transformacji energetycznej. To obecne i przyszłe zdrowie, bezpieczeństwo i dobrobyt ludzi powinny być umieszczane w centrum każdej polityki klimatycznej - mówił polski przywódca. Dodał, że "planeta, na której żyjemy, jest naszym wspólnym dziedzictwem, które wymaga szczególnej troski".

Duda: społeczność międzynarodowa powinna stać z tym problemem twarzą w twarz

Duda: społeczność międzynarodowa powinna stać z tym problemem twarzą w twarz

Autor:
ps
/ prpb
Źródło:
PAP

Od piątku dla ruchu turystycznego zamknięty jest popularny szlak z Doliny Pięciu Stawów Polskich przez Świstówkę Roztocką do Morskiego Oka. Zimuje tam niedźwiedzica z młodymi.

Zamknięty popularny szlak w Tatrach. Zimuje tam niedźwiedzica

Zamknięty popularny szlak w Tatrach. Zimuje tam niedźwiedzica

Autor:
ps
Źródło:
PAP

Funkcjonariusze z Vastogirardi we Włoszech od ponad roku poszukiwali sprawcy serii przebić opon. W dochodzenie zaangażowano dodatkowe siły, pod uwagę brano możliwość lokalnych porachunków i próbę zastraszenia mieszkańców. Odpowiedzialnym za dziurawienie opon okazał się tymczasem pies cierpiący na zapalenie dziąseł.  

Obawiano się porachunków, ściągnięto dodatkowe siły. Ściganym okazał się pies  

Obawiano się porachunków, ściągnięto dodatkowe siły. Ściganym okazał się pies  

Autor:
jdw\\mm
Źródło:
La Stampa, Sky TG24

Unoszące się nad horyzontem na półkuli północnej fioletowe i zielone światła wcale nie muszą być zorzą polarną. Może to być mało znane zjawisko świetlne nazwane Steve.

Ten świetlny spektakl to nie zorza polarna. To Steve

Ten świetlny spektakl to nie zorza polarna. To Steve

Autor:
anw
/ prpb
Źródło:
CNN

Kryzys klimatyczny zbiera swoje żniwo na Antarktydzie. Na tym mroźnym kontynencie zawalił się kolejny lodowiec szelfowy. Zniknięcie Cadmana widać na zdjęciach satelitarnych.

Zawalił się lodowiec szelfowy Cadman. Widać to na zdjęciach satelitarnych

Zawalił się lodowiec szelfowy Cadman. Widać to na zdjęciach satelitarnych

Autor:
anw
Źródło:
space.com, ESA