Zorza polarna - co to jest, jak wygląda i powstaje? Gdzie można zobaczyć zorzę polarną?

● Zorza polarna to zjawisko świetlne powstające wskutek zderzenia naenergetyzowanych cząstek gazu ze Słońca z polem magnetycznym Ziemi.  ● Zorzę polarną najłatwiej zaobserwować w okolicach bieguna północnego (aurora borealis) i południowego (aurora australis). ● Zorza polarna wygląda jak taniec różnokolorowych świateł na niebie. ● Popularnymi kierunkami dla osób, chcących zobaczyć zorzę polarną, są m.in. Norwegia i Islandia. ● Zorza polarna w Polsce bywa widoczna nad Bałtykiem, kiedy współczynnik KP (skala dla zasięgu zorzy polarnej) w Skandynawii przekracza 7.

Zorza polarna to zjawisko świetlne, występujące głównie w okolicach bieguna północnego i południowego. Naukowa nazwa zorzy polarnej to aurora borealis w obrębie bieguna północnego i aurora australis w okolicach bieguna południowego, na cześć rzymskiej bogini świtu (Aurory). 

Zorza polarna powstaje, kiedy naenergetyzowane cząstki gazu wysyłane przez Słońce uderzają w górną warstwę atmosfery Ziemi z dużą prędkością (do 72 mln km/h), ale pole magnetyczne naszej planety chroni nas przed atakiem. Pole magnetyczne Ziemi przekierowuje cząstki w kierunku bieguna północnego i południowego, a cząsteczki wchodzą w interakcję z gazami znajdującymi się naszej atmosferze. W ten sposób powstaje olśniewające zjawisko atmosferyczne — zorza polarna.

Zorza polarna jest fascynującym zjawiskiem, określanym jako taniec różnokolorowych świateł: niebieskich, zielonych, fioletowych, różowych, czerwonych, żółtych i białych — w zależności od tego, z jakimi gazami wchodzi w interakcje. Tlen wydziela zielone i czerwone światło, azot świeci na bordowo i fioletowo, wodór i hel na niebiesko i fioletowo. Może mieć różne formy — promienie, kurtyny, pasma, łuki. Zorzę polarną najlepiej widać nocą, mimo że powstaje dzięki Słońcu.

Gdzie można zobaczyć zorzę polarną? Najłatwiej w okolicach bieguna północnego i południowego, ale nie tylko. Zorza polarna występuje m.in. w Skandynawii i Laponii, na Islandii, w Rosji i na Grenlandii.

Najlepszy czas, żeby zobaczyć zorzę, to jesień, zima i wczesna wiosna. Sprzyjają temu warunki: jest ciemno, noc jest długa. Najczęściej widać ją poza miastem, z dala od elektrycznego światła, późnym wieczorem do mniej więcej drugiej w nocy. Latem na Islandii i w Norwegii, gdzie najczęściej jeździmy oglądać zorze polarne, jest dzień polarny, czyli przez cały dzień jest jasno, a wtedy nie da się zobaczyć tego widowiska. Na stronie aurora.service.eu można śledzić prognozy pogody dla zorzy polarnej na świecie, bazujące na danych z NASA.

Islandia to dobre miejsce, by zobaczyć zorzę polarną. Warto udać się w północne regiony Islandii i w okolice Fiordów Zachodnich, na lagunę lodowca Jökulsárlón w południowo-wschodniej Islandii oraz na plaże na południowym wybrzeżu (okolice Vík).

Można również wybrać się do Álftanes, skąd można obserwować zorzę polarną nad zatoką. W samym Reykjaviku może być trudniej ze względu na zanieczyszczenie światłem elektrycznym, ale nocny spacer nad brzeg morza może zakończyć się powodzeniem w szukaniu zorzy. Warto też udać się do Seltjarnarnes, półwyspu, gdzie nocą w sprzyjających warunkach również można zobaczyć światła zorzy polarnej.

Na oficjalnej stronie islandzkiego instytutu meteorologicznego można sprawdzać prognozy dla zorzy polarnej.

Norwegia to kolejny kraj, w którym szanse ujrzenia zorzy polarnej są wysokie. Może się to udać na terenie całej Norwegii, ale szczególnie dobrym wyborem jest udanie się na północ, za koło podbiegunowe: na Lofoty, w okolice Tromso, Kirkenes, Alty, Svalbard.

Przy odrobinie szczęścia zorzę polarną można zaobserwować też w Polsce, przede wszystkim nad Morzem Bałtyckim. Jeśli burza magnetyczna jest na tyle silna, że nad Skandynawią współczynnik Kp wyniesie 7, może się udać zobaczyć krótkie rozbłyski światła na naszym niebie. Współczynnik KP, to inaczej skala KP lub indeks planetarny KP. Opisuje zasięg występowania zorzy polarnej, im wyższy, tym większe szanse zobaczenia zorzy. KP0 lub 1 są najniższe, wtedy można ja zobaczyć tylko w okolicach bieguna.