- Rosja, a nie Iran stanowi większe zagrożenie dla Polski. (...) Polska chce zwiększenia liczby wojsk amerykańskich w swoim kraju i naciska na USA w sprawie informowania o postępach dialogu Waszyngton-Moskwa - wynika z jednej z sześciu opublikowanych przez "The Guardian" depesz dyplomatycznych, którą gazeta otrzymała od portalu Wikileaks. Poniżej publikujemy jej tłumaczenie. W ciągu dnia na tvn24.pl opublikujemy kolejnych pięć depesz ujawnionych przez brytyjską gazetę.
DATA PUBLIKACJI: 07-05-2009 KLAUZULA: Poufne TEMAT: Polska - Delegacja Kongresu omawia obronę rakietową, Patrioty MIEJSCE OPRACOWANIA: Ambasada USA w Warszawie AUTOR: Ambasador Victor Ashe
1. PODSUMOWANIE:
Na spotkaniu z delegacją Kongresu (CODEL) szef kancelarii premiera, zastępca doradcy prezydenta ds. bezpieczeństwa narodowego i marszałek Sejmu wyrazili jednogłośne poparcie dla znacznej obecności amerykańskich sił zbrojnych w Polsce w celu wzmocnienia gwarancji wynikających z Artykułu 5. Szef kancelarii premiera, Sławomir Nowak, powiedział CODEL, że bez względu na amerykańską decyzję w sprawie tarczy antyrakietowej Polska oczekuje, że USA będą "honorować swoje zobowiązania" w sprawie umieszczenia w Polsce baterii rakiet Patriot. Wszyscy trzej polscy politycy zażądali, by USA na bieżąco informowały Polskę o statusie dialogu z Rosją, sugerując, że to Rosja, a nie Iran stanowi większe zagrożenie dla Polski. Spotkanie CODEL z ministrem spraw zagranicznych Sikorskim jest przedstawione osobno.
2. Senator Carl Levin (Demokrata z Michigan), senator Bill Nelson (Demokrata z Florydy) i senator Susan Collins (Republikanka z Maine) odwiedzili 16 kwietnia Warszawę by przedyskutować kwestię tarczy antyrakietowej i polskie zainteresowanie zlokalizowaniem baterii Patriot na jej terenie. Ich rozmówcami byli szef kancelarii premiera, Donalda Tuska, Sławomir Nowak, zastępca szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego przy prezydencie Kaczyńskim, Witold Waszczykowski i marszałek Sejmu, Bronisław Komorowski. Spotkanie senatorów z ministrem spraw zagranicznych, Radosławem Sikorskim i wiceministrem obrony, Stanisławem Komorowskim, jest opisane osobno.
USA "JAK SKAŁA" W SPRAWIE ARTYKUŁU PIĄTEGO
3. Levin rozpoczął wszystkie trzy spotkania od przekazania prezydenckiego przesłania w sprawie amerykańskiego przywiązania do Artykułu 5 NATO w sprawie gwarancji bezpieczeństwa, które jest "jak skała". Amerykańskie poparcie dla Polski pod rządami Obamy może się różnić, ale pozostanie ono mocne. Pytany, czy Polska czuje się pewna, że NATO będzie honorować swoje zobowiązania wynikające z Artykułu 5, Waszczykowski powiedział: "Wciąż mamy swoje wątpliwości". Dodał, że niektórzy europejscy członkowie – w szczególności Francja – wolą mówić niż działał. Zauważył cierpko, że "dlatego kupiliśmy F-16 a nie francuskie Mirage i dlatego zależy nam na tarczy antyrakietowej".
PATRIOTY I AMERYKAŃSKIE WOJSKA
4. Senator Levin ostrzegł wszystkich trzech rozmówców, że jeżeli Czechy odrzucą proponowaną lokalizację dla radarów do tarczy antyrakietowej, to polski element tarczy będzie zagrożony biorąc pod uwagę obecną amerykańską legislację. Nowak wyraził przekonanie, że Czesi ratyfikują porozumienie z USA sugerując, że czekają oni po prostu na amerykańską decyzję w sprawie tarczy. Marszałek Komorowski powiedział, że zdaje sobie sprawę z ograniczeń wynikających z amerykańskiego prawa, ale stwierdził, że Polska nie chce być odpowiedzialna za czeskie problemy. Senator Collins powiedziała, że zdaje sobie sprawę z politycznych kosztów dla Polski wynikających ze wspierania tarczy antyrakietowej i zapytała o poglądy Komorowskiego jeżeli chodzi o utrzymanie poparcia dla Stanów Zjednoczonych, jeżeli te obiorą inny kurs.
5. Pytany, czy Polska będzie uspokojona obecnością baterii Patriot tytułem rekompensaty za tarczę antyrakietową Nowak powiedział Levinowi, że bez względu na los tarczy rząd Polski oczekuje, że rząd amerykański będzie "honorował swoje zobowiązania" w sprawie Patriotów. Polska chce zbudować całościowy system obrony przeciwlotniczej i uważa Patrioty za "najważniejszy element" swoich wysiłków modernizacyjnych. Nowak powiedział, że Polska "nie ucierpi", jeżeli USA wycofają się z tarczy antyrakietowej, ale powtórzył, że rząd Polski „liczy na Patrioty”. (W pewnym momencie Nowak poprawił nawet swojego tłumacza, który błędnie powiedział, że Polacy "chcieliby Patriotów". "Nie, liczymy na nie", podkreślił po angielsku Nowak).
6. Waszczykowski był mniej stanowczy w kwestii Patriotów, stwierdzając, że Polska i USA ma wiążące umowy polityczne w kwestiach bezpieczeństwa, co do których ma nadzieję, że Stany Zjednoczone będą je respektować. Dodał, że Polska „chce amerykańskich wojsk na swoim terenie” – przede wszystkim jako czynnika odstraszającego. Nowak podobnie podkreślił, że Polska jest silnie zainteresowana „pogłębianiem współpracy wojskowej”, w idealnej sytuacji obejmującej znaczącą amerykańską obecność w Polsce. Rozwodził się nad tym, że jedna bateria Patriotów i dziesięć urządzeń przechwytujących nie stanowią „imponującej obecności”, na jaką ma nadzieję Polska.
7. Marszałek Komorowski i Nowak zgodnie wskazywali na to, że zgadzając się na lokalizację tarczy antyrakietowej Polska zapłaciła „wysoką cenę” – szczególnie w relacjach z innymi członkami UE i Rosją. Komorowski wyraził obawę, że po dwunastu latach poprawy relacji Polska ponownie staje się rosyjskim celem – wysocy rangą rosyjscy politycy grozili wymierzeniem w Polskę głowic nuklearnych, podgrzewane są antypolskie nastroje wśród Rosjan i podejmowane działania przeciwko polskim interesom na Ukrainie.
8. Komorowski argumentował, że USA muszą wypełnić symboliczne porozumienie, by pokazać zaangażowanie w obronę polskiego terytorium. Jeżeli nowa administracja zmienia priorytety amerykańskiej polityki, musi się również zaangażować w dialog z Polską, a nie tylko z Rosją. Dla Polski najważniejsze jest amerykańskie zaangażowanie w polskie bezpieczeństwo poprzez fizyczną obecność amerykańskich sił w Polsce, instalacje NATO w Polsce, wypełnienie zobowiązań dotyczących dostarczenia rakiet Patriot i bliższą współpracę polsko-amerykańską.
DIALOG Z ROSJĄ
9. Komorowski, Nowak i Waszczykowski podkreślili wagę informowania Polski na bieżąco o statusie rozmów amerykańsko-rosyjskich. Nowak podkreślił silne zaangażowanie rządu polskiego w znalezienie pozytywnego rozwiązania, ale przypomniał CODEL, że amerykańscy negocjatorzy obiecali, iż rząd amerykański przełamie rosyjskie obiekcje w sprawie tarczy antyrakietowej. „Tarcza antyrakietowa jest bazą amerykańską. Ciężar osiągnięcia porozumienia z Rosjanami spoczywa na stronie amerykańskiej”, powiedział. Pomimo to, powiedział Nowak, Polska zaakceptowała rozwiązania zmierzające do zbudowania zaufania w stosunkach z Rosją i również pracuje nad przekonaniem Moskwy, że tarcza nie jest zagrożeniem dla rosyjskiego arsenału nuklearnego. Jednak bez względu na to Rosji trudno będzie zaakceptować jakąkolwiek „namacalną manifestację” obecności NATO w Polsce lub Czechach.
10. Nowak powiedział, że Polska nie dyskutowała sprawy Patriotów z Rosją. Rosja nie powinna decydować o polskich planach modernizacji systemu obrony. Zauważając, że polskie siły zbrojne są „z natury defensywne”, Nowa podkreślił, że podstawowym celem Polski jest zwiększenie możliwości współpracy z sojusznikami.
11. Prezydencki doradca Waszczykowski zareagował bardziej emocjonalnie. Waszyngton ma prawo prowadzić rozmowy z Rosją, współpracować w celu znalezienia rozwiązania dla zagrożenia irańskiego i podjąć autonomiczną decyzję w sprawie tarczy, ale USA powinny uważać, by nie osłabić bezpieczeństwa Polski. Potem zastanawiał się głośno: „Ile czasu zajmie wam zrozumienie, że nic się nie zmieni jeżeli chodzi o Iran i Rosję?”. Waszczykowski podkreślił, że Moskwa próbuje odbudować swoją sferę wpływów i zwrócił uwagę na kluczowe znaczenie zwiększenia obecności USA lub NATO dla bezpieczeństwa Polski. Dodał, że Rosja nadal zaprzecza swoim historycznym przewinom wobec Polski, nakłada sankcje ekonomiczne wymierzone w Polskę i często zawiesza dostawy ropy i gazu.
ZAGROŻENIE ZE STRONY IRANU
12. Na wszystkich trzech spotkaniach senator Nelson wyrażał wątpliwości, czy Iran porzuci swój program zbrojeń nuklearnych, ale zauważył, że w dającej się przewidzieć przyszłości irańskie zagrożenie dla Europy może zostać powstrzymane przy pomocy systemów AEGIS i THAAD. Waszczykowski, który w latach 1999-2002 był polskim ambasadorem w Teheranie, zgodził się, że Iran stanowi coraz większe zagrożenie dla Stanów Zjednoczonych i Europy. Powiedział, że irański reżim nie ma powodów do ocieplania stosunków z Waszyngtonem, ponieważ jego legitymizacja jest zbudowana na fundamencie anty-amerykanizmu.
13. Nowak i Komorowski powiedzieli CODEL, że Polska nie dostrzega bezpośredniego zagrożenia ze strony Iranu. Nowak podkreślił, że jako aktywny i lojalny sojusznik Polska zgodziła się przyjąć lokalizację tarczy z powodu zagrożenia, jakie Iran stwarza dla USA i innych członków NATO. Zauważył, że wola Polski by być silnym sojusznikiem stała również u podstaw jej aktywności w Afganistanie. Nowak powiedział, że Polska dostrzega większe zagrożenie ze strony podmiotów nie-państwowych, ale przyznał, że poparcie Iranu dla organizacji terrorystycznych jest niepokojące. Dodał, że decyzja Polski o przyjęciu tarczy przesunęła ją „bliżej szczytu irańskiej listy”, w wyniku czego Patrioty stały się jeszcze ważniejsze dla bezpieczeństwa Polski.
Źródło: tvn24.pl
Źródło zdjęcia głównego: Guardian