W okresie grzewczym powietrze w mieszkaniach krakowian jest tak samo, a czasami nawet bardziej zanieczyszczone rakotwórczymi węglowodorami aromatycznymi niż na zewnątrz – wynika z analiz specjalistów. Jedną z nowym metod walki ze smogiem może być „latająca meduza” – urządzenie do oczyszczania powietrza, zaprojektowane przez krakowskiego artystę.
W zimie mieszkańcy Krakowa są jeszcze bardziej narażeni na wdychanie zanieczyszczonego powietrza. Winę za to ponoszą złożone związki chemiczne - węglowodory aromatyczne (WWA). Są skutkiem ubocznym spalania węgla kamiennego, oleju napędowego, drewna oraz gazu. Według badań w sezonie letnim ich poziom, zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków – jest na bardzo niski nie zagraża zdrowiu. Za to w okresie grzewczym przekracza normy nawet 20-krotnie.
Sprzyja nowotworom i chorobom układu oddechowego
WWA mogą prowadzić do wielu różnych mutacji w organizmie – powodują nowotwory, bezpłodność, przyczyniają się do wad płodów, uszkadzają układ odpornościowy i alergizują. Noworodki narażone w życiu płodowym na wysokie stężenie WWA rodzą się słabsze, częściej zapadają na infekcje oskrzeli i płuc. Mają także skłonności do alergii.
Jednym z najgroźniejszych występujących w Krakowie węglowodorów jest benzoapyren. - W porównaniu do innych krajów wypadamy bardzo źle - zwraca uwagę profesor Wiesław Jędrychowski z Katedry Epidemiologii i Medycyny Zapobiegawczej Collegium Medicum UJ. Zaznacza też, że w Wielkiej Brytanii stężenie benzoapyrenu na m sześc. wynosi 0,25, w Holandii i w Belgii – 0,5, we Francji – 0,1.
Zanieczyszczenia wnikają do domów
Naukowiec podkreślił, że skażenie powietrza nie powstaje wewnątrz budynku, ale dostaje się do mieszkań z zewnątrz. Na wzrost zanieczyszczeń w lokalach wpływają m.in. nieszczelne okna i drzwi, wadliwe piece i wentylacje.
Profesor zaznacza, że krakowski monitoring miejski nie bada stężenia WWA, a tylko klasycznych substancji, np. tlenków siarki, azotu i ozonu, których stężenie w mieszkaniach jest niższe niż WWA. Badań nad stężeniem WWA nie prowadzi się m.in. z powodu braku finansów.
Kraków najbardziej zanieczyszczonym miastem
Jak wynika np. z rankingu Europejskiej Agencji Środowiska z października 2013 roku, Kraków należy do najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie. Źródła krakowskiego smogu są wielorakie - to m.in. używanie w Małopolsce domowych pieców opalanych węglem i drewnem, spaliny samochodowe oraz przemysł. Zanieczyszczeniu sprzyja także położenie miasta - w niecce Wisły.
„Latająca meduza”
W walkę o czyste powietrze w stolicy Małopolski angażuje się także artysta Michał Pośpiech. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, zaprojektował latające urządzenie do oczyszczania powietrza. UrbanCONE zachwycił jurorów międzynarodowego konkursu dla młodych designerów.
Autor ukończył studia na Wydziale Form Przemysłowych ASP i właśnie zajął trzecie miejsce w konkursie Electrolux Design Lab 2014. Uczestniczyli w nim absolwenci i studenci z 47 krajów (1700 osób). Dzieło Polaka jest rozwinięciem projektu magisterskiego, wykonanego w pracowni projektowania konceptualnego WFP ASP pod kierunkiem Piotra Bożyka i Macieja Własnowolskiego.
- Urządzenie unosi się troszkę jak taka meduza pływająca w wodzie, to było też inspiracją - tłumaczył Michał Pośpiech w programie "Dzień dobry tvn". - Pod "skrzydełkami" ma zamontowany filtr, który oczyszcza powietrze - wyjaśniał młody twórca.
Pośpiech chciałby, by "meduza" była dostępna dla każdego. - Chciałbym, żeby było to urządzenie spersonalizowane, które oczyszczałoby powietrze wokoło nas - podsumowuje.
Kraków jest jednym z najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie:
Autor: KMK / Źródło: TVN 24 Kraków/PAP