Na Żoliborzu, przy Szkole Podstawowej Specjalnej nr 123 przy ul. Czarnieckiego 49, zachowały się dwa oryginalne słupy oświetleniowe, zwane pastorałami. Zostały wykonane według wzoru z 1923 roku i od momentu powstania w 1934 roku nie były przekształcane. Na pokrywach skrzynek urządzeń elektrycznych widoczna jest Syrenka warszawska z wieńcem laurowym i koroną. Na jednej z lamp zachował się na tabliczce numer latarni – 7054. Podobnie jak elewacja budynku latarnie mają ślady postrzałów z Powstania Warszawskiego.
Decyzją Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z 24 października 2018 r. dwa słupy oświetleniowe zostały wpisane do rejestru zabytków ruchomych. Od wielu lat ich stan techniczny był bardzo zły. Pastorały były skorodowane, brakowało im niektórych elementów. Stanowiły też niebezpieczeństwo dla przechodniów. W 2020 roku z budżetu Stołecznego Konserwatora Zabytków przeznaczono środki na ich konserwację.
Konieczne było rozebranie lamp
"Nie obyło się bez niespodzianek, kiedy próba rozmontowania latarni do konserwacji rozpoczęła się … iskrzeniem! Okazało się, że latarnie były cały czas podłączone do prądu. Niektóre kruche elementy żeliwne przy demontażu odłamały się. A rozebranie lamp było konieczne, aby konserwator mógł prawidłowo oczyścić nawarstwienia korozyjne silnie zespolone z podłożem" – relacjonuje biuro stołecznego konserwatora zabytków.
Jak przekazano, konserwacja rozpoczęła się od piaskowania powierzchni, reparacji spękań i nadłamań oraz uzupełnienia skorodowanych miejsc. Konieczne okazały się rekonstrukcje m.in. jednego całkowicie zniszczonego segmentu słupa oraz brakujących części – drzwiczek bazy, ozdób maskujących łączenia i lamp z kloszami. Po wykonaniu żeliwnych odlewów części zmontowano. Końcowym etapem konserwacji pastorałów w pracowni było pokrycie powierzchni powłoką antykorozyjną i pomalowanie farbą nawierzchniową w pierwotnej kolorystyce. Pastorały zostały ponownie złożone i po wymienianie przewodów elektrycznych i podłączeniu do sieci znów mogą oświetlać otoczenie pobliskiej szkoły.
Autorka/Autor: dg/r
Źródło: tvnwarszawa.pl
Źródło zdjęcia głównego: Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków