Pomnik "Agatona" został odsłonięty u zbiegu ulic Karowej i Browarnej. Podczas uroczystości złożono wieńce w imieniu najwyższych władz państwowych. W odsłonięciu pomnika uczestniczyli między innymi wicemarszałkowie Sejmu Małgorzata Gosiewska i Małgorzata Kidawa-Błońska, Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar, prezydent stolicy Rafał Trzaskowski, a także rodzina "Agatona" oraz przedstawiciele Związku Powstańców Warszawskich.
Jak podkreślił w swoim przemówieniu prezydent stolicy, Stanisław Jankowski był osobą wyjątkową i nietuzinkową. - Każdy z okresów jego życia zasługiwałby na upamiętnienie w Warszawie i na kartach historii Polski. To pokazuje, jak to złożona i nietuzinkowa postać - powiedział Trzaskowski.
Podkreślił, że w życiorysie Jankowskiego widać "jak nieprawdopodobnie zorganizowane było państwo podziemne w czasie II wojny światowej". - Ten odcinek funkcjonowania państwa polskiego, za który odpowiadał Stanisław Jankowski, czyli zadbanie o to, żeby wszyscy mieli dokumenty, żeby wywieść władze okupacyjne w pole, pokazują, jak dobrze potrafimy być zorganizowani - zaznaczył polityk.
Prezydent stolicy zwrócił też uwagę na profesjonalizm Stanisława Jankowskiego przy produkcji dokumentów, którymi posługiwali się powstańcy. Jego zdaniem "Agaton" był specjalistą najwyższej próby, a jego profesjonalizm ocalił setki, a nawet tysiące żyć.
Kolejny pomnik upamiętni kobiety Powstania Warszawskiego
Z kolei wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich Jerzy Mindziukiewicz podkreślił, że budowa pomników bohaterom takim jak "Agaton" pozwala przedłużyć pamięć o nich na kolejne pokolenia. Zaapelował również do młodych mieszkańców, aby dbali o swoje miasto.
Do zgromadzonych przed pomnikiem przemawiał również prezes Fundacji Pamięci o Bohaterach Powstania Warszawskiego Rafał Szczepański, który dziękował wszystkim, którzy przyczynili się do powstania monumentu. Zapowiedział, że planowany jest kolejny pomnik poświęcony Powstaniu Warszawskiemu.
- Kolejnym upamiętnimy kobiety Powstania Warszawskiego walczące z bronią w ręku, a także sanitariuszki, łączniczki i przedstawicielki ludności cywilnej miasta, które straciły dzieci, całe rodziny, młodość i dzieciństwo. Kobiety, które zginęły, a także te, które przeżyły i wychowały kolejne pokolenie wolnego i tolerancyjnego miasta - powiedział Szczepański.
Architekt i żołnierz
Stanisław Jankowski pseudonim "Agaton" (1911-2002) był architektem-urbanistą, żołnierzem AK, adiutantem gen. Tadeusza Bora-Komorowskiego. Wybuch II wojny światowej przerwał jego karierę naukową na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, gdzie po ukończeniu studiów w 1938 r. rozpoczął pracę jako asystent. Przedostał się do Francji i Anglii, wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.
Cichociemny skoczek, powstaniec warszawski, jeniec oflagów, w czasie okupacji zajmował się m.in. legalizacją, czyli fałszowaniem dokumentów dla Polskiego Państwa Podziemnego.
Do 1977 roku pracował przy odbudowie i planowaniu Warszawy. Był współtwórcą Trasy W-Z i dzielnicy mieszkaniowej MDM, autorem wielu publikacji o Warszawie oraz książki wspomnieniowej "Z fałszywym ausweisem w prawdziwej Warszawie".
Był odznaczony między innymi orderem Virtuti Militari, dwukrotnie Krzyżem Walecznych.
Autorka/Autor: dg/ran
Źródło: PAP, tvnwarszawa.pl