Wpisałem do rejestru zabytków ruchomych województwa mazowieckiego mozaikę ceramiczną "Stygmatyzacja św. Franciszka" autorstwa Jerzego Nowosielskiego z 1980 r., odnalezioną na terenie parafii pw. św. Franciszka z Asyżu w Izabelinie - poinformował mazowiecki wojewódzki konserwator zabytków prof. Jakub Lewicki. Wyjaśnił, że mozaika jest cenna dla polskiej kultury i sztuki sakralnej.
"Przedstawia wartość artystyczną zarówno pod względem kompozycyjnym, jak też jako dzieło Jerzego Nowosielskiego o cechach stylistycznych oraz ikonograficznych charakterystycznych dla twórczości artysty, ale wyrażonych przy użyciu niezwykłej dla niego techniki. Posiada także wartość historyczną związaną głównie z dziejami kościoła św. Franciszka z Asyżu w Izabelinie oraz związkiem Nowosielskiego z parafią" - dodał.
Mozaika, z powodu zastosowania wadliwej technologii, ulegała stopniowemu zniszczeniu i podczas rozbudowy kościoła została całkowicie usunięta i uznana za zniszczoną. "Odnalezienie jej oryginalnych części powoduje, że możliwe będzie uzupełnienie katalogu prac wybitnego artysty i pogłębienie studiów nad jego twórczością, co niesie dodatkową wartość naukową tego dzieła" - podkreślił konserwator, dodając, że mozaika jest zabytkiem wyjątkowo cennym w kontekście nie tylko regionu, ale także kraju.
PRZECZYTAJ: Trwał pięć lat i był podzielony na etapy. Zakończył się remont cerkwi na Woli.
"Była uznawana za dzieło zniszczone przy rozbudowie kościoła"
Parafia Izabelin-Laski została powołana do życia przez prymasa Stefana Wyszyńskiego w 1951 r. Prof. Jerzy Nowosielski w sierpniu 1980 r. wykonał tam mozaikę "Stygmatyzacja św. Franciszka". Była uznawana za dzieło zniszczone przy rozbudowie kościoła, która nastąpiła pod koniec lat osiemdziesiątych XX w.
W listopadzie 2022 roku mozaikę odnaleziono na strychu kościoła i przeniesiono do budynków parafialnych. Kompozycja ocalała niemal w całości, jednak wymagała konserwacji. "Według wstępnej opinii prof. Krzysztofa Chmielewskiego (ASP w Warszawie, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki), nadaje się do translokacji na ścianę kościoła" - przekazał prof. Lewicki.
Mozaika "Stygmatyzacja św. Franciszka" została ułożona przez Jerzego Nowosielskiego w dniach 6–20 sierpnia 1980 roku na czołowej ścianie wschodniej nawy kościoła, po lewej stronie prezbiterium. Ilustruje scenę z żywota św. Franciszka z Asyżu – widzenie na górze Alwerni, podczas którego pogrążony w modlitwie święty ujrzał Chrystusa pod postacią ukrzyżowanego Serafina i otrzymał krwawe stygmaty. O wykonanie mozaiki poświęconej św. Franciszkowi parafia zabiegała przez kilka lat.
Według pierwotnej wersji mozaiki utrzymanej w jasnej gamie bieli i turkusowych szarości, św. Franciszek z rozpostartymi rękoma, stoi na szczycie turkusowej skały pod krzyżem, na którym wisi sześcioskrzydły Serafin. Ostatecznie artysta rozbudował ikonografię sceny o cztery postacie, umieszczone po bokach. W górnej strefie są to Matka Boża i św. Jan Chrzciciel, poniżej św. Klara i św. Antoni. Obecnie mozaika jest zdefragmentowana.
Rok Jerzego Nowosielskiego
Rok 2023 został ustanowiony uchwałą Sejmu RP Rokiem Jerzego Nowosielskiego. Natomiast 2024 r. obchodzony będzie jubileusz 800-lecia stygmatyzacji św. Franciszka z Asyżu. Autor izabelińskiej mozaiki - Jerzy Nowosielski, krakowski awangardowy malarz i prawosławny myśliciel, wybitny profesor Akademii Krakowskiej - jest autorem projektów dekoracji wielu świątyń katolickich i prawosławnych. Przy dekoracjach sakralnych malarz zazwyczaj czerpał inspiracje z ikon bizantyjskich, stąd postacie usytuowane są frontalnie i charakteryzują się sztywnymi pozami i gestami.
Autorka/Autor: pop
Źródło: PAP
Źródło zdjęcia głównego: MWKZ