Życie związali z Warszawą

Artyści, dziennikarze, pisarze, naukowcy, politycy... Od poprzedniego dnia Wszystkich Świętych odeszło od nas wielu ludzi, którzy swoje życie związali z Warszawą.

Polityk, publicysta, współtwórca i przewodniczący Unii Demokratycznej i Unii Wolności Tadeusz Mazowiecki zmarł pod 28 października, w wieku 86 lat.

W niedzielę odbędzie się jego pogrzeb, zaś w sobotę można oddać hołd zmarłemu - czytaj więcej.

Więcej na temat Mazowieckiego w raporcie tvn24.pl.

23 stycznia, pod długiej chorobie, zmarł prymas senior kard. Józef Glemp - przez 23 lata przewodził Konferencji Episkopatu Polski. Do 2009 r. pełnił urząd prymasa Polski. Stał na czele Kościoła w Polsce w czasie stanu wojennego, przemian ustrojowych w 1989 r. oraz integracji z Unią Europejską.

Urodził się w Inowrocławiu 18 grudnia 1929 r. W wieku 52 lat Józef Glemp został mianowany arcybiskupem metropolitą warszawskim i gnieźnieńskim, prymasem Polski.

Ostatnie lata życia prymas senior spędził w swojej rezydencji w warszawskim Wilanowie. Kard. Glemp zainicjował tam budowę świątyni Opatrzności Bożej, w której znajduje się Panteon Wielkich Polaków. Był honorowym obywatelem Warszawy.

Zgodnie ze swą wolą, został pochowany w krypcie w podziemiach warszawskiej archikatedry - czytaj więcej.

Nie przeczytamy już nowych książek Joanny Chmielewskiej. 81-letnia autorka wielu kryminałów zmarła 7 października 2013. Właściwie nazywała się Irena Kuhn. Była absolwentką Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Pracowała m.in. przy budowie Domu Chłopa.

W 1946 roku zadebiutowała powieścią "Klin", przełomem w jej twórczości stał się jednak opublikowany w 1973 roku "Lesio". Porzuciła architekturę i odtąd żyła z pisania. Rosjanie, którzy bardzo sobie cenią twórczość Chmielewskiej, określają jej książki mianem "kryminały ironiczne". Sama autorka określała swoje powieści mianem "sensacji humorystycznych". Pisarka kochała konie. Była stałą bywalczynią Toru Wyścigów Konnych na Służewcu. Nie stroniła od hazardu w kasynach całej Europy.

Trzy dni później dotarła do nas informacja o śmierci innego popularnego pisarza, twórcę klasyki literatury młodzieżowej Edmunda Niziurskiego.

Niziurski urodził się 1925 r. w Kielcach. Studiował w Lublinie i Krakowie, ale od 1952 roku mieszkał w Warszawie. Najbardziej znane powieści Niziurskiego dla młodzieży to: "Księga urwisów", "Sposób na Alcybiadesa", "Niewiarygodne przygody Marka Piegusa", "Klub włóczykijów", "Naprzód, Wspaniali", "Adelo, zrozum mnie", "Awantura w Niekłaju".

- Moje kryterium literatury jest takie, że do literatury należy książka, do której się wraca. Reszta to obiekty jednorazowego użytku. Do większości się nie wraca, do Niziurskiego wracało się wielokrotnie. Na jego powieściach wychowały się różne pokolenia – powiedział po śmierci Niziurskiego pisarz Jerzy Pilch.

Na początku stycznia 2013 roku pożegnaliśmy także Teresę Torańską, dziennikarkę, autorkę książek i filmów dokumentalnych. Torańska była z wykształcenia prawnikiem, ale pokochała dziennikarstwo. Zasłynęła książką "Oni" (1985), na którą składają się wywiady z byłymi komunistycznymi decydentami i dygnitarzami, Pozycję przetłumaczono na kilkanaście języków i weszła do kanonu lektur uniwersyteckich.

Kontynuacją książki "Oni" był wydany w 1994 r. kolejny zbiór wywiadów pt. "My". Złożyły się na niego wywiady z bohaterami z drugiej strony barykady: m.in. Leszkiem Balcerowiczem, Janem Krzysztofem Bieleckim, Jackiem Merklem, Wiktorem Kulerskim, Jarosławem Kaczyńskim, Piotrem Szczepanikiem i Janem Rulewskim.

W tym samym miesiącu odeszła od nas Zofia Garlińska-Hansen, architektka, przedstawicielka modernizmu. Studiowała na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Razem z mężem Oskarem Hansenem zaprojektowała kilka modelowych osiedli np. Rakowiec i Przyczółek Grochowski.

Została pochowana na cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

13 listopada 2012 zmarł Erazm Ciołek, najsłynniejszy z fotografów Solidarności. W 1957 roku rozpoczął studia socjologiczne na Uniwersytecie Warszawskim, ale ich nie ukończył, bo wciągnęły go fotografia i dziennikarstwo. Robienia zdjęć nauczył się sam. Pracował w Centralnej Agencji Fotograficznej i tygodniku "Polityka", ale zasłynął jako ten, który uwiecznił na kliszach zryw Solidarności.

Często był jedynym fotoreporterem dopuszczonym do tajnych spotkaniach opozycji. W 1980 roku był w Stoczni Gdańskiej, oddając entuzjazm pierwszych strajków. Fotografował także obrady Okrągłego Stołu w 1989 r. Strona rządowa nie chciała się zgodzić na jego obecność, ale po interwencji Lecha Wałęsy Ciołek zdobył przepustkę.

Na zawsze pożegnaliśmy także historyka prof. Andrzeja Garlickiego. Był przez pond pół wieku związany z Uniwersytetem Warszawskim. Studia historyczne ukończył tu w 1956 roku. Potem był wykładowcą, pod koniec lat 80. dziekanem Wydziału Historii Uniwersytetu Warszawskiego. Napisał nawet jeden z tomów dziejów swojej macierzystej uczelni. Zajmował się historią najnowszą Polski.

Był autorem wielu książek o Józefie Piłsudskim, Legionach i II Rzeczypospolitej.

Warszawa straciła także historyka i varsavianistę z Polskiej Akademii Nauk Krzysztofa Dunina-Wąsowicza. Od zawsze był związany ze stolicą. Tu się urodził, tu ukończył gimnazjum i liceum im. Poniatowskiego. Maturę zdał jako uczestnik tajnego nauczania. Studiował na tajnych kompletach Uniwersytetu Warszawskiego.

W czasie wojny był żołnierzem Armii Krajowej, walczył w pułku Baszta, współpracował z Radą Pomocy Żydom Żegota. W 1944 roku został aresztowany, potem wywieziony do obozu koncentracyjnego Stutthof, z którego uciekł podczas ewakuacji w lutym 1945.

Po wojnie był autorem 22 książek i 420 prac naukowych z historii nowożytnej i najnowszej.

W ciągu ostatnich 12 miesięcy zmarli także:

Prof. Krzysztof Tomasz Niemiec - specjalista położnictwa i ginekologii. Od początku pracy zawodowej do 2009 r. kierował Kliniką Położnictwa i Ginekologii w Instytucie Matki i Dziecka w Warszawie. Był jednym z pierwszych w Polsce lekarzy zajmujących się osobami zakażonymi wirusem HIV.

Maria Fołtyn - wybitna śpiewaczka i reżyserka operowa. Debiutowała w 1949 roku tytułową rolą w operze "Halka" Stanisława Moniuszki. Partie moniuszkowskie należały do jej najwybitniejszych ról w karierze.

Andrzej Dłużniewski - malarz, rysownik, twórca instalacji artystycznych, pisarz, długoletni profesor warszawskiej ASP.

Aleksander Wieczorkowski - dziennikarz, felietonista, eseista i pisarz. Pracował m.in. we "Współczesności", "Przeglądzie Kulturalnym", "Polityce", "Życiu Warszawy", współpracował z Polskim Radiem.

Prof. Michał Kulesza - prawnik, doradca społeczny Prezydenta RP ds. samorządu, teoretyk administracji, specjalista z zakresu samorządu terytorialnego.

Prof. Krzysztof Michalski, wykładowca filozofii na Uniwersytecie w Bostonie i Uniwersytecie Warszawskim. Był autorem prac na temat filozofii Martina Heideggera i Edmunda Husserla. Stworzył wraz z prof. Marcinem Królem cykl "Debat Tischerowskich" na UW.

Marek Jackowski, muzyk rockowy, gitarzysta, kompozytor; jeden z twórców Maanamu.

Jarosław Śmietana, jeden z najpopularniejszych i najbardziej cenionych polskich gitarzystów jazzowych. Od 1982 był liderem następujących formacji: "Sounds", Big Band "Symphonic Sound Orchestra", "Polish Jazz Stars Band". Był także jednym z liderów popularnego "Namysłowski-Śmietana Quartet".

PAP/tvn24.pl/b