Z alejki trudno ten grób dostrzec. Ale nawet z bliska ledwo można odczytać nazwisko Zofii Rapp-Kochańskiej - żony generała Zbigniewa Ścibor-Rylskiego, bohaterskiej wywiadowczyni Armii Krajowej.
"To poruszające"
Na renowację zabytkowej mogiły potrzeba ponad 70 tysięcy złotych. Zbiórka trwa. A to tylko jeden z wielu zniszczonych, zaniedbanych, zapomnianych grobów bohaterów wojennych. Niektóre nie mają nawet tabliczki z nazwiskiem.
- To jest poruszające - i chciałbym, żeby serca naszych rodaków się poruszyły. Że groby naszych bohaterów nie mogą być w takim stanie – mówi Rafał Sczepański, prezes fundacji Pamięci o Bohaterach Powstania Warszawskiego.
Coraz częściej na grobach pojawia się informacja, o przeznaczeniu do likwidacji.
- Po dwudziestu latach od ostatniego pochówku – jeśli rodzina nie zapłaci, można to miejsce sprzedać komu innemu – wyjaśnia Zbigniew Galperyn, wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich.A rodzin często nie ma, groby są likwidowane. Stąd inicjatywa, by takimi mogiłami opiekowało się państwo. Na mocy ustawy - której projekt złożą w Sejmie 1 sierpnia.
Ewidencja grobów
- Trzeba po pierwsze zrobić ewidencję grobów bohaterów narodowych, bo my nie wiemy, gdzie dziś spoczywają. Po drugie chcemy, żeby w tej ustawie Instytut Pamięci Narodowej mógł wydać decyzje o zakazie likwidacji grobów powstańców i bohaterów narodowych – przekonuje Szczepański.Dziś prawo chroni cmentarze wojenne i groby uznawane za pamiątkę historyczną. Ale nie jest określone kto i na jakich zasadach mogiłę za taką pamiątkę uznaje. – Żołnierz oddaje, co ma najcenniejszego – życie. Obywatele powinni zadbać o to, żeby ten grób został tak długo, jak długo będzie istniał kraj – mówi Wanda Traczyk-Stawska, uczestniczka Powstania Warszawskiego. Co roku, dzięki zbiórkom remontowane są kolejne pomniki. Ale to wciąż za mało. Dlatego w projekcie ustawy zapisano, że koszty utrzymania mogił powinno ponosić państwo.Jednym z celów tegorocznej, społecznej zbiórki będą groby sanitariuszek, które zginęły w rzezi Woli: Szarotki, Sławy, Strumyka.Paulina Chacińskaran//ec