Powązki: 120 tysięcy pierwszego dnia kwesty

Święcicki. Kwesta potrwa do 4 listopada. Na rzecz powązkowskich zabytków kwestuje ok. 250 osób, głównie przedstawicieli świata teatru i filmu. Wśród kwestujących w czwartek można było spotkać m.in. Maję Komorowską, Wojciecha Młynarskiego, Kazimierza Kaczora i Magdalenę Zawadzką. Z puszką na datki pojawiła się również prezydent Warszawy Hannę Gronkiewicz-Waltz. Tradycyjnie kwestę wspierał zespół Mazowsze oraz członkowie Towarzystwa i Miłośników Kolejnictwa.

Rekord w 2012 roku W ubiegłym roku podczas trzydniowej kwesty zaduszkowej Ratujmy zabytki Powązek zebrano rekordowe 257,8 tys. zł. Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami organizuje kwesty od 38 lat. Jego założycielem i wieloletnim przewodniczącym był pisarz i krytyk muzyczny Jerzy Waldorff. Ten zasłużony nie tylko dla Starych Powązek, lecz również nekropolii na wileńskiej Rossie i lwowskiego Cmentarza Łyczakowskiego działacz zmarł w 1999 r. Został pochowany na Starych Powązkach. Do skarbonki ustawionej przy jego grobie, który znajduje się przy Alei Katakumbowej, zazwyczaj trafia najwięcej pieniędzy. W ubiegłym roku było to ponad 12,1 tys. zł.

Renowacja 1300 nagrobków W ciągu 38 lat działalności Komitet zadbał o renowację ok. 1300 z ok. 2000 najcenniejszych grobów. Jedna z najokazalszych renowacji, przeprowadzonych w ostatnim czasie dzięki staraniom komitetu, dotyczyła kaplicy nagrobnej rodziny Znamierowskich w kwaterze 188. Eklektyczną budowlę wzniesiono w 1882 r. według projektu znanego warszawskiego rzeźbiarza Bolesława Syrewicza. Wśród najcenniejszych odnowionych w 2012 r. obiektów jest m.in. pomnik nagrobny Napoleona Łubieńskiego herbu Pomian, działacza kulturalnego. Nagrobek zdobi piaskowcowa rzeźba postaci Łubieńskiego, autorstwa Władysława Olszynki, oraz dwa zachowane medaliony portretowe z brązu, siostry zmarłego Adeli Łubieńskiej i ojca generała Tomasza Łubieńskiego, działacza społecznego i przedsiębiorcy. Inne odrestaurowane zabytki to m.in.: nagrobki Stanisława Wysockiego, rodzin Tafiłowskich, Potockich, Tańskich, kaplica Kazimierza Brzezińskiego, nagrobki rodziny Dembińskich.

Kryzys, mniej renowacji?

Z powodu obecnego stanu finansów w 2013 r. i prawdopodobnie w roku następnym, komitet zmniejszy liczbę prac konserwatorskich. Wpływy z 38. kwesty mają zostać przeznaczone w większości na pokrycie obecnych zobowiązań z tytułu wykonywanych konserwacji. Zakres przyszłych prac konserwatorskich zależeć będzie także od pozyskanych środków z innych niż kwesta źródeł i z dofinansowania ze środków publicznych. W 2011 r. na remont powązkowskich zabytków władze Warszawy przekazały 126 tys. zł, a Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego 60 tys. zł. Ponadto ok. 86 tys. zł pochodziło od osób prawnych i fizycznych. W 2013 r. Komitet planuje odnowienie ok. dziesięciu nagrobków średniej wielkości powązkowskiej nekropolii, m.in. nagrobków rodzin Norwid, Błeszyńskich i Pałuskich. Rozpocznie się również odbudowa i renowacja muru cmentarnego oddzielającego Cmentarz Powązkowski od cmentarza żydowskiego wzdłuż dawnej ul. Smętnej. Cmentarz Powązkowski powstał dzięki Melchiorowi Szymanowskiemu, który w 1750 r. ofiarował 2,4 ha gruntu z przeznaczeniem na cmentarz katolicki. Pierwszym pochowanym na Powązkach był ksiądz Wincenty Bartłomiej Skrzetuski, którego pogrzeb odbył się w 1791 r. Na cmentarzu pochowano wielu wybitnych Polaków, m.in. Władysława Reymonta, Leopolda Staffa, Marię Dąbrowską, Stanisława Moniuszkę, Henryka Wieniawskiego i Jana Kiepurę.

PAP//ec