Stolica Polski od lat znajduje się wysoko na liście najbardziej zakorkowanych miast świata. W najnowszym, niechlubnym Rankingu INRIX 2024 Traffic Scorecard Report Warszawa znalazła się na 20 pozycji na Świecie, wyprzedzając miasta takie jak Poznań (55 pozycja), Wrocław (57) i Kraków (60). Sytuacja wymaga więc pilnych i odważnych działań.
Na temat konkretnych rozwiązań i propozycji zmian debatuje się w Warszawie od dawna, ale potrzebna jest zmiana optyki. Zaproszenie do rozmów kierowców zaproponowała organizacja Clean Cities Forum, która wspólnie ze Stowarzyszeniem Lepszy Służewiec zorganizowała debatę, która odbyła się 19 października 2024 roku w Warszawskim Pawilonie Architektury Zodiak.
"Jak odkorkować Warszawę i oddać ją mieszkańcom?" – o tym rozmawiali przedstawiciele najważniejszych urzędów i biur polityki miejskiej Warszawy, radni Warszawy oraz eksperci w dziedzinie transportu.
Punktem wyjścia do dyskusji były rozwiązania przedstawione w raporcie Clean Cities „Z wizją: miejska polityka transportowa w kształtowaniu jakości życia. Rekomendacje dla Warszawy”.
Pomimo pozytywnych zmian w ostatnich latach, sytuacja pieszych, rowerzystów w wielu miejscach stolicy wciąż pozostaje trudna. Mamy w Warszawie 647 samochodów na 1000 mieszkańców, co jest jednym z najwyższych wskaźników w Europie – dwa razy więcej niż w Berlinie, Wiedniu, Paryżu i Londynie – wynika z raportu. Stolica wciąż zmaga się z wieloma problemami takimi jak korki, hałas, zanieczyszczenia powietrza przekraczające normy WHO, brak spójnej sieci rowerowej, czy dominacja samochodów w przestrzeni publicznej.
W debacie wzięli udział eksperci, którzy na co dzień zajmują się projektowaniem rozwiązań, nadzorowaniem i badaniem miejskiej mobilności i ruchu samochodowego.
Główne wnioski z debaty dają nadzieję na znalezienie konstruktywnych rozwiązań:
Zgadzamy się, że potrzebujemy nowej narracji, która pomoże odkorkować stolicę
1. Warszawa potrzebuje jasnej wizji transportu, która wyznaczy kierunek działań na rzecz zrównoważonej mobilności.
2. Wprowadzenie Śródmiejskiej Strefy Płatnego Parkowania oraz egzekwowanie przepisów dotyczących parkowania są konieczne, aby uporządkować miejską przestrzeń i ograniczyć dominację samochodów.
3. Niska cena biletów to za mało – kluczowe są szybkość, wygoda i dostępność transportu publicznego.
4. Doraźnie pomóc może przyspieszenie autobusów – rozbudowa buspasów i uwolnienie autobusów z korków to proste i skuteczne rozwiązanie, które może przyspieszyć komunikację publiczną i poprawić komfort podróży.
Główne wnioski z debaty:
1. Dominacja samochodów w Warszawie
Dominacja samochodów nie tylko utrudnia poruszanie się, ale także negatywnie wpływa na zdrowie i komfort mieszkańców.
Wszyscy prelegenci zgodzili się, że kluczem do zmiany jest stworzenie nowej opowieści o transporcie w mieście – takiej, która nie dzieli, ale łączy mieszkańców.
Maciej Frączak przypomniał, że Warszawa posiada nie tylko SUMP (Zrównoważony Plan Mobilności dla Metropolii Warszawskiej), ale także Strategię Mobilności Warszawy do 2026 roku. Dokument ten zwraca uwagę, że każdy mieszkaniec miasta jest przede wszystkim pieszym. Podkreślił także zmieniającą się świadomość zarówno mieszkańców, jak i decydentów w kwestii konieczności ograniczenia dominacji samochodów.
Jakub Dybalski, rzecznik Zarządu Dróg Miejskich, poinformował, że ZDM jest gotowy do wprowadzenia ŚSPP, która obejmowałaby także opłaty za parkowanie w weekendy. Decyzja o wdrożeniu leży jednak po stronie prezydenta miasta.
Piotr Wertenstein-Żuławski, przewodniczący Komisji Infrastruktury i Inwestycji, dodał, że ŚSPP to kluczowe narzędzie w ograniczaniu ruchu samochodowego w centrum. Jego zdaniem, brak tej strefy utrudnia wprowadzenie spójnej polityki transportowej.
2. Egzekwowanie przepisów parkowania
Tomasz Tosza, zastępca dyrektora Biura Zarządzania Ruchem Drogowym, zwrócił uwagę, że problem dominacji samochodów w przestrzeni miejskiej jest pogłębiany przez brak skutecznego egzekwowania przepisów dotyczących parkowania. Obecne przepisy nie pozwalają władzom miejskim automatycznie reagować na łamanie prawa, np. na nielegalne parkowanie w strefie płatnego parkowania.
3. Rozbudowa buspasów
W Warszawie 51% mieszkańców wybiera transport publiczny w podróżach do pracy, co jest dobrym wynikiem na tle innych miast. Najbardziej popularnym środkiem transportu zbiorowego jest autobus. Skrócenie czasu podróży autobusem o 10% może zwiększyć liczbę pasażerów o 4-6%, dlatego kluczowe jest również poprawienie infrastruktury przesiadkowej, co przyspieszy i usprawni codzienne podróże mieszkańców.
Michał Piwowarski z Zarządu Transportu Miejskiego wskazał, że rozbudowa buspasów jest niezbędna, aby autobusy mogły omijać korki i stały się bardziej atrakcyjne dla pasażerów, zwrócił jednak uwagę na to, jego zdaniem, wszystkie trasy, które były proste do wprowadzenia, zostały już wdrożone, a kolejne odcinki buspasów wymagają w jego ocenie większych ingerencji w organizację ruchu, co może spotkać się z krytyką kierowców.
4. Koszty i dostępność transportu publicznego
Warszawa pokrywa aż 67% kosztów transportu publicznego z budżetu miasta, a ceny biletów nie zmieniły się od 2011 roku. Piotr Wertenstein-Żuławski podkreślił, że to świadoma polityka miasta, która pozwala na dostępność komunikacji dla wszystkich mieszkańców.
Jak wskazywali inni uczestnicy debaty, niskie ceny biletów nie wystarczą, aby zachęcić więcej osób do rezygnacji z samochodów. Kluczowe jest:
· poprawienie jakości transportu · szybsze autobusy · wygodniejsze przesiadki · lepsza informacja dla pasażerów.
Maciej Mysona z TOR zwrócił także uwagę na sytuację osób dojeżdżających z miejscowości otaczających Warszawę. To tam obecnie mamy największe zapotrzebowanie na ulepszenie transportu zbiorowego, żeby przekonać osoby podróżujące do wyboru pociągu lub autobusu zamiast samochodu.
Olga Gitkiewicz wskazała też, że na tle innych miejscowości, w stolicy, a także jej okolicach nie możemy mówić o zjawisku wykluczenia transportowego. Sytuacja transportowa osób mieszkających w mniejszych oddalonych od Warszawy ośrodkach jest nieporównywalnie trudniejsza, a ich uzależnienie od korzystania z prywatnego samochodu, dużo większe.
Co dalej?
Warszawie wciąż brakuje zdecydowanej wizji transportowej. Potrzeba jasnej wizji transportu, która wskaże kierunek działań na rzecz zrównoważonej mobilności:
· Rozbudowy buspasów i poprawy infrastruktury przesiadkowej. · Lepszej egzekucji przepisów, zwłaszcza dotyczących parkowania. · Nowej narracji o transporcie, która pokaże, że ograniczenia dla samochodów poprawiają jakość życia wszystkich mieszkańców.
Warto pamiętać, że każdy z nas – niezależnie od tego, czy korzysta z samochodu, roweru czy autobusu – jest przede wszystkim pieszym. To piesi powinni być w centrum polityki transportowej miasta. Debata jest częścią kampanii Kierowcy dla Przyszłych Pokoleń.