Dlaczego nietoperze nie chorują na raka

Nietoperze to jedne z najbardziej niezwykłych ssaków na Ziemi - nie tylko potrafią latać i orientować się w ciemności dzięki echolokacji, lecz także imponują swoją długowiecznością. Nietoperze są jednymi z najdłużej żyjących - w stosunku do swojej wielkości - ssaków. Niektóre gatunki dożywają nawet 35 lat, co odpowiada ponad 180 ludzkim latom.

Jeszcze bardziej zdumiewające jest to, że niemal nie chorują na raka. Zespół naukowców z University of Rochester postanowił przyjrzeć się bliżej temu fenomenowi i właśnie opublikował wyniki swoich badań na łamach czasopisma "Nature Communications".

Badacze skoncentrowali się na czterech gatunkach nietoperzy: nocku amerykańskim, mroczku brunatnym, jutrzenkowcu jaskiniowym oraz owocowcu liścionosym.

Analizując komórki skóry, naukowcy odkryli, że nietoperze łączą wysoką aktywność genów przeciwnowotworowych z wyjątkowo wydajnym układem odpornościowym. Ich komórki nie wykazują klasycznych oznak starzenia się, zachowując aktywność enzymu telomerazy, który wspomaga regenerację i umożliwia nieograniczone podziały komórkowe.

Telomeraza, choć sprzyja długowieczności, mogłaby również prowadzić do rozwoju nowotworów - gdyby nie silna obecność białka p53. Ten kluczowy strażnik genomu wykrywa uszkodzenia DNA i uruchamia proces apoptozy, czyli zaprogramowanej śmierci komórki, zanim ta stanie się nowotworowa.

Co jednak najbardziej zaskakujące, w warunkach laboratoryjnych zdrowe komórki nietoperzy można łatwo przekształcić w komórki rakowe za pomocą zaledwie dwóch mutacji. Oznacza to, że same w sobie nie są bardziej odporne niż komórki innych ssaków. Ich prawdziwa siła leży w żywym organizmie: w doskonale działającym mechanizmie współpracy między genami a układem odpornościowym.

"Dzięki połączeniu aktywności genów przeciwnowotworowych oraz bardzo efektywnej kontroli immunologicznej niektóre gatunki nietoperzy nigdy, nawet w bardzo zaawansowanym wieku, nie chorują na raka" - można przeczytać w "Nature Communications".

Odkrycie to może otworzyć nowe możliwości w walce z rakiem. Już dziś medycyna wykorzystuje terapie stymulujące gen p53, a dzięki lepszemu zrozumieniu mechanizmów odpornościowych nietoperzy, naukowcy liczą na opracowanie bardziej precyzyjnych i skutecznych metod leczenia nowotworów.

Podobne strategie obserwowane są m.in. u słoni, które także rzadko chorują na raka dzięki obecności wielu kopii genu p53. Jak podkreślają autorzy badania, przyszłość onkologii może leżeć właśnie w czerpaniu z naturalnych strategii obronnych innych gatunków.