Nawet w dojrzałym mózgu powstają jeszcze nowe neurony. Niestety, większość prędko umrze. Zachowają je tylko te jednostki, które potrafią się uczyć. Co więcej, nie wystarczy się "po prostu" uczyć, trzeba się "nauczyć". Tego dowodzi jedno z badań, przeprowadzonych na szczurach.
Powstają w zakręcie zębatym
- Albo używasz, albo tracisz - tak pisze o neuronach kwietniowy „Świat Nauki”. Chodzi o neurony, które powstają w dojrzałym mózgu, w części zwanej hipokampem, odpowiedzialnym za pamięć i uczenie się, w tzw. zakręcie zębatym. O tym, że nawet stary mózg ssaka może liczyć na całkiem nowe neurony, dowiedziano się dość niedawno, zaledwie 10 lat temu.
W jednym z badań ustalono, że w mózgu szczura powstaje codziennie 5-10 tysięcy nowych neuronów. Nie wiemy, jak wiele nowych neuronów powstaje w mózgu dorosłego człowieka, jednak sama neurogeneza, czyli ich powstawanie, jest dowiedzione.
Myślenie musi być dość intensywne
Niestety większość nowych neuronów umrze po kilku tygodniach – stwierdzili naukowcy. Wydaje się, że by zachować neurony, trzeba wkładać w myślenie nieco wysiłku.
Naukowcy dmuchali szczurom w oczy
Badanie, które opisuje „Świat Nauki” przypomina znany eksperyment Pawłowa. Szczurom po sygnale akustycznym drażniono lekko oko – przez dmuchnięcie albo przez lekkie dotknięcie powieki. Po setkach powtórzeń szczury uczą się zamykać oko po sygnale, tak żeby uniknąć nieprzyjemnego doznania.
Okazało się, że po kilku dniach szczury, które brały udział w ćwiczeniach, miały dwa razy więcej neuronów niż gryzonie, które w tym czasie „leniuchowały” w klatkach. Ale nie dotyczyło to wszystkich szczurów, tylko tych, które zdołały się nauczyć mrugać naprawdę szybko.
Mrugać szybko albo wcale
Okazało się, że nie wystarczy tak sobie regularnie mrugać, żeby zachować neurony. Naukowcy zainteresowali się, czy zwierzęta, które się nie nauczyły lub szło im to niezbyt dobrze, też zachowały więcej neuronów. Okazało się, że nie. Autorzy badań piszą, że , „szczury, które po około 800 próbach nadal nie umiały przewidywać, że za chwilę odczują dotknięcie, zachowały tak mało nowych neuronów, jak ich bezczynni towarzysze pozostawieni w swoich klatkach.”
Dowodzi to, że na zachowanie neuronów wpływa proces uczenia się, a nie np. nowe bodźce, zmiana codziennego trybu życia, czy ćwiczenie samo w sobie.
Neuron lubi czarne jagody?
Według dotychczasowych badań na szczurach, tempo powstawania neuronów jest zależne od szeregu czynników. Namnażanie neuronów spowalnia m.in. alkohol, a przyspieszają je ćwiczenia fizyczne. Jak czytamy w „Świecie Nauki”, szczury i myszy długo biegające w karuzeli wytwarzają niemal dwa razy więcej neuronów niż zwierzęta nieaktywne. Na zachowanie neuronów podobno dobrze też wpływają czarne jagody.
Źródło: Świat Nauki
Źródło zdjęcia głównego: TVN24