Lektury? Wiemy, kto, co i kiedy będzie czytał. Sorry, Winnetou

CZYTAJ WIĘCEJ: #BEZPRZERWY. ROK SZKOLNY Z TVN24

Minister Czarnek odgrażał się i niemal od początku swojego urzędowania w ministerstwie edukacji zapowiadał, że zmieni listę lektur. Ostatecznie zabrał się za to dopiero w minione wakacje, a zmiany, które wprowadził w życie od 1 września, dotyczą głównie lektury uzupełniających.

W klasach 1-3, gdy dzieci mają stopniowo szlifować umiejętność czytania, nauczyciele mają największą swobodę w wyborze lektur. Ministerialni eksperci opracowali dla nich listę zalecanych książek, ale jako że ich znajomość nie jest sprawdzana na żadnym egzaminie zewnętrznym, nauczyciele swobodnie mogą wybierać książki spoza tej listy. To, co jest - jak sami często twierdzą - dla nich największym wyzwaniem, to w przypadku, gdy chcieliby wprowadzić na lekcje nowości - brak wystarczającej liczby egzemplarzy w szkolnej bibliotece. To jeden z powodów, dla których najmłodsi w Polsce od lat czytają te same lektury. Często starsze niż rodzice dzisiejszych pierwszaków.

W klasach 4-6 szkoły podstawowej lektury dzielą się na obowiązkowe i uzupełniające. Znajomość tych pierwszych może być sprawdzana na egzaminie ósmoklasisty. Z kolei do listy uzupełniającej nauczyciele mogą - jeśli zechcą - dokładać własne propozycje. Pewnym jest, że obowiązkowo nie będą już czytać "Winnetou" Karola Maya.

Gdy minister w wakacje zdecydował o zmianie listy lektur dla tego etapu edukacji, najgłośniejszy spór dotyczył powieści Rafała Kosika. Minister chciał ją całkiem usunąć ze szkół, a Kosika nazywano w mediach "pisarzem wyklętym". Ostatecznie książka znalazła się na liście uzupełniającej.

Lekturami w ostatnich klasach podstawówki rządzą te same zasady co tymi w klasach 4-6. Znajomość lektur obowiązkowych będzie sprawdzana na koniec szkoły, uzupełniające - choć ministerstwo stworzyło ich bardzo długą listę - mogą być uzupełniane wedle życzenia nauczycieli.

W klasach 7-8 nastolatkowie nie będą już czytać książki Nancy H. Kleinbaum "Stowarzyszenie Umarłych Poetów", która dotąd znajdowała się na liście lektur obowiązkowych.

W liście lektur obowiązkowych w szkołach ponadpodstawowych ministerstwo właściwie nie mieszało. Jedyna znacząca zmiana to usunięcie wierszy Marcina Świetlickiego. Nauczyciele analizowali dotąd z uczniami wybrane utwory poety.

Na liście lektur uzupełniających wydarzyło się za to sporo. Minister Czarnek dopisał aż 10 pozycji: "Kronika Książąt Polskich" w opracowaniu Jerzego Wojtczaka-Szyszkowskiego, Juliusz Słowacki - "Listy do Matki" (fragmenty), Henryk Sienkiewicz - "Listy z podróży do Ameryki" (fragmenty), Stefan Żeromski - "Ludzie bezdomni", wybór wierszy Ryszarda Krynickiego i Adama Zagajewskiego, Witold Pilecki - "Raport Witolda", Wiesław Kielar - "Anus mundi", Zofia Kossak-Szczucka - "Pożoga. Wspomnienia z Wołynia 1917–1919", wybrane opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza, a także John Ronald Reuel Tolkien i jego "Władca pierścieni. Drużyna pierścienia".

W szkołach ponadpodstawowych języka polskiego można uczyć się również na poziomie rozszerzonym - zwykle w klasach humanistycznych, dziennikarskich czy artystycznych. O profilach decydują szkoły. Dla uczniów, którzy uczą się polskiego w takim rozszerzonym wymiarze resort edukacji też wprowadził zmiany. Uczniowie nie będą już omawiać następujących pozycji: Jan Parandowski - "Mitologia, część II Rzym', François Villon - "Wielki testament", Piotr Skarga - "Żywoty świętych".

Na poziomie rozszerzonym wśród lektur uzupełniających znajdą się w tym roku dodatkowo: Zofia Kossak-Szczucka - "Błogosławiona wina", Ferdynand Antoni Ossendowski - "Mocni ludzie; Ludzie, zwierzęta, bogowie", Krystyna Lubieniecka-Baraniak - "Gdy brat staje się katem", Jan Paweł II - "Przekroczyć próg nadziei" (fragmenty), "Tryptyk rzymski", "Pamięć i tożsamość" (fragmenty), "Fides et ratio" (fragmenty), Karol Wojtyła - "Przed sklepem jubilera", Stefan Wyszyński - "Zapiski więzienne" oraz Paweł Zuchniewicz - "Ojciec wolnych ludzi. Opowieść o Prymasie Wyszyńskim".

W tvn24.pl będziemy przyglądać się pomysłom ministra Przemysława Czarnka i jego doradców w nadchodzącym roku szkolnym. Urzędniczy język ustaw i rozporządzeń przełożymy dla Was na język szkolnej praktyki. Z ekspertami ocenimy, czy to, co się za tymi pomysłami i postulowanymi rozwiązaniami kryje, będzie korzystne dla uczniów i nauczycieli. Sprawdzimy, czy autonomia szkół jest zagrożona. I czy rodzice rzeczywiście będą mieli wpływ na edukację i wychowanie swoich dzieci. Wszystko to - artykuły, wywiady, materiały wideo, interaktywne infografiki, omówienia badań - będziecie mogli znaleźć w naszym serwisie pod hasłem #bezprzerwy.