Czaputowicz: te wybory mogą zostać podważone

Gość Konrada Piaseckiego - były szef dyplomacji w rządzie PiS Jacek Czaputowicz - został zapytany o opublikowany w "Rzeczpospolitej" tekst jego autorstwa w sprawie referendum zaplanowanego na 15 października - wraz z wyborami parlamentarnymi.

Był szef MSZ zauważył tam między innymi, że adnotacje komisji wyborczej przy nazwiskach osób, które odmówią przyjęcia karty referendalnej, "utworzą listę proskrypcyjną przeciwników władzy". "Włączenie do tworzenia tej listy komisji wyborczych to bezczelność, na którą nawet komuniści się nie zdecydowali" - napisał.

Czaputowicz pytany w TVN24, czy w dniu wyborów odbierze kartę do głosowania referendalnego, odparł, że nie chce ujawniać swoich preferencji wyborczych. - Natomiast zdaję sobie sprawę, że jest to duży problem dla wielu Polaków - dodał.

Dopytywany, czy jego zdaniem Polacy będą odczuwali wewnętrzną obawę przed tym, żeby odmówić przyjęcia karty referendalnej, odparł: - Tak mi się wydaje. Ten system został tak stworzony, żeby tych, którzy nie odbiorą karty, nie chcą wziąć udziału w wyborach, jakoś napiętnować. Komisje mają odnotowywać w spisie wyborców fakt odmowy przyjęcia karty referendalnej - zwracał uwagę.

- Według mnie to jest niedopuszczalne. Jest to cofnięcie nas do czasów komunizmu, gdzie Polacy się obawiali bojkotować wybory, obawiali się konsekwencji. A poza tym jest to złamanie zasady tajności głosowania - oświadczył.

W ocenie Czaputowicza zasady te "służą władzy i są one sprzeczne z polską konstytucją". - Jeszcze wczoraj były badania opinii publicznej. Tam 99 procent członków PiS powiedziało, że weźmie udział w referendum, a 1 procent jeszcze się zastanawia. Teraz ten, który odmówi przyjęcia karty, to przecież jest oczywiste, że nie głosował na PiS. I jego nazwisko zostanie oznaczone jako wróg tej władzy, więc będzie to taka lista proskrypcyjna - zauważył.

To, jak mówił, "jest nadzieja dla Prawa i Sprawiedliwości, że osoby złamią się i wezmą udział w tym referendum". - Ja uważam, że będzie dość duża frekwencja w referendum – właśnie przez zastosowanie tego mechanizmu szantażu moralnego - ocenił.

W dalszej części rozmowy Czaputowicz pytany był, czy uważa, że sytuacja presji wywieranej na wyborców i zakłócenia tego demokratycznego, jawnego i uczciwego procesu wyborczego, to sytuacja, która naraża legalność wyborów na kwestionowanie.

- Uważam, że tak, dlatego że wybory to między innymi zapewnienie tajności wyborów. Ta tajność głosu nie jest tutaj zachowana i to może być kwestionowane. Moim zdaniem to jest zagrożenie, że wynik wyborów będzie zakwestionowany albo w Polsce w trybie odwoławczym, albo przez społeczność międzynarodową - stwierdził.

Jak przypomniał, "Polska zaakceptowała rządy prawa, Komisja Europejska ma prawo zastosować warunkowość, przyjrzy się temu". - Jestem bardzo zdziwiony, że my idziemy tą drogą, bo to może nas zepchnąć w ogóle jakby z głównego nurtu Unii Europejskiej. Te wybory mogą zostać uznane za niespełniające standardów demokracji - zaznaczył.

- Ja uważam, że te wybory mogą zostać podważone - ocenił dalej. 

Czaputowicz zauważył w programie, że "wyborca jest wolny". - On może wziąć udział w wyborach, może nie wziąć udziału. To jego sprawa - podkreślał.

- Tutaj jest bardzo konkretna sprawa, tajność wyborów jest zachwiana. To my raczej się zbliżamy nawet nie do Węgier, a do Białorusi, gdzie też te wybory były nieuczciwie przeprowadzone. Tu jest bardzo twarda rzecz: pokazanie, że wyborca, który jest przeciwko władzy, jest zaznaczony na listach wyborczych. To jest bardzo poważna rzecz - mówił.

- Ja dzisiaj krytykuję nie dlatego, że jestem obrażony na tę władzę, tylko badam to według kryteriów demokracji - tłumaczył.

Dodał, że według niego wybory samorządowe w 2014 roku także "nie były uczciwe". - Tu nie o to chodzi, że ktoś popiera tę władzę czy tę władzę. Chodzi o to, żeby kryteria demokratyczne przez każdą władzę były spełniane i przestrzegane. Ja uważam, że tu jest duże zagrożenie - powtórzył.

Zwracał przy tym uwagę na konsekwencje wygranej Prawa i Sprawiedliwości. - Wyobraźmy sobie konsekwencje, jak to będzie interpretowane, jeśli chodzi o środki, fundusze strukturalne, fundusz odbudowy. Czekają nas bardzo trudne czasy - powiedział.

Pytany wobec tego, po co PiS-owi przeprowadzenie referendum, Czaputowicz odparł, że "każda władza chce wygrać kolejną kadencję". - Poprzednia władza chciała, ta władza chciała. Teraz społeczeństwo musi być silne po to, żeby uniemożliwić kontynuację władzy za pomocą metod nieakceptowalnych, a to są moim zdaniem metody nieuczciwe i nieakceptowalne - oświadczył.

Czaputowicz przyznał, że ma nadzieję, że "wyborcy z Prawa i Sprawiedliwości też się nad tym zastanowią, jak władza stawia obywateli za pomocą presji i szantażu moralnego, żeby poszli do referendum, jeżeli nawet tego nie chcą, w obawie o swoją przyszłość, o pracę, o dzieci i tak dalej".

Były szef dyplomacji w rozmowie pytany był także o swoją opinię z początku sierpnia, kiedy - w kontekście polsko-ukraińskich relacji - mówił, że "prowadzimy politykę hien i szakali". Do jego wypowiedzi odniosła się między innymi europosłanka, była rzecznik PiS Beata Mazurek, która napisała między innymi, że "insynuacje Czaputowicza wobec Polski oraz rządu" są "niemądre i kuriozalne" oraz że jest to "haniebny cios w dobry wizerunek państwa". "Głupota, scenariusz Moskwy, a może jak Sikorski, Kowal zasłużyć na poklask salonów III RP?" - pytała.

Czaputowicz pytany wobec tego, czy nie zmienia to jego stosunku do tego obozu władzy, odparł, że jego stosunek jest "negatywny". - Wystąpiłem z rządu dlatego, że nie akceptowałem pewnych zachowań, natomiast bardzo się cieszę, że podniosłem to bardzo ostro, dlatego że widać pewne zawahanie, ta antyukraińskość została wstrzymana w pewnym momencie, więc ja patrzę też na skutek, ja mówiłem to z pewną refleksją - powiedział.

- Jak można szantażować Ukrainę, kiedy ona prowadzi wojnę z Rosją, odpiera napaść agresora i służy de facto zapewnieniu bezpieczeństwa Polski? - pytał. - Bo tak długo, jak Ukraina będzie walczyć, tak długo my jesteśmy militarnie bezpieczni - zaznaczył.

CZYTAJ WIĘCEJ: Jacek Czaputowicz o polskiej polityce "hien i szakali". Witold Waszczykowski: Taki gość mnie zastąpił! Warto było?

Czaputowicz zaprzeczał przy tym, że myśli, że decyzja o pracy dla rządu Morawieckiego czy wejście w struktury PiS była błędna. - Biorę pełną odpowiedzialność, polityka zagraniczna, moim zdaniem, była dobra, ona się broni. Ale co jest później? To minister Rau odpowiada za politykę zagraniczną - oświadczył.

Zwrócił przy tym uwagę, że "w drugiej kadencji PiS-u, w zasadzie po wyborach prezydenckich, nastąpiła radykalna zmiana". - Dlatego ja ustąpiłem. Ona idzie w bardzo złym kierunku - skwitował.

Czaputowicz proszony o doprecyzowanie tej myśli, przypomniał, że "polityka wobec Ukrainy w ostatnim roku od wojny była bardzo dobra", ale "nastąpiła pewna zmiana". - Nie ze względu na interes Polski, to jest mój zarzut wobec ministra Raua, ale ze względu na kalkulacje wyborcze. Czyli partykularne interesy partyjne zadecydowały, że myśmy się odwrócili od Ukrainy, zaczęliśmy ich naciskać, krytykować, skłócać. I to jest sprzeczne z polską racją stanu. I tutaj minister Rau jest za to odpowiedzialny - powiedział.

- Granie na nurtach antyukraińskich, co według mnie jest osłabianiem morale Ukrainy w walce z Rosją, i działanie wbrew interesom Polski to jest mój zarzut wobec władzy - podsumował.