Przewodnik dla koneserów. "70 monumentalnych zabytków i ukrytych perełek architektury"

Źródło:
PAP
"ŚRÓD PD" – ilustrowany atlas opowiada o architekturze Śródmieścia Południowego (zdj. ilustracyjne) TVN24

W publikacji "ŚRÓD PD. Ilustrowany atlas architektury Śródmieścia Południowego" miłośnicy architektury znajdą 70 krótkich opowieści o wybranych budynkach, parkach czy pomnikach, monumentalnych zabytkach, ukrytych perełkach czy niezrealizowanych planach architektonicznych na terenie dzielnicy. Premiera w czwartek.

Seria "Ilustrowany atlas architektury" wydawana przez Centrum Architektury jest poświęcona poszczególnym dzielnicom Warszawy lub ich częściom. - Tym razem wspólnie z Michałem Kempińskim przygotowaliśmy publikację poświęconą Śródmieściu Południowemu. Granicą dzielącą Śródmieście są Aleje Jerozolimskie. Teren leżący na południe to Śródmieście Południowe ograniczone przez ulicę Chałubińskiego i aleję Niepodległości od zachodu, od wschodu granicą jest Skarpa Warszawska od Muzeum Narodowego do Łazienek, południowym krańcem są ul. Bagatela, Boya i Batorego - opowiada jeden z autorów Krzysztof Mordyński.

"Na tym obszarze jest prehistoria stolicy"

- Każda część Warszawy ma swoją specyfikę. Choć Śródmieście Południowe jako część miasta nie jest najstarsze, to równocześnie na jego terenie znajdował się gród Jazdów, zniszczony przez najazd w XIII wieku, co stało się asumptem do szukania bezpieczniejszego miejsca i założenia na terenie dzisiejszego Starego Miasta początków obecnej Warszawy. Więc na tym obszarze jest w pewnym sensie prehistoria stolicy. Właściwe początki urbanizacji tego terenu sięgają XVIII wieku, kiedy zaczął się bardzo wstępnie zabudowywać. Dynamiczny rozwój nastąpił na przełomie XVIII i XIX wieku, dzielono dawne pola i łąki, a obecne ulice są świadectwem dawnych granic gruntów rolnych - mówi.

Jak zaznaczył, ten naturalny rozrost miasta architekci starali się jakoś ukierunkować i nadawać mu kształt. - I taką myślą przewodnią naszej publikacji jest ukazanie tych zrealizowanych lub nie, koncepcji architektonicznych, które jednak zawsze pozostawiały jakiś ślad. Wędrując po Śródmieściu Południowym możemy to wyczytać z jego współczesnej formy. Możemy odnaleźć budynki, które tworzą "mikrozespoły", czasami jakoś nietypowo stoją stanowiąc świadectwo jakichś z reguły tylko częściowo zrealizowanych dawnych koncepcji architektonicznych - akcentuje Mordyński.

Dzielnica Marszałka Piłsudskiego

- Większość dzielnicy zabudowana jest czynszowymi kamienicami, ulice tworzą dosyć gęstą siatkę ze zwartą zabudową. Już w okresie II Rzeczpospolitej pojawiły się architektoniczne plany stworzenia na obszarze wzdłuż dzisiejszej alei Niepodległości dzielnicy rządowej z gmachami ministerstw. Aleja miała prowadzić na Pole Mokotowskie, gdzie planowano dzielnicę sejmową. Późniejsza koncepcja przewidywała powstanie monumentalnej dzielnicy Marszałka Piłsudskiego ciągnącej się mniej więcej po linii obecnej Trasy Łazienkowskiej na obszar Pola Mokotowskiego. W realizacji tych planów przeszkodziła wojna - relacjonuje współautor publikacji.

Po 1945 roku - jak zauważył - nawiązano do tych pomysłów, jednak w inny sposób. - W latach 50. rozpoczęto realizację Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej. Ideą było takie przekształcenie przestrzeni Śródmieścia Południowego, by stanowiąca główną oś ulica Marszałkowska prowadziła do jednego dużego placu, za którym mieściłaby się dzielnica mieszkaniowa. Tych planów było oczywiście więcej, na przykład oś ministerstw wzdłuż Wspólnej, stanowiąca dogodną drogę spacerową ze Śródmieścia Południowego nad skarpę, prowadzącą wśród monumentalnych budynków świadczących o "prężnym rozwoju powojennej Polski". W jej ramach powstał na przykład gmach Ministerstwa Rolnictwa z okazałą kolumnadą, która miała wieńczyć planowany plac miejski - opowiada Mordyński.

Opowieści o budynkach z ilustracjami z początku istnienia

"ŚRÓD PD. Ilustrowany atlas architektury Śródmieścia Południowego" otwiera rozbudowany wstęp z nakreśloną historią obszaru.

- Główną część stanowi 70 krótkich opowieści o wybranych budynkach, parkach czy pomnikach. Każdemu towarzyszy rysunek. Istotne dla nas było to, by opowieści o danym budynku, gdzie mówimy o walorach architektonicznych, roli, funkcjach, czymś co go wyróżnia, towarzyszył właśnie rysunek. Fotografia bowiem ukazywałaby już bardzo zniekształconą przez lata zmian pierwotną myśl architektoniczną. Natomiast rysownicy starali się odtworzyć wygląd budynku zgodnie z intencją twórcy. Opisywanemu obiektowi towarzyszy więc rysunek ukazujący budowlę na początku istnienia, ewentualnie w przypadku np. rozbudowanego kompleksu - charakterystyczny detal. Na okładce znalazła się na przykład korona kandelabru z placu Konstytucji - mówi Krzysztof Mordyński.

Klucz wyboru obiektów opisanych w książce miał być w zamyśle - jak podkreślił - absolutnie subiektywny. - Dlatego nie jest to stricte przewodnik turystyczny, kierujemy go może nawet bardziej do miłośników architektury, także w sensie bardziej ogólnym, nie tylko stolicy, ponieważ ci sami architekci projektowali również budynki w innych miastach. I czytając opisy warszawskich budowli można zobaczyć przed jakimi problemami stawali i jak starali się je rozwiązać, co ma wymiar uniwersalny. Staraliśmy się też by był to pewien przegląd chronologiczny, by kluczem nie była rozpoznawalność obiektu. Dlatego są zarówno stare, jak i zupełnie nowe, które zwróciły naszą uwagę i uznaliśmy, że też kształtują obraz i wyjątkowość tego terenu - wyjaśnia.

Budynki, których nie można pominąć

- Mnie zależało również na tym, aby zwrócić uwagę na bardzo ciekawe place znajdujące się na tym terenie i kształtujące jego obraz - jak monumentalny plac Konstytucji, kameralny plac Zbawiciela czy plac Trzech Krzyży, z jednej strony wielokierunkowy węzeł komunikacyjny, z drugiej - szczególnie teraz po remoncie - przestrzeń mająca szansę stać się swoistym forum miejskim - akcentuje.

- Prezentujemy oczywiście także budynki, których nie można pominąć, jak Muzeum Narodowe, monumentalny modernistyczny gmach z okresu międzywojennego. Obok niego stoi dawny Dom Partii, budynek z okresu tuż po wojnie, też w zasadzie modernistyczny, który dzisiaj ma zupełnie inne przeznaczenie. A Michał Kempiński wybrał znajdujący się nieopodal budynek obecnego Centrum Giełdowego, dzieło nowoczesnej architektury łączące szkło z kamieniem. Pomimo ewidentnych różnic te budynki bardzo dobrze ze sobą korespondują - ocenia Mordyński.

Publikacja przybliża też ciekawe, mniej znane obiekty. - Należy do nich willa Pniewskiego w parku Na Książęcem, do której prowadzi urokliwa trasa spacerowa wzdłuż skarpy, mostkami zawieszonymi nad ulicą Książęcą, Piękną czy Trasą Łazienkowską, którą warto się wybrać. A także schowana willa Struvego, na tyłach placu Konstytucji. By ją odnaleźć, trzeba zejść z głównej trasy, na zaplecze wielkich gmachów. To budynek będący świadectwem dawnego charakteru tej części miasta. Jeszcze pod koniec XIX wwieku była to okolica z ogrodami, bardzo zaciszna, gdzie wzniesiono romantyczną willę w stylu włoskim, która niemal w cudowny sposób ocalała do dzisiaj - zaznacza.

Premiera książki w czwartek

- Jako autorowi najbardziej zależało mi, by podzielić się z czytelnikiem takim zachwytem nad opisywanymi obiektami. I trochę podziwem dla architektów, którzy traktują budynek jak łamigłówkę złożoną z funkcji, które musi spełniać połączonych z wymiarem artystycznym. Każda epoka ma swój gust i potrzeby, to się stale zmienia i tworzy pasjonującą opowieść. Wybraliśmy 70 obiektów ze Śródmieścia Południowego, na przykładzie których możemy zobaczyć jak architekci sobie z tym radzili - podsumowuje Krzysztof Mordyński.

Premiera książki odbędzie się w czwartek 20 lipca o godz. 18.00 w Gmachu Fizyki Politechniki Warszawskiej. Politechnika jest również partnerem publikacji.

Czytaj również: Muranów Południowy ma ochronić wpis do rejestru zabytków

Konserwator wszczął postępowanie w sprawie wpisania Muranowa Południowego do rejestru zabytków
Konserwator wszczął postępowanie w sprawie wpisania Muranowa Południowego do rejestru zabytkówArtur Węgrzynowicz / tvnwarszawa.pl

Autorka/Autor:katke/b

Źródło: PAP

Źródło zdjęcia głównego: TVN24

Pozostałe wiadomości

Saturn - kundel z podwarszawskiego schroniska - stał się dawcą nerki dla rasowego owczarka z hodowli. Fundacja zajmująca się ochroną zwierząt informuje teraz, że lekarz weterynarii, który okaleczył psa, usłyszał wyrok.

Wyciął nerkę Saturnowi i przeszczepił innemu psu. Sąd skazał lekarza weterynarii

Wyciął nerkę Saturnowi i przeszczepił innemu psu. Sąd skazał lekarza weterynarii

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Pięć tysięcy złotych mandatu i 10 punktów karnych kosztowało 20-latka driftowanie na parkingu przed sklepem w Piasecznie. Wszystkiemu przyglądali się członkowie jego rodziny, a ojciec tłumaczył, że "młody tylko uczy się jeździć".

Driftował na parkingu. Jego ojciec tłumaczył, że "młody tylko uczy się jeździć"

Driftował na parkingu. Jego ojciec tłumaczył, że "młody tylko uczy się jeździć"

Źródło:
tvnwarszawa.pl

- Skrzywdził rodzinę, odebrał ojca dzieciom - mówią o Łukaszu Ż. żona i matka zmarłego 37-letniego Rafała. Podejrzany o spowodowanie śmiertelnego wypadku na Trasie Łazienkowskiej w czwartek zostanie przewieziony z Niemiec do Polski. Prokuratura przedstawi mu zarzuty.

Matka ofiary wypadku na Trasie Łazienkowskiej o Łukaszu Ż.: zasługuje na najwyższą karę, jaka jest w Polsce

Matka ofiary wypadku na Trasie Łazienkowskiej o Łukaszu Ż.: zasługuje na najwyższą karę, jaka jest w Polsce

Źródło:
"Uwaga!" TVN, tvnwarszawa.pl

- Moją rolą, jako mamy, jest zadbać o to, żeby dzieci nie zapomniały, jaki był tatuś. Każdej nocy o tym rozmawiamy, krzyczymy: "tatusiu, kochamy cię" - tak mówi wdowa po panu Rafale, który zginął dwa miesiące temu w wypadku na Trasie Łazienkowskiej w Warszawie. Auto, którym jechała cała rodzina, staranował swoim samochodem Łukasz Ż. 14 listopada mężczyzna trafi z Niemiec prosto w ręce polskich służb.

"Każdej nocy krzyczymy do taty: dobranoc, tatusiu, kochamy cię"

"Każdej nocy krzyczymy do taty: dobranoc, tatusiu, kochamy cię"

Źródło:
Fakty TVN

W miejscowości Jedlińsk pod Radomiem dachowała karetka, która wracała z wezwania, bez pacjenta. "Jechało nią dwóch mężczyzn, jeden z nich poniósł śmierć na miejscu, drugi trafił do szpitala" - podała policja. Prokuratura wyjaśnia, kto był sprawcą wypadku.

Dachowała karetka, zginął ratownik. Prokuratura: ambulans wjechał na czerwonym świetle

Dachowała karetka, zginął ratownik. Prokuratura: ambulans wjechał na czerwonym świetle

Aktualizacja:
Źródło:
tvnwarszawa.pl, PAP

Policjant z Ostrołęki wracał po służbie do domu, gdy zobaczył siedzącego na poboczu mężczyznę. Pieszy był wyraźnie zdezorientowany, na nogach miał klapki. Funkcjonariusz pomógł wyziębionemu mężczyźnie, który miał zamiar pieszo dotrzeć do domu. Miał jeszcze 30 kilometrów.

Siedział na poboczu, na nogach miał klapki. Mówił, że idzie do domu

Siedział na poboczu, na nogach miał klapki. Mówił, że idzie do domu

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Twarz miał zakrytą szalikiem, a na głowie kaptur. Groził pracownikom stacji paliw przedmiotem przypominającym broń palną. Ukradł pieniądze z kasy i uciekł w kierunku drogi wojewódzkiej numer 7.

Pracownikom stacji paliw groził bronią, uciekł z gotówką

Pracownikom stacji paliw groził bronią, uciekł z gotówką

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Zakończyło się śledztwo w sprawie ataku w szkole w Kadzidle (Mazowieckie). 18-letni Albert G. zaatakował uczniów. Do szpitali trafiły trzy osoby. Tuż po zdarzeniu nożownik usłyszał zarzut usiłowania zabójstwa wielu osób. Po roku od zdarzenia stanie przed sądem.

"Planował zabójstwo co najmniej ośmiu uczniów"

"Planował zabójstwo co najmniej ośmiu uczniów"

Źródło:
tvnwarszawa.pl

W środę przed Sądem Okręgowym w Warszawie mowy końcowe wygłosili obrońcy oskarżonych w sprawie o zabójstwo byłego premiera Piotra Jaroszewicza i jego żony. To jedna z najgłośniejszych zbrodni początku lat 90. Sąd wyznaczył datę ogłoszenia wyroku.

Zabójstwo Jaroszewiczów. Sąd wyznaczył datę ogłoszenia wyroku

Zabójstwo Jaroszewiczów. Sąd wyznaczył datę ogłoszenia wyroku

Źródło:
PAP

Policjanci wyjaśniają okoliczności poważnego wypadku pod Legionowem. Ranni zostali mężczyźni wykonujący prace na drodze. Obaj stali przed autem, w które wjechał inny kierowca.

Malowali pasy na drodze, w ich auto uderzył inny kierowca. Ranni

Malowali pasy na drodze, w ich auto uderzył inny kierowca. Ranni

Aktualizacja:
Źródło:
tvnwarszawa.pl

"Decyzją Mazowieckiego Konserwatora Zabytków wpisem objęte zostały brama główna wraz ogrodzeniem (trzy przęsła), budynek dyrekcji, hala kolebkowa, części hali spawalni, części hali tłoczni wraz z rampą wjazdową oraz główne ciągi komunikacyjne i teren położony przy ul. Jagiellońskiej w Warszawie" - poinformowano w środę.

Brama główna FSO wpisana do rejestru zabytków

Brama główna FSO wpisana do rejestru zabytków

Źródło:
PAP

Jak wynika z danych ratusza, przemoc domowa w dalszym ciągu jest silnie związana z płcią i zdecydowana większość osób jej doświadczających to kobiety. A w skrajnych przypadkach może być przyczyną bezdomności. Kobiety stanowią 20 procent osób w kryzysie bezdomności. One bardzo potrzebują wsparcia.

"Kobiety stanowią 20 procent osób w kryzysie bezdomności"

"Kobiety stanowią 20 procent osób w kryzysie bezdomności"

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Parking P+R przy stacji metra Młociny przejdzie kompleksową przebudowę. Wymieniona zostanie nawierzchnia, a obiekt zyska rozwiązania, które ograniczą zużycie energii.

Największy parking P+R do przebudowy

Największy parking P+R do przebudowy

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Prokuratura przesłuchała już wszystkich świadków w sprawie śmierci 31-latka na plebanii w Drobinie niedaleko Płocka (Mazowieckie). Śledczy mają otrzymać na początku lutego przyszłego roku wyniki badań toksykologicznych zmarłego.

Śmierć na plebanii. Przesłuchali wszystkich świadków, czekają na wyniki badań

Śmierć na plebanii. Przesłuchali wszystkich świadków, czekają na wyniki badań

Źródło:
PAP

75-latkę osaczali przez kilka dni. Przekonali ją, że bierze udział w policyjnej obławie i jest świadkiem incognito. Byli tak wiarygodni, że nie wierzyła prawdziwym policjantom i swoim bliskim, którzy sygnał o jej dziwnym zachowaniu dostali od pracownika banku. Przekazała oszustom ponad pół miliona złotych. Na jej szczęście prawdziwi policjanci działali. Oszuści wpadli w zasadzkę, a teraz zostali oskarżeni o oszustwo, grozi im do 10 lat więzienia.

Zmanipulowali ją tak, że tylko im ufała. Oddała oszustom pół miliona. Wpadli w zasadzkę, staną przed sądem

Zmanipulowali ją tak, że tylko im ufała. Oddała oszustom pół miliona. Wpadli w zasadzkę, staną przed sądem

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Na terenie powiatu kozienickiego doszło do dwóch groźnych wypadków z udziałem dzikich zwierząt. W Magnuszewie kierowca zderzył się z łosiem, który wbiegł na jezdnię. W Zajezierzu kobieta potrąciła sarnę. Policja przestrzega przed wzmożonym ruchem zwierząt w rejonach zalesionych.

Groźne wypadki z udziałem dzikich zwierząt

Groźne wypadki z udziałem dzikich zwierząt

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Studenci, którzy nie kupowali dyplomów, ale rzetelnie na nie zapracowali, mają poważne problemy. Po aferze korupcyjnej Collegium Humanum zmieniło nazwę, ale to tylko spotęgowało kłopoty. Część studentów zdecydowała się już na pozew zbiorowy przeciwko uczelni. Materiał Łukasza Łubiana z programu "Polska i Świat" TVN24.

Uczciwi oberwali rykoszetem. Problemy studentów byłego Collegium Humanum

Uczciwi oberwali rykoszetem. Problemy studentów byłego Collegium Humanum

Źródło:
TVN24

Urząd dzielnicy Mokotów zapowiedział, że w najbliższych miesiącach wybudowane zostanie 650 metrów nowej drogi rowerowej w ciągu ulic Domaniewskiej i Suwak. W ramach prac przebudowane zostaną chodniki oraz jedno z przejść dla pieszych.

Przedłużą ścieżkę rowerową w "Mordorze". Zbudują wyniesione skrzyżowanie

Przedłużą ścieżkę rowerową w "Mordorze". Zbudują wyniesione skrzyżowanie

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Policja zatrzymała 23-letnią mieszkankę warszawskiego Targówka podejrzaną o posiadanie znacznej ilości mefedronu i marihuany. W mieszkaniu kobiety znaleziono m.in. pojemniki z poporcjowanymi narkotykami oraz wagę elektroniczną.

Marihuana i mefedron w mieszkaniu 23-latki. Miały trafić na praskie ulice

Marihuana i mefedron w mieszkaniu 23-latki. Miały trafić na praskie ulice

Źródło:
tvnwarszawa.pl

Policjanci z Piaseczna w niecałą godzinę dwukrotnie zatrzymali 44-letniego mężczyznę, który prowadził samochód nietrzeźwy i bez prawa jazdy. - Musiałem odwieźć partnerkę do domu - tłumaczył.

Nietrzeźwy, bez prawa jazdy, zakochany. Zatrzymali go dwa razy w ciągu godziny

Nietrzeźwy, bez prawa jazdy, zakochany. Zatrzymali go dwa razy w ciągu godziny

Źródło:
PAP

Auto ciężarowe, dwa busy i samochód osobowy. W środę rano na autostradzie A2 doszło do poważnego wypadku. Są ranni.

Zderzenie kilku aut na A2. Ranni

Zderzenie kilku aut na A2. Ranni

Źródło:
tvnwarszawa.pl, PAP

Policjanci ze Śródmieścia zatrzymali czterech obywateli Turcji, w tym podejrzanego o brutalny atak nożem. 23-latek usłyszał już zarzuty: usiłowania spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, posiadania narkotyków oraz kierowania samochodem pod ich wpływem.

"Wyciągnął nóż i brutalnie dźgnął nim 35-latka w klatkę piersiową"

"Wyciągnął nóż i brutalnie dźgnął nim 35-latka w klatkę piersiową"

Źródło:
tvnwarszawa.pl